Dikdantan

atik jeneral Tan konpoze dikdantan an se yon tiwa vèbal pou konjigezon an dividal vèb ayisyen. Sa a se yon tan konpoze pou mod endikatif.

Itilizasyon

Dikdantan an eksprime yon aksyon ki fèt alè ki se lik dewoule e fini nan dantan. Fòk nou pa konfonn ni avèk ekspresyon ki pou eta prezan pou tip devwa a se fini, devwa a fin fèt, kote se se pa laa yon oksilyè men vèb se nan son sans plen an.

Konprann byen, dikdantan an gen estrikti — e nan orijine valè a — pou yon akonpli pou prezan, siyifi ke ak lè a kote n pale a, evenman an eksprime pa vèb la se acheve, kèlkeswa moman kote li se déwoule, ki se pa anvizaje pa lokitè a (sa se sitiyasyon prezan sèl ki enterese l). Tankou (tk) :

• Atò, ou gentan tèmine, devwa sa ? - Wi, sa gentan fèt, m' gentan tèmine l.
• Men ! Ou rantre a.
• Ti jorèl gentan vizite, kounya, tout nasyon yo sou Tè a.

Men li se pi souvan itilize avèk yon valè pou pase, eksprime ke yon evenman te dewoule nan yon moman pou bagay pase, ki ka pa bagay presize ni konnen presizeman, men ki se anvizaje pa lokitè a. Tk :

• (Yè), m' se moun ki rantre pi bonè e m' gentan tèmine devwa m nan.
• — Yo pale arab ? — ki, yo gentan abviv an Tinizi.

Nan kèk ka, aksyon an oubyen eta pousib li nan moman pou enonsyasyon an (e se pa nonplis objektivman acheve) men se eksprime nan dikdantan paske li se anvizaje eksklizivman nan kad pou.yon espas tanporèl ki li se acheve. Tk :

• M' gen lè toujou renmen jan de fim saa. (« jiskounya a  » — lokitè a defini konseptyèlman yon dire fèmen ki tèmine li nan moman kote li pran lapawòl la, refize pou eksprime kantalavni ; vèb la dwe nonsèlman pou li nan fòm akonpli pou prezan, e non pa nan prezan diratif, menm si tip de fraz sa a se entèprete tankou « e li pa al gentan pgen rezon ke sa pa nan kontinye ankò » ).