Afriken-Ameriken: Diferans ant vèsyon yo

Contenu supprimé Contenu ajouté
Gilles2014 (diskisyon | kontribisyon)
Créé en traduisant la page « Afro-Américains »
 
Gilles2014 (diskisyon | kontribisyon)
Aucun résumé des modifications
Liy 1 :
'''Afriken Ameriken''', ke yo rele tou '''Nwa ameriken''' oswa, pi raman, '''Afriken-Ameriken yo''', se sitwayen nan [[Etazini]] nan desandan total oswa pasyèl soti nan Afrik nwa. A vas majorite afriken-ameriken se yon desandan [[Esklavaj|esklav]] depòte ant sèzyèm syèk ak kòmansman diznevyèm syèk.
{{Infobox Groupe ethnique|nom=Afro-Américains|image=SecondLineBabyDollsAug07CP.jpg|légende=Afro-Américains au carnaval de La Nouvelle-Orléans.|région 1=[[Sud des États-Unis|Sud]]|population 1={{formatnum:23105082}}|date 1=2010|ref 1=<ref name="blackscensus2010" />|région 2=[[Midwest]]|population 2={{formatnum:7594486}}|date 2=2010|ref 2=<ref name="blackscensus2010" />|région 3=[[Nord-Est des États-Unis|Nord-Est]]|population 3={{formatnum:7187488}}|date 3=2010|ref 3=<ref name="blackscensus2010" />|région 4=[[Ouest américain|Ouest]]|population 4={{formatnum:4133687}}|date 4=2010|ref 4=<ref name="blackscensus2010" />|population totale={{formatnum:42020743}} <small>(dont {{formatnum:3091424}} de métis afro-américains)</small>|date totale=2010|ref totale=<ref name="blackscensus2010">{{Ouvrage |langue=en |auteur1=Sonya Rastogi |auteur2=Tallese D. Johnson |auteur3=Elizabeth M. Hoeffel |auteur4=Malcolm P. Drewery, Jr |titre=The Black Population: 2010 |sous-titre=2010 Census Briefs |date=septembre 2011 |lire en ligne=https://www.census.gov/prod/cen2010/briefs/c2010br-06.pdf}}.</ref>|origine=[[Afrique de l'Ouest]] et [[Afrique centrale]]|langue=[[Anglais]] (minorités avec l'[[espagnol]], le [[créole haïtien]], le [[français]] et des langues africaines)<ref name=langues/>|religion=[[Protestantisme]] (71 %)<br />[[Catholicisme]] (5 %)<br />[[Islam]] (2 %)<ref name="religionblack"/>|groupe lié=[[Afrique subsaharienne|Divers peuples d'Afrique noire]] (principalement d'[[Afrique de l'Ouest]] et d'[[Afrique centrale]])|carte=}} '''Afriken Ameriken''' , ke yo rele tou '''Nwa ameriken''' oswa, pi raman, '''Afriken-Ameriken yo''' , se sitwayen nan [[Etazini|peyi Etazini]] nan desandan total oswa pasyèl soti nan Afrik nwa . A vas majorite Afriken-Ameriken se yon desandan [[Esklavaj|esklav]] depòte ant sèzyèm syèk ak kòmansman diznevyèm syèk .
 
Pou yon bon bout tan viktim esklavaj , segregasyon rasyal ak diskriminasyon , rekonstriksyon apreaprè Gè Sesesyon la , dezagregasyon ak mouvman dwa sivik yo tout etap pou rekonèt dwa Afriken-Ameriken yo. Asansyon nan [[Barack Obama]] - pitit gason yon Kenyan nwa ak yon Amerikèn blanch - nan tèt Etazini yo , an [[2009 (almanak gregoryen)|2009]] , se soti nan yon sèten pwen de vi nan fen evolisyon sa a depi lontan, <span class="need_ref" style="cursor:help;" title="Ce passage nécessite une référence.">men se pa anpeche ke pi defize Afriken-Ameriken klas yo toujou konfwonte avèk rasis ak diskriminasyon.</span>
[[Catégorie:Article à référence nécessaire]]
 
== Denominasyon ==
Byenke tèm "Afriken Ameriken" (nan angle ː African American oswa Afrcan-American ) te itilize nan lane 1782 <ref>{{Cite journal|last=Jennifer Schessler|date=23 avril 2015|title=The earlier use of "African American" recently found|journal=International New York Times|language=en}}.</ref> , men li te vilgarize pa Malcolm X sèlman nan ane 1960 yo , anvan li vin yon ekspresyon komen nan fen ane 1980 yo . Objektif li se te defini Ameriken ki gen koulè po nwa pa yon orijin, menm jan yo se sitwayen ki gen yon orijin italyèn oswa ilandèz, e pa sèlman pa koulè yo. Se kategori sa a ki itilize pa Biwo resansman ameriken ansanm ak tèm "Black" (an franse ː ''nwa a'' " <ref name="pewoct2015">{{Cite journal|date=2015-06-10|title=What Census Calls Us: A Historical Timeline|url=http://www.pewsocialtrends.org/interactives/multiracial-timeline/|journal=Pew Research Center’s Social & Demographic Trends Project|language=en|access-date=2017-03-19}}.</ref> ) yo devlope fòmilè ofisyèl pou prepare estatistik oswa sipòte politik diskriminasyon pozitif .
 
== Istwa ==
=== EpokEpòk kolonyal ===
[[Fichye:Benjamin_banneker.jpg|vignettethumb| [[Benjamin Banneker]] (1731-1806), astwonòm ak editè ameriken, pitit esklav. ]]
Premye esklav afriken yo te debake nan kòmansman 17 yèm syèk la nan trèz koloni angle nan [[Amerik dinò]] . Soti nan tan sa a, nou ka obsève kwazman avèk blan yo. Pandan Lagè Endepandans Amerikèn an , sòlda nwa, esklav oswa lib, te patisipe nan konfli a sou toulède bò yo, lwayalis ak ensije. Yo estime ke 5,000 Afriken-Ameriken te goumen ansanm avèk Ameriken blan <ref>{{Cite book|language=en|first=Sidney|last=Kaplan|first2=Emma Nogrady|last2=Kaplan|title=The Black Presence in the Era of the American Revolution|page=64-69|publisher=Univ of Massachusetts Press|year=1989|isbn=0870236636}}.</ref> ak plizyè nan yo te libere <ref name="bacharan117">{{Harvsp|Bacharan|2005|p=117|id=Bacharan}}.</ref> . Nan lane 1779, anviwon 10,000 moun nwa te rejwenn lame britanik la <ref name="Marienstras94">{{Cite book|title=Révoltes et révolutions en Amérique|page=94|publisher=Atlande|year=2005|isbn=978-2350300153|last=Elise Marienstras|last2=Naomi Wulf}}.</ref> .
 
Revolisyon Ameriken an mete plas ak estati nwa nan sosyete a nan kè de deba politik yo. Moun Nwa yo rive jwenn yon emansipasyon relatif nan eta nan sant ( [[Philadelphia, Pennsilvani|Philadelphia]] ) ak Nouvè Angletè <ref name="Marienstras94">{{Cite book|title=Révoltes et révolutions en Amérique|page=94|publisher=Atlande|year=2005|isbn=978-2350300153|last=Elise Marienstras|last2=Naomi Wulf}}.</ref> . Esklavaj te aboli nan lane [[1777 (almanak gregoryen)|1777]] nan [[Vèmont|Vermont]] <ref name="Binoche103">{{Cite book|first=Jacques|last=Binoche|title=Histoire des États-Unis|page=103|publisher=Ellipses|year=2003|isbn=9782729814519|access-date=2017-03-19}}.</ref> {{,}} <ref name="Cottret425">{{Cite book|first=Bernard|last=Cottret|title=La Révolution américaine: la quête du bonheur, 1763-1787|page=485|publisher=Perrin|year=2004|isbn=9782262022426}}.</ref> , nan lane 1780 nan [[Pènsilvani|Pennsylvania]] <ref name="Cottret425" /> {{,}} <ref>{{Harvsp|Vincent|1985|id=Vincent|p=11}}.</ref> , nan lane 1783 nan [[Masachosèt]] <ref>{{Harvsp|Vincent|1985|id=Vincent|p=12}}.</ref> .
=== Epok kolonyal ===
[[Fichye:Benjamin_banneker.jpg|vignette| [[Benjamin Banneker]] (1731-1806), astwonòm ak editè ameriken, pitit esklav. ]]
Premye esklav afriken yo te debake nan kòmansman 17 yèm syèk la nan trèz koloni angle nan [[Amerik dinò]] . Soti nan tan sa a, nou ka obsève kwazman avèk blan yo. Pandan Lagè Endepandans Amerikèn an , sòlda nwa, esklav oswa lib, te patisipe nan konfli a sou toulède bò yo, lwayalis ak ensije. Yo estime ke 5,000 Afriken-Ameriken te goumen ansanm avèk Ameriken blan <ref>{{Cite book|language=en|first=Sidney|last=Kaplan|first2=Emma Nogrady|last2=Kaplan|title=The Black Presence in the Era of the American Revolution|page=64-69|publisher=Univ of Massachusetts Press|year=1989|isbn=0870236636}}.</ref> ak plizyè nan yo te libere <ref name="bacharan117">{{Harvsp|Bacharan|2005|p=117|id=Bacharan}}.</ref> . Nan lane 1779, anviwon 10,000 moun nwa te rejwenn lame britanik la <ref name="Marienstras94">{{Cite book|title=Révoltes et révolutions en Amérique|page=94|publisher=Atlande|year=2005|isbn=978-2350300153|last=Elise Marienstras|last2=Naomi Wulf}}.</ref> .
 
