Kreyòl ayisyen: Diferans ant vèsyon yo

Contenu supprimé Contenu ajouté
Katxis (diskisyon | kontribisyon)
Aucun résumé des modifications
Baliz yo : Modifikasyon mobil Modifikasyon nan sitwèb mobil
Liy 31 :
 
Depi kèk lane, kreyòl ayisyen rive entegre sistèm lekòl vil tankou [[Nouyòk]], [[Miyami]] e [[Boston]]. Dapre kèk otè ki fè rechèch sou kesyon an, genyen omwen 30 000 elèv ayisyen ki enskri nan lekòl piblik vil Nouyòk la. Kreyòl ayisyen se katriyèm lang etranje yo pale e ansenyen nan sistèm lekòl piblik vil Nouyòk la, apre lang panyòl, lang ris ak lang chinwa. Nan tout nivo lekòl, keseswa nan nivo primè, osinon nan nivo segondè, gen klas kote yo ansenye lang kreyòl ayisyen ak matyè tankou matematik, syans, istwa an lang kreyòl ayisyen. Deplizanpli, gen anpil elèv ayisyen ki antre nan klas sa yo, espesyalman elèv ki fèk soti Ayiti, men pwofesè yo pa genyen ase michan tèks literè an kreyòl pou ansenyen timoun yo [[literati]], [[lekti]], [[kominikasyon]], menm jan pwofesè ameriken yo genyen kantite tèks literè ann angle, lè y ap fè klas literati pou elèv ameriken. Otorite nan lekòl Nouyòk ta dwe fè yon gwo travay pou devlope michan tèks literè an kreyòl pou elèv ayisyen (yo ta kapab menm kòmanse tradui kèk bon liv ki genyen nan kantite literati ayisyen ki ekri an franse).
 
== Literati ==
Sou plan literè, Kreyòl ayisyen te pran yon lòt dimansyon nan mitan lane 1970 yo lè ekriven [[Franketièn]] te pibliye premye woman li an kreyòl, [[Dezafi]]. Majorite kritik literè ki pale kreyòl te mete chapo ba devan liv sa a. Pa te genyen lòt bon liv konsa ki ekri apre Dezafi. Te genyen kèk bon liv pwezi ansanm avèk kèk bon pyès teyat, men nou pa jwenn oken chedèv tankou Dezafi. Se posib gen kèk ti pwoblèm pou rive kreye yon rejis literè presi pou Kreyòl ayisyen e nan sans sa a, woman Dezafi a ta kapab yon eksepsyon. Pandan lontan, Kreyòl ayisyen te rete yon lang oral sèlman; moun te itilize li sitou nan sitiyasyon enfòmèl e pou kominikasyon yo fè toulejou. Anpil Ayisyen ki bileng te konn vire sou franse osinon sou angle si kesyon y ap diskite a te yon kesyon ki fòmèl osinon si yo pa t konnen byen moun k ap pale avèk yo a. Men depi kèk tan, nou konstate pa gen baryè ankò pou lang kreyòl la. Ayisyen sèvi ak li lan tout nivo konvèsasyon, pou tout sijè diskisyon y ap fè. Men antre kreyòl ekri nan tout domèn espresyon Ayisyen chwazi vin kreye nouvo pwoblèm paske ekriven ayisyen yo dwe jwenn kounye a yon lòt retorik, yon lòt estrikti ki pa depann antyèman de kontèks la e de lè moun nan ap pale a.
 
== Alfabèt ==