Vèsyon jou 26 septanm 2017 à 09:51 modifye Gilles2014 (diskisyon \| kontribisyon) 70 376 modifications →‎Istwa batay sa ← Modifikasyon presedan		Vèsyon jou 26 septanm 2017 à 10:13 modifye defè Gilles2014 (diskisyon \| kontribisyon) 70 376 modifications Aucun résumé des modifications Modifikasyon swivan →
Liy 2 : {{eboch}} '''Batay Vertyer''' se te denye batay nan Revolisyon Ayisyen. [[Janjak Desalin]] atake te Vertyer, fort Franse, a 18 novanm 1803, ~~kombate~~konbate esklav Ayisyen kont fòs [[Frans\|Franse]]. == Istwa batay sa == === Rezistans franse === Apre depòtasyon ~~Toussaint~~[[Tousen ~~Louverture~~Louvèti]] nan 1802, youn nan dirijan ~~direktè lekòl~~ Toussaint yo, ~~Jean Jacques~~[[Janjak ~~Dessalines~~Desalin]], te kontinye batay pou libète paske, nan pawòl deklarasyon Toussaint Louverture: "Nan ranvèse m ', ou te fè pa plis pase koupe kòf nan pye bwa a nan libète nwa nan Sen Domenge. Li pral tounen soti nan rasin yo, paske yo anpil ak gwo twou san fon". Nan [[18 novanm]] [[1803]], [[Jean-Jacques Dessalines]] te bay lòd pou yo pran Fort Vertyer, ki te sou yon ti mòn tou pre vil [[Kap Ayisyen (komin)\|Cap-~~François~~Français]]. Capois, rele Capois-la-Mò, te komande yon mwatye brigad, ki te an pati detwit pa tire kanon nan fort la. Li te lanse yon nouvo atak, men sòlda li yo te toujou touye nan pye ti mòn. Capois kouri chèch òt sòlda pou ranfòsman, epi pou yon twazyèm fwa li lanse fòs li nan atak sa a Fort pou ayen epi kite yon lòt fwa ankò anpil moun mouri. Pandan katriyèm atak la, li te mande solda yo suiv li, yo t'ap rele byen fò: "An avan! An avan!". Pandan ke li te devan sòlda li yo, chwal li te frape pa yon boul kanon, li tonbe, men Capois pran nepe li, leve ak li kouri ankò devan sòlda nwa li yo, t'ap kriye byen fò "An avan! An avan!". Chapo li, avèk plim, te pote ale pa yon boul kanon. Yon mesaje pèsonèl Rochambeau monte sou chwal li epi pati jwenn Capois-la-Mò. Avèk yon vwa byen fò, li kriye: "Jeneral Rochambeau voye konpliman bay jeneral la ki te jis kouvri tèt li ak tout bèl pouvwa tankou sa!". Liy 15 : Toudenkou yon loraj avèk zèklè tranpe chan batay la. Anba kouvèti tanpèt la, Rochambeau te rale tounen soti nan Vertyer, konnen li te bat e ke Sen-Domenge te pèdi pou Lafrans. == ~~Konsekans~~Rochambeau te pèdi batay sa == Nan denmen maten, jeneral Rochambeau te voye Duveyrier pou negosye avèk Dessalines. Nan fen jounen an, yo te etabli kondisyon ki nan rannman franse a. Rochambeau te resevwa dis jou pou rantre rapèl lame li a epi kite Sen-Domenge. == Enfliyans batay sa == Zile a pwoklame endepandan de Frans ofisyèlman an 1 janvye 1804 pa Lwa Endepandans nan Repiblik Ayiti a li pa Dessalines nan Gonayiv. Ayiti te vin premye repiblik nwa nan mond lan. Pandan Dezyèm Restorasyon, Wayòm Lafrans pa te rekonèt endepandans sa a kont Repiblik franse a. Nan 1826, wa Charles X reklame nan Ayiti yon endamnite nan 150 milyon dola fran lò nan repiblik jèn yo pou ke Lafrans ta rekonèt endepandans li; kat ane pita Charles X te lanse ekspedisyon Algiers yo. Nan 1838, anba monachi jiyè a, dèt sa a te aliyen pa wa Louis Philippe nan 90 milyon fran epi yo te peye nan plen Lafrans. == Moun yo == == Pou konnen plis == == Referans ==

Batay Vètyè: Diferans ant vèsyon yo