Revolisyon Ameriken an mete plas ak estati nwa nan sosyete a nan kè de deba politik yo. Moun Nwa yo rive jwenn yon emansipasyon relatif nan eta nan sant ( [[Philadelphia, Pennsilvani|Philadelphia]] ) ak Nouvè Angletè <ref name="Marienstras94">{{Cite book|title=Révoltes et révolutions en Amérique|page=94|publisher=Atlande|year=2005|isbn=978-2350300153|last=Elise Marienstras|last2=Naomi Wulf}}.</ref> . Esklavaj te aboli nan lane [[1777 (almanak gregoryen)|1777]] nan [[Vèmont|Vermont]] <ref name="Binoche103">{{Cite book|first=Jacques|last=Binoche|title=Histoire des États-Unis|page=103|publisher=Ellipses|year=2003|isbn=9782729814519|access-date=2017-03-19}}.</ref> {{,}} <ref name="Cottret425">{{Cite book|first=Bernard|last=Cottret|title=La Révolution américaine: la quête du bonheur, 1763-1787|page=485|publisher=Perrin|year=2004|isbn=9782262022426}}.</ref> , nan lane 1780 nan [[Pènsilvani|Pennsylvania]] <ref name="Cottret425" /> {{,}} <ref>{{Harvsp|Vincent|1985|id=Vincent|p=11}}.</ref> , nan lane 1783 nan [[Masachosèt]] <ref>{{Harvsp|Vincent|1985|id=Vincent|p=12}}.</ref> .
 
Kongrè Kontinantal la diskite entansman esklavaj. [[Thomas Jefferson]] , nan Deklarasyon Endepandans amerikèn an , te pito inyore sijè a, konsa yo pa fache rejyon sid yo ki te rete nan ekonomi [[plantasyon]] an. Si Konstitisyon Ameriken an te fonde baz [[Demokrasi|demokratik]] yo nan nouvo Repiblik la, li ekskli moun nwa ki soti nan dwa pou yo vote, osi byen ke fanm, Ameriken natif natal yo ak pòv yo.
 
=== Etazini esklavajis ===
 
=== Abolisyon esklavaj ===
[[Fichye:Cotton_gin_harpers.jpg|vignettethumb| Ginaj koton an 1869. ]]
Depi [[1770 (almanak gregoryen)|1770]] , sosyete Quaker Nouvèl Angletè te entèdi tout pratik esklavajis. Se sèlman kèk eta nan Nò a ki ap deplase rapidman nan direksyon pou abolisyon esklavaj la [[Vèmont|Vermont te]] entèdi li depi [[1777 (almanak gregoryen)|1777]] <ref name="Binoche103">{{Cite book|first=Jacques|last=Binoche|title=Histoire des États-Unis|page=103|publisher=Ellipses|year=2003|isbn=9782729814519|access-date=2017-03-19}}.</ref> {{,}} <ref name="bacharan117">{{Harvsp|Bacharan|2005|p=117|id=Bacharan}}.</ref> . Nan lane 1807, komès esklav nwa te ofisyèlman aboli nan Etazini yo. Nan ane 1820 yo Female Anti-slavery Society (''Sosyete Fi Anti-Esklavaj) te'' denonse esklavaj. Nan lane [[1863 (almanak gregoryen)|1863]] pandan Gè Sivil Ameriken an , Prezidan [[Abraham Lincoln|Abraham Lincoln te]] siyen Pwoklamasyon Emansipasyon ki deklare lib tout esklav k ap viv sou teritwa Konfederasyon Sid la ki pa anba kontwòl [[Etazini|Inyon an]] . Nan lane [[1865 (almanak gregoryen)|1865]] se pibliye 13yèm amandman ki entèdi esklavaj aprè lagè sa a <ref>{{Cite web|url=https://www.loc.gov/rr/program/bib/ourdocs/13thamendment.html|title=13th Amendment to the U.S. Constitution|website=loc.gov|language=en|access-date=2017-03-19}}.</ref> .
 
Depi [[1770 (almanak gregoryen)|1770]] , sosyete Quaker Nouvèl Angletè te entèdi tout pratik esklavajis. Se sèlman kèk eta nan Nò a ki ap deplase rapidman nan direksyon pou abolisyon esklavaj la [[Vèmont|Vermont te]] entèdi li depi [[1777 (almanak gregoryen)|1777]] <ref name="Binoche103">{{Cite book|first=Jacques|last=Binoche|title=Histoire des États-Unis|page=103|publisher=Ellipses|year=2003|isbn=9782729814519|access-date=2017-03-19}}.</ref> {{,}} <ref name="bacharan117">{{Harvsp|Bacharan|2005|p=117|id=Bacharan}}.</ref> . Nan lane 1807, komès esklav nwa te ofisyèlman aboli nan Etazini yo. Nan ane 1820 yo Female Anti-slavery Society (''Sosyete Fi Anti-Esklavaj) te'' denonse esklavaj. Nan lane [[1863 (almanak gregoryen)|1863]] pandan Gè Sivil Amerikenamerikèn an , Prezidan [[Abraham Lincoln|Abraham Lincoln]] te]] siyen Pwoklamasyon Emansipasyon ki deklare lib tout esklav k ap viv sou teritwa Konfederasyon Sid la ki pa anba kontwòl [[Etazini|Inyon an]] . Nan lane [[1865 (almanak gregoryen)|1865]] se pibliye 13yèm amandman ki entèdi esklavaj aprè lagè sa a <ref>{{Cite web|url=https://www.loc.gov/rr/program/bib/ourdocs/13thamendment.html|title=13th Amendment to the U.S. Constitution|website=loc.gov|language=en|access-date=2017-03-19}}.</ref> .
Apre lagè a, pifò nan " inivèsite yo tradisyonèlman nwa " yo te kreye pou akèyi etidyan Afriken-Ameriken refize sou kanpis blan. <ref>{{Cite journal|last=Stéphanie Le Bars|date=3 avril 2018|title=Hampton, un pilier de la communauté|url=https://www.lemonde.fr/ameriques/article/2018/04/03/l-universite-d-hampton-pilier-de-la-communaute-noire_5279803_3222.html|journal=[[Le Monde]]|issue=22774|page=10}}.</ref>
 
ApreAprè lagè a, pifò nan " inivèsite yo tradisyonèlman nwa " yo te kreye pou akèyi etidyan Afriken-Ameriken refize sou kanpis blan. <ref>{{Cite journal|last=Stéphanie Le Bars|date=3 avril 2018|title=Hampton, un pilier de la communauté|url=https://www.lemonde.fr/ameriques/article/2018/04/03/l-universite-d-hampton-pilier-de-la-communaute-noire_5279803_3222.html|journal=[[Le Monde]]|issue=22774|page=10}}.</ref>
Pa te gen okenn rekizisyon oswa konfiskasyon, pa gen okenn plantasyon divize oswa fragmenté. Okontrè, Prezidan Andrew Johnson gen moun nwa yo ekspilse nan tè ke kèk jeneral nòdis te distribye yo. Anjeneral, estrikti ekonomik nan Sid la, ki bati sou karakteristik rasis, se konplètman konsève. Sistèm kare, yon fòm eksplwatasyon souvan touprè esklavaj. se kreye pou moun nwa <ref name=":0">{{Cite book|last=Frank Browning, John Gerassi|title=Histoire criminelle des États-Unis|publisher=Nouveau monde|date=2015}}.</ref> . <gallery>
 
Frederick Douglass portrait.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Frederick Douglass]] .
Pa te gen okenn rekizisyon oswa konfiskasyon, pa gen okenn plantasyon divize oswa fragmenté. Okontrè, Prezidan Andrew Johnson gen moun nwa yo ekspilse nan tè ke kèk jeneral nòdis te distribye yo. Anjeneral, estrikti ekonomik nan Sid la, ki bati sou karakteristik rasis, se konplètman konsève. Sistèm kare, yon fòm eksplwatasyon souvan touprè esklavaj. se kreye pou moun nwa <ref name=":0">{{Cite book|last=Frank Browning, John Gerassi|title=Histoire criminelle des États-Unis|publisher=Nouveau monde|date=2015}}.</ref> . <gallery>
Sojourner truth c1870.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Sojourner Truth|Sojourner verite]] .
<gallery>
Harriet Tubman by Squyer, NPG, c1885.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Harriet Tubman]] .
Frederick Douglass portrait.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Frederick Douglass]] .
Sojourner truth c1870.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Sojourner Truth|Sojourner verite]] .
Harriet Tubman by Squyer, NPG, c1885.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Harriet Tubman]] .
</gallery>
 
=== Segregasyon rasyal ===
Aprè 1865, yon gwo kantite ansyen esklav yo te twouve yo san travay e anpil plantè te vini pov. Lè sa a, kòmanse yon egzòd anmas nan Afriken-Ameriken nan lavil yo endistriyèl nan nò a nan peyi a. La Gè Sesesyon te kite resantiman nan Sid Eta sid yo aprè fen okipasyon militè a, segregasyon te etabli pou pè metisaj ak sikoz vyòl la nan fanm blanch pa nonm afriken <ref>{{Harvsp|Bacharan|2005|p=128|id=Bacharan}}.</ref> . lwa yo Jim Crow etabli ''devlopman separe, men egal'' , setadi, segregasyon nan plas piblik.
 
Eta sid yo te tou pran avantaj sou peryòd la pou vote pou Kòd Nwa, ki mete restriksyon grav sou dwa nan ki fèk lib Afriken-Ameriken. Yo adopte yon seri de lwa ki entèdi posesyon zam pa nwa, dwa pou reyinyon aprè solèy kouche, ak "ochomaj". Nan [[Misisipi (eta)|Mississippi]] , lwa a entèdi yo pou yo posede tè. Nan [[Karolin disid|Kawolin disid]] , li entèdi yo soti nan pratike nenpòt ki okipasyon "atistik, komèsyal oswa endistriyèl" , sèlman ki pèmèt yo vin domestik oswa valè agrikòl yo. Plizyè eta (osi byen ke nan Nò a, tankou [[Nou Yòk (eta)|NewNou YorkYòk]] ) anpeche yo gen dwa vote anba diferan rezon (vot sansitè, entèdiksyon vot pou analfabèt, elatriye). ) <ref name=":0">{{Cite book|last=Frank Browning, John Gerassi|title=Histoire criminelle des États-Unis|publisher=Nouveau monde|date=2015}}.</ref> .
 
