Wikipedya

Janjak Desalin: Diferans ant vèsyon yo

Navigation interactive dans l’historique
← Modifikasyon presedanModifikasyon swivan →
Contenu supprimé Contenu ajouté
VizyèlWikitèks
Jansleylgc (diskisyon | kontribisyon)
4 modifications
Aucun résumé des modifications
Arsendis (diskisyon | kontribisyon)
4 050 modifications
tp wikif
Liy 1 :
{{moun
{{chèf Tab
|non= NonJan-Jak ='''Desalin (Jean-Jacques Dessalines''')
|fonksyon= wa
| title =
| Imagefoto = Dessalines.jpg
|tèks=
| Image size =
|dat Dat li fèt nesans= [[Sèptanm20 20septanm]] nan [[1758]]▼
| Tit = Jean-Jacques Dessalines
|lye nesans=
| Rèy =, 2 septanm 1804 - Oktòb 17, 1806
|peyi nesans=
| kouronman =, 8 oktòb 1804
| Dat li te nandat lanmò = [[Oktòb17 17oktòb]] nan [[1806 []]▼
| Tretman ='''Seza tande kòz mwen Jacques an Ayiti'''
| Mete nanlye lanmò = [[Pòtoprens]] [[Ayiti]]▼
| Plis tit =
|peyi lanmò= [[Ayiti]]
| Non =
|nasyonalite= Ayisyen
▲| Dat li fèt = [[Sèptanm 20]] nan [[1758]]
| Konjwen = Marie-Claire Felicite ereuz▼
| Kote li fèt =
|nòt=
▲| Dat li te nan lanmò = [[Oktòb 17]] nan [1806 []]
▲| Mete nan lanmò = [[Pòtoprens]] [[Ayiti]]
| Mete pou antèman =
| predeseseur =
| Regent =
| Siksesyon =
| Suc-kalite =
| Heir =
▲| Konjwen = Marie-Claire Felicite ereuz
| Konjwen =
| Pitit =
| Royal kay =
| Dinasti =
| Royal im =
| Paran =
| Manman =
| Rezidans =
| Siyati =
| Shield =
| dviz =
}}
'''Jan-Jak Desalin''' (20 septanb 1758 - 17 oktòb 1806) te yon lidè nan Revolisyion Ayisyen ki te proklame endepandans 1ye janvye 1804 e te premye moun ki gouvène Ayiti. Nan lane 1804 li bay tèt li tit emperè Jak 1ye.▼
 
Kòm ansyen esklav, li te patisipe nan leve kanpe ke esklav yo te fè nan koloni franse ki te relè SenDomeng. Li se te premye lyetnan anba lòd [[Tousen Louvèti]] lè [[Napoléon Bonaparte|Napoleon ]] te voye solda li yo pou Lafrans te ka repran kontwòl zile a. Sepandan, yo te arete Tousen e yo te voyel na peyi Lafrans, e yon gouvène ti vini avek lòd pou remete nèg yo anba esklavaj kan koloni franse yo. Desalin oganize nan mwa oktòb 1802 yon revòl kont lame franse-a nan yon batay kote anpil san te koule. Li te genyen finalman kont fransè yo nan gwo batay Vètyè a nan lane 1803 gen et yo te mete yo deyò nan zile a.▼
▲Jan-Jak Desalin (20 septanb 1758 - 17 oktòb 1806) te yon lidè nan Revolisyion Ayisyen ki te proklame endepandans 1ye janvye 1804 e te premye moun ki gouvène Ayiti. Nan lane 1804 li bay tèt li tit emperè Jak 1ye.
▲Kòm ansyen esklav,li te patisipe nan leve kanpe ke esklav yo te fè nan koloni franse ki te relè SenDomeng.Li se te premye lyetnan anba lòd Tousen Louvèti lè Napoleon te voye solda li yo pou Lafrans te ka repran kontwòl zile a. Sepandan, yo te arete Tousen e yo te voyel na peyi Lafrans, e yon gouvène ti vini avek lòd pou remete nèg yo anba esklavaj kan koloni franse yo. Desalin oganize nan mwa oktòb 1802 yon revòl kont lame franse-a nan yon batay kote anpil san te koule. Li te genyen finalman kont fransè yo nan gwo batay Vètyè a nan lane 1803 gen et yo te mete yo deyò nan zile a.
Li te eseye remete ekonimi -a sou pye ak yon sistèm agrè pa la fòs sou plantasyon pou trabajo forzoso. Kolaboratè li yo te konplote e yo te asasinel nan lane 1806 . Pami yo nou jwen Aleksann Petyon ak Henri Christophe, ki te divize peyi a an de pati apre lanmòl .▼
Desalin te granpè Cincinnatus Leconte, ki te Prezidan Ayiti nan lane 1911 pou rive lane 1912▼
 
