Lengwistik kreyòl ayisyen: Diferans ant vèsyon yo

Pran atik sa kòm konsèy, men pa kòm lòd gramatik. Kite diskou gramè pou grameryen. Se pa anyen kont grameryen. Aktyèlman, nou bezwen tout kantite grameryen [[kreyòl]] posib nou ka jwenn. Men kòm itilizatè langaj, patikilyèman kreyòl, ou bezwen chache mwayen efektiv pou w kapab ekri lang nan. Eseye itilize tout resous ki ekri enan kreyòl ou trouve itil. Neyanmwen, toujou kenbe konsèy [[Aleksann Manzoni]], powèt italyen, ki di :

Ou sou wiki. Ekri kreyòl la menm jan ou menm ou pale l ; plen moun ki prè pou modifye ak korije nenpòt atik ou soumèt. Malgre, la, esperans lan se touche sou kèk pwen ak obsèvasyon fèt sou lang kreyòl la ki trè enteresan. Esperans lan se ke yo sèvi w kòm zouti ki petèt kapab pemètpèmèt ou pi fasilman exprimeeksprime w an kreyòl pa ekriti. Pa egzanp, distenk diferans nan [[pwonon pèsonèl]] yo an kreyòl konpare ak fransè, plasman atik yo nan yon fraz, kèk nan [[aksan]] ki pi souvan itilize yo, etc.

==== Kontraksyon atik ak non ====

Leksikografè ayisyen souvan liste kèk mo de (2) fwa. Pa egzanp, ou ka twouve mo lavi, ak vi nan menm diksyonè a. Ki fè, yon fraz tankou fraz sa a :

Ka regade kòm yon fraz ekri san atik, oubyen ki kontrakte atik yo ak non yo (nan ka sa, atik ''la'' ak non ''vi'' e ''mò''). Sa pa nesesèman yon prensip jeneral. Pa egzanp, konsidere de (2) fraz sa yo :

An kreyòl, yon atik ka vin anvan oubyen swiv non li modifye a, selon si fraz la fè sans oralman. Konsidere,

(1) ''Kanaval la'' byen pase ane a, san dega, san traka.

(2) ''La kanaval'' byen pase ane a, san dega, san traka.

Fraz nimewo (1) enfòmanfòm enan kreyòl. Nimewo (2), kontrèman, pa vreman fè sans. Kote ke, fraz