Nwa yo tou viktim vyolans, lenchaj ak rayi nan Ku Klux Klan la . Tout moun nan [[Lwiziana|Lwizyana]] travèse pa bann ame ki fwete, bat oswa touye nwa avèk enpinite. Nan kòmansman ane 1870 yo, lig sa yo te rive 25,000 manm . Daprè Jeneral Philip Sheridan , gouvènè militè nan rejyon an, plis pase 3,500 moun nwa yo te touye nan 10 ane sa yo aprè lagè a <ref name=":0">{{Cite book|last=Frank Browning, John Gerassi|title=Histoire criminelle des États-Unis|publisher=Nouveau monde|date=2015}}.</ref> .
 
=== Gwo migrasyon (1916-1930) ===
Nan mwa septanm 1909, nan repons a revòlt rasyal [[Springfield, Ilinwa|Springfield]] ak plis lajman vyolans anti-Nwa, yon gwoup refòmatè ki gen ladan WEB Du Bois ak John Dewey te vin ansanm yo te jwenn Asosyasyon Nasyonal pou Avansman nan moun ki gen koulè <ref name=":0">{{Cite book|last=Frank Browning, John Gerassi|title=Histoire criminelle des États-Unis|publisher=Nouveau monde|date=2015}}.</ref> .
 
Pandan premyepremyè mwatye nan ventyèm yo syèk , plizyè milyon Afriken-Ameriken kite sid Etazini yo rantre nan Nò a, Midwès ak lwès peyi a nan yon mouvman li te ye tankou Migrasyon Great (1916-1930) <ref>{{Cite journal|last=[[Loïc Wacquant]]|year=1993|title=De la « terre promise » au ghetto. La grande migration noire américaine. 1916-1930|url=http://www.persee.fr/doc/arss_0335-5322_1993_num_99_1_3061|journal=[[Actes de la recherche en sciences sociales]]|issue=99|page=43-51}}.</ref> . Yo espere chape segregasyon an ak vyolans yo toujou soufri nan Sid la, aksè nan dwa pou vote ak pi bon kondisyon lavi. Dinamis endistriyèl la nan Nò a, bezwen yo travay ki soti nan entansifye nan pwodiksyon militè pandan [[Premyè Gè mondyal|Premye Gè Mondyal la]] ofri kondisyon sa a vag migratè.
 
Soti nan 1910 a 1930, popilasyon an nwa nan vil yo nan Chikago, Nou Yok, ak Filadelfi ogmante de 226,000 a 902,000 moun. <ref>{{Cite book|last=Francis Newton|title=Une sociologie du jazz|location=Paris|year=1966|page=49}}.</ref> Konsantrasyon an nan moun nwa nan lavil yo pi gwo nò mennen nan fòmasyon an nan katye avèk gwo majorite Afriken Ameriken kòm bò sid nan [[Chikago]] oswa Harlem nan [[Nouyòk|Nou YokYòk]] .
 
Gran Migrasyon an akonpaye pa yon transfè enpòtan kiltirèl : Fòm espesifik mizik nan sid peyi a, tankou bougi-woogie oswa blues , ap gaye nan nò a. Sant gravite mizik [[djaz]] soti nan [[Nouvèl Olean]] Chikago ak Nou Yok. Katye Harlem nan Nou Yok se bèso nan yon mouvman kiltirèl. Li te ye tankou Renesans la Harlem , Non li te rekonèt toutpatou nan peyi a. Ekriven Zora Neale Hurston , [[Langston Hughes]] , Claude McKay , Richard Wright ak atis Lois Mailou Jones , William H. Johnson , Romare Bearden ak Jacob Lawrence se reprezantan prensipal yo.
 
=== Dwa Sivik ak mach nan direksyon pou egalite ===
Nan nivo politik la, premye manm nwa yo nan Kongrè Etazini an te eli anba etikèt la Repibliken nan mwa novanm 1868, twa (3) ane aprè abolisyon esklavaj la. Se sèlman an 1934 ke Pati Demokrat la te prezante premye kandida nwa li yo.
 
Soti nan 1936 ak 1966, omwen 2,800 moun nwa yo te asasinen nan lenchaj <ref name=":0">{{Cite book|last=Frank Browning, John Gerassi|title=Histoire criminelle des États-Unis|publisher=Nouveau monde|date=2015}}.</ref> .
 
Pandan Gwo Depresyon ane 1930 yo, Afriken Ameriken yo te sitou afekte pa chomaj ak povrete. Si New DealNouvoDeal (Nouvo Kontra) a ki te lanse pa Prezidan [[Franklin Delano Roosevelt]] pa te bay pou okenn dispozisyon patikilyè pou yo, Ameriken nwa te pran avantaj nan divès pwogram ak èd federal <ref name="Lagayette65">{{Harvsp|Lagayette|2008|p=65|id=Lagayette}}.</ref> pou egzanp, yo benefisye de yon tyè nan benefis lojman <ref name="Lagayette66">{{Harvsp|Lagayette|2008|p=66|id=Lagayette}}.</ref> . Li se soti nan tan sa a yo ke yo chanje afilyasyon politik yo, vire plis nan direksyon pou pati a nan Roosevelt, pati demokrat la <ref name="Lagayette66" /> .
 
Sitiyasyon Afriken Ameriken yo ap amelyore tou dousman : entegrasyon sosyal yo pwogrese gras a lame a pandan Dezyèm Gè Mondyal la ( 700 000 Nwa nan Lame a an 1944 <ref name="Mélandri290">{{Référence Harvard sans parenthèses|Mélandri|2008|p=290}}.</ref> . Konfli a ak fòs yo Aks gen tandans inifye nasyon an, <ref name="Mélandri291">{{Référence Harvard sans parenthèses|Mélandri|2008|p=291}}.</ref> menm si revòlt rasyal te pete nan 1943. Roosevelt ap pran mezi pou limite diskriminasyon nan administrasyon federal la ( Dekrè Egzekitif 8802 <ref name="Mélandri290" /> ). Nan lane 1942, ''Kongrè Egalite a'' te fonde pou lite kont diskriminasyon nan bilding piblik nan nò peyi a <ref name="Mélandri290" /> . Gran Migrasyon an kòmanse nan peryòd antdegè la kontinye : Plizyè mil moun nwa kite Sid la pou travay nan metwopòl [[Kalifòni|Kalifòni yo]] . An 1941, pa menase pou òganize yon gwo mach pwotestasyon sou kapital la, lidè sendika yo ki gen ladan Asa Philip Randolph jwenn nan men gouvènman an yon desegregasyon nan faktori nan Nò a.
Ligne 61 ⟶ 60 :
Rosa Parks (detail).tiff|<nowiki> </nowiki>[[Rosa Parks]] .
King portrait.gif|<nowiki> </nowiki>[[Martin Luther King Jr.|Martin Luther King {{Jr.}}]]
John Lewis 1964-04-16.jpg|<nowiki> </nowiki>[[John Lewis (homme politique)|John Lewis]] .
Huey Newton HS Yearbook.jpeg|<nowiki> </nowiki>[[Huey P. Newton]] .
Malcolm X NYWTS 2a.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Malcolm X|Malcolm X.]]
Angela Davis Moscow 1972 cropped 2.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Angela Davis]] .
Bobby Seale at John Sinclair Freedom Rally.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Bobby Seale]] .
</gallery>
 
=== Epòk kontanporèn ===
Pati Black Panther Party te fonde an 1966. Nan lane 1973, Bobby Seale kouri pou BPP nan [[Oakland, Kalifòni|Oakland]] City Hall [[Oakland, Kalifòni|(Kalifòni)]] , ki konsantre sou sèvis sosyal ak politizasyon nan kominote a nwa. Li vin 19.26% nan vòt la ak ki kalifye pou dezyèm vòt lan, kote li echwe sepandan <ref>{{Cite journal|last=Alain-Marie Carron|date=1973-05-01|title=Les « Black Panthers » : des mitraillettes aux urnes|url=https://www.monde-diplomatique.fr/1973/05/CARRON/31490|journal=Le Monde diplomatique|access-date=2018-09-20}}.</ref> .
 
== Diskriminasyon pozitif (''aksyon afimatif'' ) ==
Premye a yo itilize fraz la ''Aksyon Afimatif'' se Prezidan ameriken [[John Fitzgerald Kennedy]] <ref>{{Harvsp|Bacharan|2005|p=137|id=Bacharan}}.</ref> ; li te Lè sa a, pran sou pa siksesè li nan Maison Blanche lan , Lyndon B. Johnson . Lide yo te ke, malgre lwa egalite, moun nwa ta lag dèyè rès la nan popilasyon an amerikèn an. Objektif la se te moun ki Nwa plis reprezante nan travay kalifye, inivèsite, medya yo, ak sou sa. Depi ane 1960 yo, yo te travay preferansyèl prezante. Men, sa a se nan okenn fason yon politik kota Nan lane 2003, Tribinal Siprèm lan te kondane prensip kota yo kòm kontrè ak egalite devan lalwa ak konpetisyon gratis <ref>{{Harvsp|Bacharan|2005|p=138|id=Bacharan}}.</ref> . Rezilta yo konsidere kòm konvenk nan Etazini yo Nan lane 1960, 13% Afriken-Ameriken yo te fè pati klas mwayèn yo, ak 66% nan 2000 <ref>{{Harvsp|Bacharan|2005|p=140|id=Bacharan}}.</ref> . Kantite nwa ki nan klas presegondè a te kat fwa pi plis e kantite nwa pòv yo te mwatye mwatye <ref name="Gérard">{{Cite web|url=https://www.lemonde.fr/societe/article/2010/01/18/l-experience-de-la-discrimination-positive-aux-etats-unis_1293336_3224.html|title=L'expérience de la discrimination positive aux États-Unis|last=Mathilde Gérard|date=18 janvier 2010|website=[[Le Monde]]|access-date=20 janvier 2010}}.</ref> . Diferans etnik yo tou pi fò nan Amerik Latin nan, ki kanmenm gen yon repitasyon pou konjeksyon.
 
