Istwa Ayiti: Diferans ant vèsyon yo
Contenu supprimé Contenu ajouté
Baliz yo : Modifikasyon mobil Modifikasyon nan sitwèb mobil |
Baliz yo : Modifikasyon mobil Modifikasyon nan sitwèb mobil |
||
Liy 6 :
== Konkèt ==
Kolon touswit reklame zile a pou kouwòn panyòl, nonmen li ''La Isla Española'' ("Island nan Panyòl"), pita nan laten (Ispanyola) se pa te non [[zile Ayiti a]] sa. Enfliyans franse yo te kòmanse an 1625, aprè [[Kasik Anri]] te fin libere zile a anba jouk panyòl yo fòme yon [[armé indigjène|lame endijèn]] ki te pran kontwòl lès se panyòl yo te konn pale se yon kominote endyen ak afriken lè Fransè vin bezwen pran kontwòl sou lame sa a li te sèvi ak sòlda l yo tankou [[Jan-Jak Desalin| Dessaline]], [[François Capois]] ki te antrene pa kouzen li [[José Capois]] ki te yon lyetnan nan lame endijèn nan [[Vil Izabela]] [[Kristòf Kolon]] te konstrui a te vin rele [[Zile Ayiti a|Saint-Domingue]] pa Gouvènè [[Nicolás de Ovando]] apati 1660 fransè yo vin rele tout zile a Sen-Domeng. Soti nan 1697, pati lwès zile a te franse ak pati lès la te panyòl men se pa t kolon panyòl yo te ye se te [[Indigjèny espányòl-io]] Men fransè yo te enfiltre [[Toussànio Breida|Toussaint]] nan lame endijèn nan. Ayiti te vin youn nan pi rich koloni Lafrans yo, ki te pwodui kantite vas nan sik ak kafe epi depann sou yon sistèm esklav brital pou travay ki nesesè yo. Sèmante nan [[Seremoni-an nan Bwa Kayiman]], lame endijèn nan ini ak esklav afriken yo pou leve kanpe kont abi fòs etranje yo te ap fè yo revòlte an 1791 ak aprè deseni nan batay repiblik endepandan Ayiti a te ofisyèlman pwoklame ann 1804.
==Istwa Konkèt la==
Aprè long demach yo e yon long travèse nan lanmè, Kristòf Kolon al abòde anfen 12 oktòb 1492, swasann-dis jou aprè depa li sòti Palos ann Espay, youn nam zile Bahamas, Guanahani, ke li nèk rele San Salvador (Sen Sovè) nan souvni san dout pou manke peri manje nan travèse l lanmè a. Li dekouvri Kiba jou k te 26 oktòb. Nan 5 desanm, li nèk jete lank nan fon yon bae ki, ann lonnè yon sen pou jou a, non l sete bae ki pou Sen-Nikola. Li te vini pou dekouvri sa ki, te rele, Ahatti Qisqeyaha Bohio k ap vin aprè endepandans retounen rele [[Ahyti]].
Kristòf Kolon batize tè sa a, Hispànyola (« Ti Espay »). Nan dezyèm vwayaj li ann 1493, li al fonde premye vil ewopeyen an ki pou Nouvo Mond lan, batize Izabela e l al te enstale l. Aprè yo fin [[kòkòy]] senk kasik yo ki tap dirije yo peyi a, Espayòl yo mete-anba bourike otochtòn yo nan travay fòse yo anfen chèche [[lò]] nan min yo. Nan mwens ke venn-senk an yo, popilasyon endyen yo t ap diminye koz esklavaj la e bann maladi pèpè pa konkeran yo.
== Istwa anvan arive nan Panyòl la ==
| |||