|
Nou ka defini [[lengwistik]] kòm etid de nati e estrikti langaj imen (sa vle di fason moun pale). Yon [[Lengwistik|lengwis]] se yon moun ki etidye fenomèn sa yo.
== Kreyòl Peyi Ayiti aDayiti ==
Langaj [[kreyòl]] - ki baze premyèman sou fransè ak plizyè lang afrikenafrikèn, enfliyans pa lang endyenendyèn yo, enpe panyòl ak anglè - kapab konklizivman defini tankou ayisyen, nan sans de lang ki pale pa pèp ayisyen an [http://www.tanbou.com/1994/Rechechlengwistik.htm]. Wi, varyete kreyòl sa atribiye avèk kèk lòt gwoup ak nasyon avèk istwa similè ak pèp Ayisyenayisyen an, men a fòs de popilasyon estime plis ke 810 milyon jounen jodi a, majorite kreyolopal se Ayisyen oubyen desandan d Ayisyen.
Si nou defini mo "Ayisyen" an tankou [[konstitisyon]] peyi Ayiti aDayiti fè lli nan TIT II, Atik 11, kòm :
Nenpòt moun ke manman li oubyen papa li se natif natal Ayisyen, si manman li oubyen papa li pa te janmenjamè renonse nasyonalite yo, moun sa se Ayisyen depi lè li te fèt la.
Definisyon sa nesesite ke gen Ayisyen ki pa pale kreyòl. Yon moun ka fèt nan nenpòt peyi epi satisfè demann konstitisyonnèl sa.
Toutfwa, si nou limite definisyon sa a moun ki fèt anann Ayiti (moun ke lonbrik yo plante nan peyi a), ki gen omwen yon paran Ayisyenayisyen, proklamasyonpwoklamasyon an kòrèk, ki di, « Sèl lang ki simante tout Ayisyen ansanm, se lang kreyòl », TIT 1, Chapit I, Atik 5(a) konstitisyon Ayisyen an. Èske w janmenjamè rankontre yon Ayisyen ki satisfè modifikasyon sa a ki pa t pale kreyòl ?
Malgre gran kantite moun ki pale kreyòl, resous ki disponib an kreyòl reyèlman limite. Yon rezon, majorite ekriven Ayisyenayisyen, istorikman pale, chwazi pou ekri nan lòt lang (e.g.nan lang fransè, anglè). Yon lòt rezon, edikasyon an kreyòl sèlman fèk a nivo primè ann Ayiti. Yon rezon plis, enstitisyon Ayisyenayisyèn yo an gran pati, chwazi pou yo fè biznis yo an fransè.
Gras a nouvo teknoloji, kòm entènèt la, avèk jefò pou kwaze teknoloji avèk kreyòl [http://web.archive.org/20030904111117/hometown.aol.com/mit2haiti/MM-IC-01-kr.htm], langaj kreyòl Ayisyenayisyen an kòmanse avanse pli lwen. Men yon faktè reste egal, si [[Malis]] ak [[Bouki]] ekri yon menm fraz enan kreyòl, li p ap nesesèman vèbatim. Nou fè jefò nan vèzyon kreyòl Ayisyenayisyen wiki a pou nou ekri kreyòl nan yon fason ke gran majorite a kapab li e konprann. Nou envite w pou ou fè kòrèksyon kòm ou wè yo nesesè.
== Kouman pou nou ekri epi pwononse kreyòl ayisyen ==
| 