== Reprezantasyon politik ==
Premye eli nwa yo parèt pandan peryòd sa yo rele nan Rekonstriksyon an , jis apre Gè Sivil la, ak nan mitan lòt moun de eli Afriken Ameriken nan Sena Etazini an. Hiram Rhodes Revels ak Blanche Bruce , tou de eli nan Mississippi. Men, kontwòl nan eta sid yo pa demokrat yo konsèvatif ( ''rachè yo'' ), konpwomi an nan 1877 ak nan fen okipasyon militè a, vyolans la, entimidasyon a dekouraje moun nwa yo vote ak fwod yo elektoral make nan fen sa a ... peryòd. Kòmanse segregasyon an disparèt nenpòt reprezantasyon elektif Afriken-Ameriken yo.
 
Nou dwe tann batay pou dwa sivil ak fen segregasyon nan eta sid yo pou wè Afriken Ameriken ankò nan politik nan fen ane 1960 yo. Se konsa, an 1968, Shirley Chisholm te premye Afriken-fanm Ameriken eli nan Kongrè a. An 1972, li te kouri pou nominasyon Demokratik la pou eleksyon prezidansyèl <ref>{{Cite journal|last=Pap Ndiaye|date=octobre 2008|title=Amérique, année zéro ?|journal=Géo|issue=356|page=50}}.</ref> , men George McGovern te bat li. An 2009, [[Barack Obama]] te vin premye prezidan an Afriken-Ameriken nan peyi Etazini a, apre senkyèm Afriken-Ameriken an eli nan Sena a <ref>{{Cite web|url=http://www.senate.gov/pagelayout/history/h_multi_sections_and_teasers/Photo_Exhibit_African_American_Senators.htm|title=U.S. Senate: African American Senators|website=www.senate.gov|language=en|access-date=2017-03-19}}.</ref> . <gallery>
ObamaSouthCarolina.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Barack Obama]] , premye prezidan Afriken-Ameriken (2009-2017).
Michelle Obama waving.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Michelle Obama]] , premye [[Première dame des États-Unis|premye dam]] Afriken (2009-2017).
John Willis Menard.jpg|<nowiki> </nowiki>[[John Willis Menard]] , premye Afriken-Ameriken eli nan Kongrè a nan 1868.
Hiram Rhodes Revels - Brady-Handy-(restored).png|<nowiki> </nowiki>[[Hiram Rhodes Revels]] , premye Afriken-Ameriken an eli nan Sena a ak chita nan Kongrè a nan 1870.
Robert C. Weaver official portrait.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Robert C. Weaver]] , premye manm Afriken-Ameriken nan yon kabinè prezidansyèl yo.
Thurgood-marshall-2.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Thurgood Marshall]] , premye jij nwa nan Tribinal Siprèm lan (1967-1991).
Shirley Chisholm.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Shirley Chisholm]] , premyepremyè fanm afriken-ameriken ki te eli nan Kongrè a an 1968 e premye fanm ak premye moun nwa ki te kouri pou yon pwemye minis demokratik an prezidans nan lane 1972.
Patricia R. Harris.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Patricia Roberts Harris]] , premye manm Afriken-Ameriken nan yon kabinè prezidansyèl ak nonmen anbasadè.
Jesse Jackson, half-length portrait of Jackson seated at a table, July 1, 1983.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Jesse Jackson]] , premye Afriken-Ameriken kapab genyen yon pwezidansyèl prensipal yon gwo fèt nan lane 1988.
John Conyers 113th Congress.jpg|<nowiki> </nowiki>[[John Conyers]] , aktyèl pi ansyen Depite.
Sen._Carol_Moseley_Braun.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Carol Moseley-Braun]] , premyepremyè fanm afriken-ameriken eli nan Sena an 1992
Los Angeles Mayor Tom Bradley meets with Rodolfo Escalera (Crop).jpg|<nowiki> </nowiki>[[Tom Bradley]] , premye majistra nwa nan Los Angeles (1973-1993).
David Dinkins.jpg|<nowiki> </nowiki>[[David Dinkins]] , premye majistra nwa nan New York (1990-1993).
Hwheadshot.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Harold Washington]] , premye majistra nwa nan Chicago (1980-1993).
</gallery>{{message galerie}}
{| class="wikitable centre"
Ligne 122 ⟶ 121 :
| 8
|-
| '''1984 <ref>{{Cite web|url=https://ropercenter.cornell.edu/polls/us-elections/how-groups-voted/how-groups-voted-1984/|title=How Groups Voted in 1984|website=Roper Center|language=en|access-date=2017-05-27}}.</ref>'''
| '''91'''
| 9
Ligne 130 ⟶ 129 :
| 0
|-
| '''1988 <ref>{{Cite web|url=http://ropercenter.cornell.edu/polls/us-elections/how-groups-voted/how-groups-voted-1988/|title=How Groups Voted in 1988|website=Roper Center|language=en|access-date=2015-11-23}}.</ref>'''
| '''89'''
| 11
Ligne 138 ⟶ 137 :
| 1
|-
| '''1992 <ref>{{Cite web|url=https://ropercenter.cornell.edu/polls/us-elections/how-groups-voted/how-groups-voted-1992/|title=How Groups Voted in 1992|website=Roper Center|language=en|access-date=2017-05-27}}.</ref>'''
| '''83'''
| 10
Ligne 146 ⟶ 145 :
| 19
|-
| '''1996 <ref>{{Cite web|url=http://edition.cnn.com/ALLPOLITICS/1996/elections/natl.exit.poll/index1.html|title=AllPolitics - Presidential Election Exit Poll Results|website=edition.cnn.com|language=en|access-date=2015-12-07}}.</ref>'''
| '''84'''
| 12
Ligne 154 ⟶ 153 :
| 9
|-
| '''2000 <ref>{{Cite web|url=https://ropercenter.cornell.edu/polls/us-elections/how-groups-voted/how-groups-voted-2000/|title=How Groups Voted in 2000|website=Roper Center|language=en|access-date=2017-05-27}}.</ref>'''
| '''90'''
| 10
Ligne 162 ⟶ 161 :
| 2
|-
| '''2004 <ref>{{Cite web|url=http://edition.cnn.com/ELECTION/2004/pages/results/states/US/P/00/epolls.0.html|title=CNN.com Election 2004|website=edition.cnn.com|language=en|access-date=2016-03-20}}.</ref>'''
| '''88'''
| 11
Ligne 170 ⟶ 169 :
| 1
|-
| '''2008 <ref>{{Cite web|url=http://edition.cnn.com/ELECTION/2008/results/polls/#val=USP00p1|title=Local Exit Polls - Election Center 2008 - Elections & Politics from CNN.com|website=edition.cnn.com|language=en|access-date=2015-12-07}}.</ref>'''
| '''95'''
| 4
Ligne 178 ⟶ 177 :
| 2
|-
| '''2012 <ref>{{Cite web|url=http://elections.nytimes.com/2012/results/president/exit-polls|title=President Exit Polls|website=[[The New York Times]]|language=en|access-date=2015-12-07}}.</ref>'''
| '''93'''
| 6
Ligne 186 ⟶ 185 :
| 2
|-
| '''2016 <ref>{{Cite web|url=http://edition.cnn.com/election/results/exit-polls|title=2016 election results: Exit polls|date=|website=edition.cnn.com|language=en|access-date=2016-11-09}}.</ref>'''
| '''89'''
| 8
Ligne 196 ⟶ 195 :
 
== Demografi ==
 
=== Evolisyon popilasyon an ===
[[Fichye:African_American_by_state_in_the_USA_in_2010.svg|vignette| Pousantaj Afriken-Ameriken pa eta an 2010 : {{Début de colonnes|taille=8}}
Ligne 211 ⟶ 209 :
{{Légende/Fin}}
{{Fin de colonnes}}]]
[[Fichye:New_2000_black_percent.gif|vignettethumb| Pousantaj Afriken-Ameriken pa konte an 2000 ]]
{| class="wikitable sortable centre" style="font-size: 90%; text-align:center;"
|+ Popilasyon afro-ameriken nan resansman an {{,}}
Ligne 365 ⟶ 363 :
Moun ki gen zansèt yo te pote kòm esklav soti nan Lafrik nan Karayib la oswa nan Amerik Latin nan , men ki te vin [[Etazini|Etazini yo]] kòm moun ki lib, klasifye tèt yo kòm Afro-Ameriken oswa nan yon lòt kategori. ki moun ki ka Amerik Latin nan , [[Haitian Americans|ayisyen-Ameriken]] oswa Karayib-Ameriken an.
 
