Masak ayisyen an nan 1937: Diferans ant vèsyon yo

Contenu supprimé Contenu ajouté
Gilles2014 (diskisyon | kontribisyon)
Aucun résumé des modifications
Kelke koreksyon
Baliz yo : Modifikasyon vizyèl Modifikasyon mobil Modifikasyon nan sitwèb mobil Modification sur mobile avancée
Liy 13 :
 
== Masak la ==
Nan nuit lan ki pounwit 2 oktòb 1937, yon masak òganize ak manchèt ki al fè ant 547 e {{formatnum:12166}} mò selon minis zafè etranjè tou driede peyi yo, plizyè milye pou laplipa bann sous yo.
 
Tanmen premye jou ki pou [[makakriyèz]] sa a, prezidan Trujillo deplase li menm vinn [[Dajabón (pwovens)|Dajabon]] e pwononse younyon alokisyon komantan evènman an : "'''Depi kèk mwa, m nan vwayaje e travèse fwontyè a nan tout sans yo pou mo. Pou Dominiken yo ki ap plenyen pou dappiyanp Ayisyen ki apvivap viv pami yo apfè, nan vòlò bèt, pwovizyon, fruifwui, elt., e se yo ki anpeche ke yo pa ka jwi anpè frui fwui travay yo, m reponn, « m pral korije sa ». E nou gentan deja kòmanse nan remedye ak sitiyasyon an. Twa san Ayisyen gentan mouri jodi a nan Banica. Remèd sa a pral pousuivpouswiv toujou.<ref>Lee Turtis Richard, « Un monde détruit, une nation imposées : le massacre haïtien de 1937 en République dominicaine », ''Hispanic American Historical Review'' numéro 82, mars 2002, p. 613.</ref>'''
 
Pandan prè younyon semèn, ki pousòti 2 pou rive 8 oktòb 1937, Ayisyen yo pral kadav ak kout fizi, ak kout manchèt, bann gouden e bann kouto yo pa twoup dominikèn, sivil dominiken e tout manm otorite yo politik locallokal dominiken yo. Pou ogmante kantite mò yo nan anpeche Ayisyen yo kouri kite peyi a, pon prensipal ant Repiblik dominikèn e Ayiti, sou rivyè [[Dajabón (pwovens)|Dajabon]] nan, gentan te gentan fèmen.
 
Malgre tantativ pou blame konpòtman an sitwayen dominiken yo, yo fout konfime nan bon timamit sous amerikèn ke « bal yodyo ki pou fizilfizi [[Krag-Jørgensen]] ke yo te jwenn angrandan gran kantite nan kadav yo, e ke sèl sòlda dominiken ki posede tip fizilfizi sa ayo <ref>Peguero Valentina, ''La militarisation de la culture en République dominicaine : le capitaine général Trujillo'', Lincoln, University of Nebraska Press, 2004, p. 114.</ref> ». Pa konsekan, masak la sou Ayisyen gentan te yon aksyon kalkile pa diktatè Rafael Trujillo pou homogénéiser popilasyon an nan zòn fwontalyè a e detrui detwi anbriyon sa k pou « repiblik Ayisyèn nan» keki tap dekri yo , otorite dominiken yo ki pou epòk la fas ak enpòtans ki pou imigrasyon Ayisyen an nan peyi a. majorite ki se Ayisyen yo touye yo, lè nan ''semèn san tap koule a'', sete moun ki te fèt annan RipiblikRepiblik dominikèn kite rele [[ayiti panyòl|Ayiti espanyòl]].
 
LaMasak tueriesa estte aussipote connuenon sous le nom detou « massacre du Persil » ououbyen « opération ''perejil''» carsolda lesdominiken soldatsyo dominicainste avaientgen unyon brin debranch [[persil]] qu'ilske présentaientyo auxte suspects,prezante cesdevan derniersayisyen devantsa direyo, enyo espagnolte soitegzije queyo c'étaitprononse duli an panyòl « persil » (enan espagnolpanyòl : ''perejil''), soitkòm direkesyon « Qu'est-cesa quesa c'estye ? » enan espagnolpanyòl. C'étaitSe te unyon véritableveritab [[shibboleth]], difficilementki prononçablete pourdifisil pou tout Haïtienayisyen prononse, ena raisonkoz de laprezanz présence de la lettrelèt R dans lenan motmo ''persil'' ou ''perejil''<ref>Robert Pack et Jay Parini, ''Introspections'', éditions when ed.</ref>{{,}}<ref>Alan Cambeira, ''Quisqueya la bella'', M.E. Sharpe, 1996 {{ISBN|1563249367}}, p. 286.</ref>.
 
<br />