▲Li te eseye remete ekonimi -a sou pye ak yon sistèm agrè pa la fòs sou plantasyon pou trabajo forzoso. Kolaboratè li yo te konplote e yo te asasinel nan lane 1806 . Pami yo nou jwen [[Aleksann Petyon]] ak [[Henri Christophe]], ki te divize peyi a an de pati apre lanmòl .
==Biografi==▼
 
▲Desalin te granpè [[Cincinnatus Leconte]], ki te Prezidan Ayiti nan lane 1911 pou rive lane 1912
 
▲==Biografi==
Soti afriken, li anvan esklav nan Sendomeng. Apre sa, pandan pwoblèm ki mennen endepandans zile a, li vin lieutenant pou Tousen Louvèti ak òganize nan mwa oktòb 1802 la mutinerie lame apa-dominguoise kont ekspedisyon napoleonyèn. Li batay jeneral milat Andre Rigaud ak jeneral franse Charles Leclerc.
 
Apre depòte Tousen an, li soumèt nan Etazini. Li insurgé apre, li vin rete bò nò nan lil, li rive nan repouse Donatien-Mari-Jozèf ki Rochambeau nan sanglan batay la Crête-à-Pierrot, nan ti-Rivyè Latibonit. Li rive nan otòn 1803 nan va genyen batay yo Kreyòl nan batay pou Vertières, ak 1ye janvye 1804 Desalin pwoklame endepandans Ayiti. Li fè premye gouvènè jeneral lavi, epi Seza (pou PA yo dwe devancé li rival, Bonaparte) sou non Jak Ier (1804). 8 oktòb 1804, li se yon kouwòn sou tèt nan archevêque Jan Batis-Jozèf Brelle.
8 oktòb 1804, li se yon kouwòn sou tèt nan archevêque Jan Batis-Jozèf Brelle.
 
Li fè masak yo Kreyòl "ki espwa yo tounen nan lòd ansyen an Ayiti" [Ref. nesesè] ak kontinye yon politik "caporalisme agrè» (tankou nonmen Michel-Rolph Trouillot) chwazi pou kenbe pwofi nan endistri sucrière la fòs, san esklavaj pwòp di.
Li gouvènman ki deside aksyon ou yon refòm agrè nan avantaj nan chèf fanmi esklav san tè, li ansasinen 17 oktòb 1806 nan Pon Wouj, nan nò Pòtoprens Pòtoprens, l kolaboratè, [[Aleksann Petyon]], [[Jean-Pierre Boyer]] yo, [[Andre Rigaud]] ak Bruno Blanchet ki t'ap sèvi nan bouch nan mitan tout san bliye Henri Christophe ki te nan nord1.
== Referans ==
*Referans pou konnen plis anlè moun sa a ----
 
[[Kategori:TLP]]
[[Kategori:Moun]]
[[Kategori:Ayiti]]
[[Kategori:Monak]]
[[Kategori:Nesans nan lane 1758]]
Rekipere depi « https://ht.wikipedia.org/wiki/Janjak_Desalin »