Daprè estimasyon ofisyèl [[2005 (almanak gregoryen)|2005 la]] , apeprè {{Nowrap|39,9 millions}} Afriken-Ameriken ap viv nan Etazini yo, oswa 12.9% nan popilasyon total la. 54.8% abite nan Etazini Sid yo, 17.6% nan Nòdès la, 18.7% nan Midwès la ak sèlman 8.9% nan eta Lwès yo. 88% ap viv nan zòn iben yo. Avèk plis pase twa milyon rezidan nwa, [[Nouyòk|New York]] gen pi gwo popilasyon iben nwa nan Etazini. Pami vil ki gen plis pase 100,000 moun , [[Gary, Indiana|Gary]] nan [[Indiana]] gen pousantaj ki pi wo nan moun ki rete nwa (84%), ki te swiv atansyon pa Detroit nan [[Michigàn|Michigan]] (82%). [[Nouvèl Olean|New Orleans]] nan [[Lwiziana|Louisiana]] (67%), Baltimore nan [[Merilann|Maryland]] (64%), [[Atlanta (Djòdji)|Atlanta]] nan [[Djòdji|Georgia]] (61%) ak [[Wachintòn|Washington]] (60%) se sant enpòtan tou nan popilasyon nwa. {{Boîte déroulante/début|titre=Évolution de la part des Afro-Américains au sein de la population par État<ref name="GibsonJung">{{Lien web|langue=en|format=pdf|auteur1=Campbell Gibson|auteur2=Kay Jung|titre=Historical Census Statistics on Population Totals by Race, 1790 to 1990, and by Hispanic Origin, 1970 to 1990, for the United States, Regions Divisions, and States|url=http://mapmaker.rutgers.edu/REFERENCE/Hist_Pop_stats.pdf|date=2011}}.</ref>{{,}}<ref name="blackscensus2010" />}}
{| class="wikitable sortable" style="font-size: 90%; text-align:right;"
! État/territoire
Ligne 1 782 ⟶ 1 780 :
 
=== Atis ===
 
* Ira Aldridge (1807-1867)
* William H. Johnson
* Paul Robeson (1898-1976)
* Romare Bearden , pent
* Horace Pippin , pent
* Henry Ossawa Tanner , pent (1859-1937)
* Jacob Lawrence , pent
* [[Jean-Michel Basquiat]] , pent (1960-1988)
* Kehinde Wiley , pent
* Kara Walker , atis vizyèl
* Faz 2 , atis grafiti
* Fab Five Freddy , atis grafiti
* Gordon Parks , fotograf ak pwodiktè
 
=== Mizik ===
Afro-Ameriken mizik se an reyalite yon kwa ant yon seri kilti, melanje Afriken, Ewopeyen an ak enfliyans Ameriken. [[Djaz|Jazz]] se yon mizik afro-ameriken, menm jan ak lòt mizik nan Amerik Latin nan, miyò sa yo ki nan [[Kiba]] ak [[Brezil]] , kote pitit pitit yo nan esklav Afriken depòte envante folklorfolklo orijinal, etap [[dans]] ak melodi. popilè.
<gallery>
Fichye:Elizabeth Greenfield 1853.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Elizabeth Greenfield]] , ''The Black Swann'' , premye chantè klasik Afriken-Ameriken.
Fichye:Frank Johnson.jpg|[[Francis Johnson (konpozitè)|Francis Johnson]] , premye konpozitè Afriken-Ameriken yo dwe pibliye an 1817 .
Fichye:Frank Johnson.jpg|<nowiki> </nowiki>{{lien|Francis Johnson (compositeur)|trad=Francis Johnson (composer)|texte=Francis Johnson}} &nbsp; [[:en:Francis Johnson (composer)|<span title="Équivalent de l’article « Francis Johnson (compositeur) » dans une autre langue" class="indicateur-langue">(Nan)</span>]] [[Catégorie:Article contenant un appel à traduction en anglais]]
Fichye:Todd Duncan (1947).jpg|[[Todd Duncan]], premye konpozitè Afriken-Ameriken yo dwechante pibliyepou yon gwo opera ameriken an 18171945<ref name="music2" /> .
Fichye:Billie Holiday 0001 original.jpg|[[Billie Holiday]], konsidere kòm youn nan chantè [[djaz]] ki pi enfliyan.
Fichye:Todd Duncan (1947).jpg|<nowiki> </nowiki>[[Todd Duncan]] , premye Afriken-Ameriken yo chante pou yon gwo opera Ameriken an 1945 <ref name="music2" /> .
Fichye:BillieLouis HolidayArmstrong 0001restored original(color version).jpg|<nowiki> </nowiki>[[BillieLouis HolidayArmstrong]] , konsidere kòm youn nan chantèmizisyen [[Jazz|djaz ki]] pi enfliyan <ref name="music1" /> .
Fichye:Aretha Franklin.png|[[Aretha Franklin]], premyè fanm pou rantre nan sal [[Rock and Roll Hall of Fame]] an 1987.
Fichye:Louis Armstrong restored (color version).jpg|<nowiki> </nowiki>[[Louis Armstrong]] , konsidere kòm youn nan mizisyen djaz ki pi enfliyan <ref name="music1" /> .
Fichye:Aretha FranklinCountBasieStageDoorCanteen1.pngjpg|<nowiki> </nowiki>[[ArethaCount FranklinBasie]] , premye fanmAfriken-Ameriken an pou rantrepou nangenyen salyon {{Langue|en|texte=[[RockGrammy and Roll Hall ofAwards|Grammy FameAward]]}} 1987an la1958 <ref name="music2" /> .
Fichye:CountBasieStageDoorCanteen1Ella Fitzgerald 1962.jpgJPG|<nowiki> </nowiki>[[CountElla BasieFitzgerald]] , premyepremyè Afriken-Ameriken anfanm Ameriken pou pou genyen yon {{Langue|en|texte=[[Grammy Awards|Grammy Award]]}} nan 1958, surnome {{citation étrangère|[[Jazz Royalty|The First Lady of Song]]|langue=en}} {{en français|Première dame de la chanson}} [[franse]] <span>: "Premye dam nan chan an")</span> <ref name="music2music1" /> .
Fichye:EllaNina FitzgeraldSimone 1962-1969.JPGjpg|<nowiki> </nowiki>[[EllaNina FitzgeraldSimone]] , premye Afriken fanm Ameriken pou pou genyen yon {{Langue|en|texte=[[Grammy Awards|Grammy Award]]}} nan 1958, surnomesurnom {{citation étrangère|[[Jazz Royalty|TheHigh First LadyPriestess of SongSoul]]|langue=en}} {{en français|PremièreGrande dameprêtresse de la chansonsoul}} [[Français|franse)]] <span>: "PremyeGran damprèt nan chan annanm")</span> <refepi name="music1"li />se yon manm nan mouvman dwa sivil yo.
Fichye:Donna Summer 1977.JPG|<nowiki> </nowiki>[[Donna Summer|Donna pandan ete]] , konsidere kòm {{citation|reine du [[disco]]}}
Fichye:Nina Simone -1969.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Nina Simone]] , surnom {{citation étrangère|[[Jazz Royalty|High Priestess of Soul]]|langue=en}} {{en français|Grande prêtresse de la soul}} [[Français|franse)]] <span>"Gran prèt nan nanm")</span> epi li se yon manm nan mouvman dwa sivil yo.
Fichye:Michael Jackson1 1988.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Michael Jackson]] , pi gwo vandè dosye nan mond lan ak apeprè 1 milya dola dosye vann (karyè solo + Senkon Jackson), pi byen ki vann album nan mond lan ak "suspense" sou 100 milyon kopi, premye atis Afriken-Ameriken yo ale sou kanal la MTV, premye atis afriken-ameriken nan istwa mizik la, te eli Millennium Artist nan lane 2000 .
Fichye:Donna Summer 1977.JPG|<nowiki> </nowiki>[[Donna Summer|Donna pandan ete]] , konsidere kòm {{citation|reine du [[disco]]}}
Fichye:Flickr Whitney Houston performing on GMA 2009 4.jpg|[[Whitney Houston]] , atis fi ki pi bay la nan [[American Music Awards|Prim Mizik Ameriken]] .
Fichye:Michael Jackson1 1988.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Michael Jackson]] , pi gwo vandè dosye nan mond lan ak apeprè 1 milya dola dosye vann (karyè solo + Senkon Jackson), pi byen ki vann album nan mond lan ak "suspense" sou 100 milyon kopi, premye atis Afriken-Ameriken yo ale sou kanal la MTV, premye atis afriken-ameriken nan istwa mizik la, te eli Millennium Artist nan lane 2000 .
Fichye:FlickrDj WhitneyGrandmaster Houston performing on GMA 2009 4Flash-01-mika.jpg|<nowiki> </nowiki>[[WhitneyGrandmaster HoustonFlash]] , atiskonsidere fikòm kiyoun pinan baypyonye layo nan [[American Music Awards|Prim Mizik Amerikenhip-hop]] .
Fichye:Beyonce - The Formation World Tour, at Wembley Stadium in London, England.jpg|[[Beyoncé|Beyonce]], nwa pèsonalite chante ki pi byen peye nan istwa .
Fichye:Dj Grandmaster Flash-01-mika.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Grandmaster Flash]] , konsidere kòm youn nan pyonye yo nan [[hip-hop]] .
Fichye:BeyonceOtis -Redding The Formation World Tour, at Wembley Stadium in London, England(2).jpgpng|<nowiki> </nowiki>[[Beyoncé|BeyonceOtis Redding]] , nwayoun pèsonalitenan chantevwa ki pi byen peyebèl nan istwa .
Fichye:OtisJimi ReddingHendrix (2)1967.png|<nowiki> </nowiki>[[OtisJimi ReddingHendrix]] an 1967, konsidere kòm youn nan vwa ki pi bèlgwo nangitaris istwayo.
Fichye:Sarah Vaughan 1955.jpg|[[Sarah Vaughan]] an 1955.
Fichye:Jimi Hendrix 1967.png|<nowiki> </nowiki>[[Jimi Hendrix]] nan 1967, konsidere kòm youn nan pi gwo gitaris yo.
Fichye:Sarah Vaughan 1955JamesBrownNY87.jpg|<nowiki> </nowiki>[[SarahJames VaughanBrown]] nanan 1955.1987
Fichye:JamesBrownNY87Etta James 2006.jpg|<nowiki> </nowiki>[[JamesEtta BrownJames]] nanan 19872006
Fichye:Sam Cooke 2.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Sam Cooke]] nan mwa avril 1963. Li te jwenn mouri sou Desanm 11, 1964 nan yon motèl California ak yon bal revòlvè, se li ki viktim nan yon konplo paske nan pozisyon li pou [[Mouvement afro-américain des droits civiques|Afriken-Ameriken Dwa Sivil Mouvman]] .
Fichye:Etta James 2006.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Etta James]] nan 2006
Fichye:Al Green 1973.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Al Green]] nanan 1973
Fichye:Sam Cooke 2.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Sam Cooke]] nan mwa avril 1963. Li te jwenn mouri sou Desanm 11, 1964 nan yon motèl California ak yon bal revòlvè, se li ki viktim nan yon konplo paske nan pozisyon li pou [[Mouvement afro-américain des droits civiques|Afriken-Ameriken Dwa Sivil Mouvman]] .
Fichye:Al Green 1973.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Al Green]] nan 1973
</gallery>
 
=== Literati ak syans ===
Phillis Wheatley se konsidere kòm premye powèt-Afriken Ameriken an nan Etazini yo. An 1770, li te ekri yon powèm powetik pou Kalvinis George Whitefield , ki te vin yon gwo odyans nan Boston, kote li te rete.
 
Ekriven ak syantifik yo :
 
* Toni Morrison , pri Nobèl
* Maya Angelou
* Alice Walker
* Safi , otè nan istwa a ki enspire ''anpil'' , yon fim Oscar-genyen.
* [[Benjamin Banneker|Benjamen Banneker]] , matematisyen ak envantè libere nwa, otè nan trete.
* Anna J. Cooper , ekriven, pwofesè, edikatè ak youn nan entelektyèl afriken-ameriken ki pi enpòtan yo. Katriyèm fanm afriken-ameriken pou jwenn yon doktora.
* Richard Wright , otè ''Black Boy'' (1944) : yon jenn ti gason nwa ki vle vin yon ekriven nan ane 1930 yo , istwa li.
* Alex Haley otè ''rasin yo'' pi popilè yo.
* Zora Neale Hurston
Ligne 1 846 ⟶ 1 843 :
* Audra McDonald
 
=== Nan sinema a ===
<gallery>
Studio publicity Hattie McDaniel.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Hattie McDaniel]] , premye moun Afriken-Ameriken ki te genyen yon [[Oscars du cinéma|Oscar]] ( [[Oscar de la meilleure actrice dans un second rôle|Pi bon komedyen nan yon wòl sipò]] ) nan lane 1940 pou wòl li nan ''[[Autant en emporte le vent (film)|Gone ak van an]]'' .
Poitier cropped.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Sidney Poitier]] , premye Afriken-Ameriken an pou genyen [[Oscars du cinéma|Oscar]] ( [[Oscar du meilleur acteur|meyè aktè]] ) nan 1963 ak yon [[Golden Globes|Golden Globe]] ( [[Golden Globe du meilleur acteur dans un film dramatique|meyè aktè nan yon fim dramatik]] ) nan lane 1964 pou wòl li nan ''[[Le Lys des champs|The Field Lily]]'' <ref name="biography.com" /> .
James Earl Jones (8516667383).jpg|<nowiki> </nowiki>[[James Earl Jones]] , li jwe nan [[Star Wars|Star Lagè]] ak [[Conan le Barbare|Conan Barber la]] , an 1971 li resevwa [[Golden Globe de la révélation masculine de l'année|Globe lò nan Revelasyon an Gason pou Ane a]] pou ''[[L'Insurgé (filmfim)|ensije yoL'Insurgé]]'' .
Louis Gossett Jr LF.JPG|<nowiki> </nowiki>[[Louis Gossett Jr.|Louis Gossett Jr]] , [[Oscar du meilleur acteur dans un second rôle|Oscar pou meyè Aktè Sipò pou]] an 1982 ak [[Golden Globe du meilleur acteur dans un second rôle|Golden Globe pou meyè aktè nan yon wòl Sipò]] nan 1983 pou wòl li nan ''[[Officier et Gentleman|Ofisye ak mesye]]'' .
Whoopi Goldberg Cannes 1992.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Whoopi Goldberg]] , premye Afriken-Ameriken ki te genyen yon [[Golden Globes|Golden Globe]] pou fim ( [[Golden Globe de la meilleure actrice dans un film dramatique|Pi bon komedyen nan yon dram]] ), pou wòl li nan ''[[La Couleur pourpre (film)|koulè koulè wouj violèt la]]'' an 1985 ak [[Oscar de la meilleure actrice dans un second rôle|Oscar pou meyè komedyen nan yon wòl ki sipòte]] nan 1990 ak [[Golden Globe de la meilleure actrice dans un second rôle|Golden Globe la. pi bon aktris sipòte]] an 1991 pou wòl li nan ''[[Ghost (film, 1990)|fantom]]'' .
Denzel Washington.jpeg|<nowiki> </nowiki>[[Denzel Washington]] , [[Oscar du meilleur acteur dans un second rôle|Oscar pou meyè aktè Sipò pou]] nanan 1989 ak [[Golden Globe du meilleur acteur dans un second rôle|Golden Globe pou meyè aktè Sipò pou]] an 1990 pou wòl li nan ''[[Glory (filmfim, 1989)|Glory]]'' , [[Golden Globe du meilleur acteur dans un film dramatique|Golden Globe pou meyè aktè nan yon fim Dram]] nan 2000 pou wòl li nan ''[[Hurricane Carter (film)|Siklòn Carter]]'' ak [[Oscar du meilleur acteur|Oscar. Pi bon aktè]] an 2002 pou wòl li nan ''[[Training Day|fòmasyon jounen an]]'' .
Morgan Freeman, 2006 (cropped).jpg|<nowiki> </nowiki>[[Morgan Freeman]] , [[Golden Globe du meilleur acteur dans un film musical ou une comédie|Golden Globe pou pi bon aktè nan yon fim mizik oswa komedyen]] nanan 1990 pou wòl li nan ''[[Miss Daisy et son chauffeur|Miss Daisy ak chofè l '<nowiki/>]]'' ak [[Oscar du meilleur acteur dans un second rôle|Oscar pou meyè aktè Sipò pou]] an 2004 pou wòl li nan ''[[Million Dollar Baby]]'' .
Angela Bassett by Gage Skidmoe.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Angela Bassett]] , [[Golden Globe de la meilleure actrice dans un film musical ou une comédie|Golden Globe pou pi bon aktris nan yon fim mizik oswa komedyen]] an 1994 pou wòl li nan ''[[Tina (film)|Tina]]'' .
Actor Cuba Gooding Jr. by Kozaryn (cropped).jpg|<nowiki> </nowiki>[[Cuba Gooding Jr.|Kiba Gooding Jr]] , [[Oscar du meilleur acteur dans un second rôle|Oscar pou meyè aktè Sipò]] nan 1996 pou wòl li nan ''[[Jerry Maguire]]'' .
HalleBerryHSFeb07.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Halle Berry]] , [[Oscar de la meilleure actrice|Oscar pou pi bon aktris]] , pou wòl li nan ''[[À l'ombre de la haine|nan lonbraj yo nan rayi]]'' an 2002.
Jamie Foxx Django avp.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Jamie Foxx]] , [[Oscar du meilleur acteur|Oscar pou meyè aktè]] ak [[Golden Globe du meilleur acteur dans un film musical ou une comédie|Golden Globe pou meyè aktè nan yon fim mizik oswa komedyen]] an 2005 pou wòl li nan ''[[Ray (filmfim)|Ray]]'' .
Jennifer Hudson 2011 AA.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Jennifer Hudson]] , [[Oscar de la meilleure actrice dans un second rôle|Oscar pou meyè komedyen nan yon wòl ki bay sipò]] an 2006 ak [[Golden Globe de la meilleure actrice dans un second rôle|Golden Globe pou meyè komedyen sipò]] an 2007 pou wòl li nan ''[[Dreamgirls]]'' .
Forest Whitaker 2014.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Forest Whitaker]] , [[Oscar du meilleur acteur|Oscar pou meyè aktè]] nan 2006 ak [[Golden Globe du meilleur acteur dans un film dramatique|Golden Globe pou meyè aktè nan yon dram]] nan 2007 pou wòl li nan ''[[Le Dernier Roi d'Écosse|The Last King of Scotland]]'' .
Eddie Murphy by David Shankbone.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Eddie Murphy]] , [[Golden Globe du meilleur acteur dans un second rôle|Golden Globe pou meyè aktè Sipò pou]] an 2007 pou wòl li nan ''[[Dreamgirls]]'' .
Mo'Nique attending the 82nd Academy Awards 2010.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Mo'Nique]] , [[Oscar de la meilleure actrice dans un second rôle|Oscar pou pi bon komedyen nan yon wòl ki bay sipò]] an 2009 ak [[Golden Globe de la meilleure actrice dans un second rôle|Golden Globe pou meyè komedyen nan yon wòl ki bay sipò]] nanan 2010 pou wòl li nan ''[[Precious (filmfim)|koute chèPrecious]]'' .
Octavia Spencer 2016.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Octavia Spencer]] , [[Oscar de la meilleure actrice dans un second rôle|Oscar pou meyè komedyen nan yon wòl ki bay sipò]] nan 2011 ak [[Golden Globe de la meilleure actrice dans un second rôle|Golden Globe pou meyè komedyen sipò]] nanan 2012 pou wòl li nan ''[[La Couleur des sentiments|koulè a nan santiman]]'' .
Viola Davis (cropped).jpg|<nowiki> </nowiki>[[Viola Davis]] , [[Oscar de la meilleure actrice dans un second rôle|Oscar pou meyè komedyen nan yon wòl ki bay sipò]] nan 2016 ak [[Golden Globe de la meilleure actrice dans un second rôle|Golden Globe pou meyè komedyen nan yon wòl ki bay sipò]] nan 2017 pou wòl li nan ''[[Fences|kloti]]'' .
Mahershala Ali (29953410761).jpg|<nowiki> </nowiki>[[Mahershala Ali]] , [[Oscar du meilleur acteur dans un second rôle|Oscar pou meyè aktè sipò]] pou 2016 pou wòl li nan ''[[Moonlight (film, 2016)|Moonlight]]'' .
Will Smith by Gage Skidmore 2.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Will Smith]] , aktè a sèlman yo te tire nan douz fim klase premye nan biwo nan bwat Ameriken depi fen semèn premye yo nan emisyon .
</gallery> Plizyè seremoni espesyalman rekonpanse reyalizasyon fim Afriken Ameriken ( NAACP Image Awards depi 1967, Black Reel Awards depi 2000...)
 
Ligne 1 872 ⟶ 1 869 :
Anpil fim sinema rakonte istwa a nan lavi afriken-ameriken, ki gen ladan kèk nan pi anblematik :
 
* ''Yon kwen nan syèl la'' (1943) ( ''Cabin nan syèl la'' ) pa Vincente Minnelli ak Busby Berkeley ak yon jete konplètman Afriken-Ameriken, ki gen ladan yon jenn Lena Horne .
* ''Carmen Jones'' Otto Preminger (1954), adapte de opera Georges Bizet, ak nominasyon Oscar Dorothy Dandridge . Fim nan te chwazi an 1992 kòm yon pati nan Rejis la fim Nasyonal la.
* ''Silence and Shadows'' (1962) ( ''To Kill A Mockingbird'' ), adaptasyon roman pi popilè Harper Lee . Fim sa a te genyen twa Oscars e li te dekri tankou "kiltirèl enpòtan" pa Bibliyotèk la nan Kongrè a an 1995, kote se kopi prensipal la kounye a konsève.
* ''Devine ki vini nan dine ...'' (1967) pa Stanley Kramer
* ''Sweet Sweetback's Baadasssss Song'' (1971) pa Melvin Van Peebles , premye fim inisyan nan blaxploitation la genus
* ''Koulè wouj violèt la'' (1985) pa [[Steven Spielberg]] .
* ''Mississippi Burning'' (1988) pa Alan Parker , nominasyon sèt fwa nan Oscars yo, ki gen ladan Pi bon Film ak gayan Prim BAFTA .
* ''Fè kè nou kontan'' ( 1989 ) pa Edward Zwick , di volontè ki soti nan 54 Rejiman th nan [[Masachosèt|Massachusetts]] pandan Lagè Sivil , se yon rejiman konpoze antyèman nan nwa Ameriken mobilize <ref name="Freeman2">{{Cite web|url=https://www.lemonde.fr/cinema/article/2010/01/09/morgan-freeman-le-role-d-une-vie_1289623_3476_1.html|title=« Morgan Freeman, le rôle d'une vie »|last=Samuel Blumenfeld|date=2010/01/09|publisher=''[[Le Monde]]''|access-date=11 janvier 2010}}.</ref> .
* ''[[Do the Right Thing|Fè bagay ki bon]]'' (1989) pa [[Spike Lee]]
* ''Miss Daisy ak chofè li'' (1989) Bruce Beresford .
* ''[[Malcolm X (fim)|Malcolm X]]'' (1992) pa [[Spike Lee]]
* ''Posse'' (1993) pa Mario Van Peebles
* ''Corrina, Corrina'' (1994) pa Jessie Nelson
* ''Move Boys'' (1995) pa Michael Bay
Ligne 1 893 ⟶ 1 890 :
* ''Move Boys 2'' (2003) pa Michael Bay
* ''Madéa, Jistis nan grann'' (2005) ( ''Jounal nan yon Mad Black Mad'' ) komedyen pa Tyler Perry
* ''Ekri pou egziste'' (2007) ( ''ekriven libète'' )
* ''Precious'' (2009) pa Lee Daniels
* ''Koulè santiman yo'' ( ''èd la'' ) (2011) pa Tate Taylor , istwa a nan menke Afro-Ameriken plizyè nan ane 1960 yo nan Mississippi, ki moun ki pral azade ekri yon liv ki kesyon estati sosyal yo.
* Quian Tarantino a ''Django Unchained'' (2012), ki rakonte istwa yon esklav libere nan plantasyon nan sid Etazini.
* ''Douz ane yon esklav'' Steve McQueen a (2013) trase istwa a nan yon gratis Afro-Ameriken ki te vin tounen yon esklav pou 12 ane nan yon pèlen.
* ''NWA: Dwat Outta Compton'' (2015) pa F. Gary Gray , fim nan pentire karyè nan gwoup la rap kontwovèsyal, NWA .
* ''Loving'' (2016) pa Jeff Nichols , fim rakonte vrè istwa a nan ''Loving v.'' ''Vijini'' Tribinal Siprèm Etazini an Nonm blan, Richard Loving, ak fanm nwa, marye nan Washington, yo te refize pwopriyete, rekonesans maryaj, ak dwa sivil lè yo tounen nan Virginia, paske nan yon lwa fin vye granmoun sou miscegenation.
<gallery>
Oscar Micheaux.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Oscar Micheaux]] , pi gwo figi nan ''{{langue|en|[[race film]]s}}'' nan peryòd entè-lagè .
John Singleton 2013.jpg|<nowiki> </nowiki>[[John Singleton]] , nominasyon pou [[Oscar du meilleur réalisateur|Pi bon Direktè Oscar]] nan [[64e cérémonie des Oscars|1992]] pou ''[[Boyz N the Hood|Boyz N Hood la]]'' .
DuVernaySanFranFilmFest.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Ava DuVernay]] , nominasyon pou [[72e cérémonie des Golden Globes|Golden glob pou meyè direktè 2015]] pou ''[[Selma (film)|Selma]]'' .
Nate Parker 2014.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Nate Parker]] , [[Grand prix du jury du Festival de Sundance|Grand Prix pou Dram nan Festival la Sundance 2016]] pou ''[[The Birth of a Nation (film, 2016)|nesans la nan yon nasyon]]'' .
Barry Jenkins (cropped).jpg|<nowiki> </nowiki>[[Barry Jenkins (réalisateur)|Barry Jenkins]] , nominasyon pou [[74e cérémonie des Golden Globes|glob Golden yo pou pi bon direktè 2017]] pou ''[[Moonlight (film, 2016)|Moonlight]]'' .
Ryan Coogler Deauville 2013 (cropped).jpg|<nowiki> </nowiki>[[Ryan Coogler]] , direktè nan [[Blockbuster|sukse]] ''[[Black Panther (film)|Black Panther]]'' [[Saturn Award du meilleur film tiré d'un comic|pi bon fim nan piki soti nan yon komik]] nan [[44e cérémonie des Saturn Awards|2018 Saturn prim lan]] .
Spike Lee at the 2009 Tribeca Film Festival.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Spike Lee]] , [[Grand Prix du Festival de Cannes|Grand Prix nan Cannes Film Festival la]] nan 2018 pou ''[[BlacKkKlansman : J'ai infiltré le Ku Klux Klan|BlacKkKlansman: Mwen enfiltre Ku Klux Klan la]]'' .
Jordan Peele Peabody 2014 (cropped).jpg|<nowiki> </nowiki>[[Jordan Peele]] , premye Afriken-Ameriken an pou li resevwa [[Oscar du meilleur scénario original|Oscar pou meyè Original Orijinal]] nan 2018 pou ''[[Get Out (film)|Sòti]]'' .
</gallery>
 
Ligne 1 923 ⟶ 1 920 :
 
=== Televizyon ===
Black Entertainment Television, se yon chanèlchèn televizyon ki te fonde an 1980 sitou pou Afriken yo.
 
==== Seri televizyon ====
<gallery>
Good Times the Evans family 1974.JPG|<nowiki> </nowiki>Seri a ''Fanmi Ewans la'' , 1974-1979, ak [[Esther Rolle]] ak [[John Amos]] .
The Jeffersons Sanford Hemsley Evans 1974.jpg|<nowiki> </nowiki>''[[The Jeffersons|Seri Jeffersons]]'' , 1975-1982.
Nancyreagandiffrentstrokes.jpg|<nowiki> </nowiki>Seri a fim nan ''[[Arnold et Willy|Arnold ak Willy]]'' an 1983, akeyi Premye Lady [[Nancy Reagan]] .
</gallery><gallery>
Cicely Tyson 1973.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Cicely Tyson]] , premye moun ki nwa yo pran yon wòl dirijan nan yon seri televizyon, ''[[East Side/West Side|East Side / West Side]]'' (1963-1964) <ref name="biography.com" /> .
Ligne 1 943 ⟶ 1 940 :
Don Cheadle UNEP 2011 (cropped).jpg |<nowiki> </nowiki>[[Don Cheadle]] , [[Golden Globe du meilleur acteur dans une série télévisée musicale ou comique|Golden Globe pou meyè aktè nan yon seri televizyon mizikal oswa komedyen]] nan 2013 pou wòl li nan ''[[House of Lies|kay la nan manti]]'' .
-Hidden Figures- Film Celebration (NHQ201612100020) (cropped).jpg|<nowiki> </nowiki>[[Taraji P. Henson]] , [[Golden Globe de la meilleure actrice dans une série télévisée dramatique|pi bon komedyen Golden Globe nan yon seri televizyon dramatik]] nan 2014 pou wòl li nan ''[[Scandal (série télévisée)|eskandal]]'' .
Viola Davis by Gage Skidmore.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Viola Davis]] , [[Primetime Emmy Award de la meilleure actrice dans une série télévisée dramatique|Prim Emmy Primetime pou meyè komedyen nan yon seri televizyon dramatik]] nan 2015 pou wòl li nan ''[[Murder (série téléviséeseri)|asasinayMurder]]'' .
Tracee_Ellis_Ross_2014_NAACP_Image_Awards_(cropped).jpg|<nowiki> </nowiki>[[Tracee Ellis Ross]] , [[Golden Globe de la meilleure actrice dans une série télévisée musicale ou comique|Golden Globe pou pi bon aktris nan yon seri televizyon mizik oswa komedyen]] nan 2017 pou wòl li nan ''[[Black-ish|nwa-ich]]'' .
Donald Glover TIFF 2015.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Donald Glover]] , [[Golden Globe du meilleur acteur dans une série télévisée musicale ou comique|Golden Globe pou meyè aktè nan yon seri televizyon Mizikal oswa Comedy]] ak [[Primetime Emmy Award du meilleur acteur dans une série télévisée comique|Primetime Emmy pou pi bon aktè nan yon seri televizyon komedyen]] an 2017 pou wòl li nan ''[[Atlanta (série télévisée)|Atlanta]]'' .
Sterling K. Brown Paleyfest.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Sterling K. Brown]] , [[Primetime Emmy Award du meilleur acteur dans une série télévisée dramatique|Prim Emmy Primetime pou meyè aktè nan yon seri televizyon Dram]] nan 2017 pou wòl li nan ''[[This Is Us]]'' .
Fichye:Gary Coleman cropped.jpg |<nowiki> </nowiki>[[Gary Coleman]] , aktè prensipal la nan seri [[Arnold et Willy|Arnold ak Willy]] .
</gallery>
 
==== Fim televizyon ====
<gallery>
Alfre Woodard 2012.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Alfre Woodard]] , [[Golden Globe de la meilleure actrice dans une mini-série ou un téléfilm|Golden Globe pou pi bon aktris nan yon fim mini-seri oswa televizyon]] an 1998 pou wòl li nan ''[[La Couleur du sang|Koulè san an]]'' ak nan 2001 pou wòl li nan ''{{Lien|trad=Holiday Heart|fr=Holiday Heart|texte=Holiday Heart}} &nbsp; [[:en:Holiday Heart|<span title="Équivalent de l’article « Holiday Heart » dans une autre langue" class="indicateur-langue">(Nan)</span>]]'' [[Catégorie:Article contenant un appel à traduction en anglais]]
.
Ving Rhames 2014-05-29 20-33.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Ving Rhames]] , [[Golden Globe du meilleur acteur dans une mini-série ou un téléfilm|Golden Globe pou meyè aktè nan yon Minisè oswa fim televizyon]] an 1998 pou wòl li nan ''{{Lien|trad=Don King: Only in America|fr=Don King: Only in America|texte=Don King: Only in America}} &nbsp; [[:en:Don King: Only in America|<span title="Équivalent de l’article « Don King: Only in America » dans une autre langue" class="indicateur-langue">(Nan)</span>]]'' [[Catégorie:Article contenant un appel à traduction en anglais]]
.
Ving Rhames 2014-05-29 20-33.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Ving Rhames]] , [[Golden Globe du meilleur acteur dans une mini-série ou un téléfilm|Golden Globe pou meyè aktè nan yon Minisè oswa fim televizyon]] an 1998 pou wòl li nan ''{{Lien|trad=Don King: Only in America|fr=Don King: Only in America|texte=Don King: Only in America}} &nbsp; [[:en:Don King: Only in America|<span title="Équivalent de l’article « Don King: Only in America » dans une autre langue" class="indicateur-langue">(Nan)</span>]]'' [[Catégorie:Article contenant un appel à traduction en anglais]]
</gallery>
 
==== Pwogram ====
<gallery>
Della Reese 1977.JPG|<nowiki> </nowiki>[[Della Reese]] , premye fanm nwa ki te òganize yon diskou nan 1969 .
Bob Hope Flip Wilson 1969.JPG|<nowiki> </nowiki>[[Flip Wilson]] premye Afriken-Ameriken pou li genyen yon [[Golden Globes|Golden Globe]] an 1971 pou prezantasyon li nan ''{{lien|The Flip Wilson Show}} &nbsp; [[:en:The Flip Wilson Show|<span title="Équivalent de l’article « The Flip Wilson Show » dans une autre langue" class="indicateur-langue">(Nan)</span>]]'' [[Catégorie:Article contenant un appel à traduction en anglais]]
.
Oprah Winfrey at 2011 TCA.jpg|<nowiki> </nowiki>[[Oprah Winfrey]] , prezantateur nan montre nan disk pi gade nan istwa Ameriken ( ''[[The Oprah Winfrey Show|Oprah Winfrey Montre la]]'' , 1986-2011) .
</gallery>
 
=== Espò ===
<gallery>
Jesse Owens 1936.jpg |<nowiki> </nowiki>gwo pous | 320xp | dwat | [[Jesse Owens]] nan 1936.
Muhammad Ali NYWTS.jpg |<nowiki> </nowiki>gwo pous | 320xp | dwat | [[Mohamed Ali]] nan 1967
Simone Biles Rio 2016d.jpg |<nowiki> </nowiki>gwo pous | 320xp | dwat | [[Simone Biles]] nan [[Rio de Janeiro]] nan 2016.
Serena Williams and Venus Williams.jpg |<nowiki> </nowiki>gwo pous | 320xp | dwat | [[Serena Williams]] ak [[Venus Williams]] nanan 2009.
Magic Lipofsky.jpg |<nowiki> </nowiki>gwo pous | 320xp | dwat | [[Magic Johnson]] nanan 1987
Mike Tyson Portrait lighting corrected.jpg |<nowiki> </nowiki>gwo pous | 320xp | dwat | [[Mike Tyson]] nanan 2011.
Michael_Jordan_in_2014.jpg |<nowiki> </nowiki>gwo pous | 320xp | dwat | [[Michael Jordan]] nan 2015
</gallery> Espòtif pi popilè : {{colonnes|* [[Jackie Robinson]] (baseball)
* [[Tommie Smith]] (athlétismeatletis)
* [[John Carlos]] (athlétismeatletis)
* [[Bob Beamon]] (athlétismeatletis)
* [[Jackie Joyner-Kersee]] (athlétismeatletis)
* [[Florence Griffith-Joyner]] (athlétismeatletis)
* [[Carl Lewis]] (athlétismeatletis)
* [[Hank Aaron]] (baseball)
* [[Brandon Lloyd]] (footballfoutball américainameriken)
* [[Anthony Davis (basket-ball)]]
* [[Joe Greene (football américain)|Joe Greene]] (football américain)
Ligne 2 013 ⟶ 2 008 :
* [[Derrick Rose]] (basket-ball)
* [[Kevin Durant]] (basket-ball)
* [[Cullen Jones]] (natationnatasyon)
* [[Lia Neal]] (natation)
* [[Simone Manuel]] (natationnatasyon)
* [[Venus Williams]] (tennistenis)
* [[Serena Williams]] (tennistenis)
* [[Tiger Woods]] (golf)
* [[Joe Louis]] (boxe)
* [[Sugar Ray Robinson]] (boxeboks)
* [[Mike Tyson]] (boxeboks)
* [[Mohamed Ali]] (boxeboks)
* [[Floyd Mayweather, Jr.]] (boxeboks)
* [[Takudzwa Ngwenya]] (rugby)
* [[O. J. Simpson]] (football américain)
* [[Simone Biles]] (gymnastique)|taille=30}}
 
=== Entèlektyèl militan nan 21yèm syèk ===
 
* Cornel West , aktivis, kòmantatè, ak pwofesè nan Inivèsite Princeton
* Al Sharpton
 
== Nòt ak referans ==
=== referansReferans ===
 
=== referans ===
 
== Gade tou ==
 
=== Bibliyografi ===
[[null|lien=]]
 
* {{Cite book|last=Nicole Bacharan|title=Histoire des noirs américains|publisher=Éd. Complexe|year=1994|pages=335}} <time> {{Cite book|last=Nicole Bacharan|title=Histoire des noirs américains|publisher=Éd. Complexe|year=1994|pages=335}} </time> {{Cite book|last=Nicole Bacharan|title=Histoire des noirs américains|publisher=Éd. Complexe|year=1994|pages=335}}
* {{Cite book|first=Nicole|last=Bacharan|title=Faut-il avoir peur de l'Amérique?|publisher=Seuil|date=2005-01-01|isbn=9782020799508|id=Bacharan}} <time datetime="2005-01-01" class="nowrap" data-sort-value="2005-01-01"> {{Cite book|first=Nicole|last=Bacharan|title=Faut-il avoir peur de l'Amérique?|publisher=Seuil|date=2005-01-01|isbn=9782020799508|id=Bacharan}} </time> {{Cite book|first=Nicole|last=Bacharan|title=Faut-il avoir peur de l'Amérique?|publisher=Seuil|date=2005-01-01|isbn=9782020799508|id=Bacharan}} [[null|lien=]]
Ligne 2 050 ⟶ 2 042 :
* {{Cite book|last=Pierre Mélandri|title=Histoire des États-Unis contemporains|publisher=André Versaille éditeur|year=2008|pages=992|isbn=978-2-87495-009-4}} <time> {{Cite book|last=Pierre Mélandri|title=Histoire des États-Unis contemporains|publisher=André Versaille éditeur|year=2008|pages=992|isbn=978-2-87495-009-4}} </time> {{Cite book|last=Pierre Mélandri|title=Histoire des États-Unis contemporains|publisher=André Versaille éditeur|year=2008|pages=992|isbn=978-2-87495-009-4}} [[null|lien=]]
* {{Cite book|first=Bernard|last=Vincent|title=La Révolution Américaine (1775-1783)|publisher=Presses universitaires de Nancy|year=1985|isbn=9782864802112|id=Vincent}} <time> {{Cite book|first=Bernard|last=Vincent|title=La Révolution Américaine (1775-1783)|publisher=Presses universitaires de Nancy|year=1985|isbn=9782864802112|id=Vincent}} </time> {{Cite book|first=Bernard|last=Vincent|title=La Révolution Américaine (1775-1783)|publisher=Presses universitaires de Nancy|year=1985|isbn=9782864802112|id=Vincent}} [[null|lien=]]
 
[[Kategori:Moun]]
[[Kategori:Gwoup etnik yo an Ayiti]]
[[Kategori:Pages avec des traductions non relues]]