Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1866

Eleksyon prezidansyèl ayisyèn an 1866
Fonksyon
  • Fabre Geffrard
    59,49%
    47 vòt

  • Alibée Féry
    18,98%
    15 vòt

  • Lysius Salomon
    8,86%
    7 vòt

  • Pierre Théoma Boisrond-Canal
    7,59%
    6 vòt

  • Nicolas Léger
    5,06%
    4 vòt
  • Biyografi
    Eleksyon avan : 1859
    Pwochen eleksyon : 1870

    Eleksyon prezidansyèl ayisyen 1866 fèt sou 15 janvye 1866. Eleksyon endirèk sa a te fèt pou chwazi Prezidan Repiblik Ayiti la pou yon manda sèt ane. Prezidan ki t ap kite pouvwa a, Fabre Geffrard, te kandida pou yon dezyèm manda[1]. Eleksyon an te dewoule nan yon kontèks ki te make pa tansyon politik ak yon renouvèlman kontwovèse nan Palman an.

    Konteks istorik

    modifye

    Fabre Geffrard, ki te sou pouvwa depi eleksyon li an 1859[2], te fè plizyè gwo refòm pandan manda li a, sitou nan edikasyon, modènizasyon administrasyon an, ak relasyon entènasyonal yo. Malgre sa, gouvènman li a te vin fè fas ak yon opozisyon k ap grandi akoz tansyon ant pouvwa ekzekitif la ak enstitisyon palmantè yo.

    An 1863, apre anpil konfli ak senatè ak depite yo, Geffrard te pran desizyon pou li dissoud Sena a ak Chanm Depite yo. Objektif li te ranfòse kontwòl li sou Palman an atravè eleksyon antisipe. Men, olye de sa, eleksyon sa yo te pèmèt plizyè palmantè san etikèt politik monte nan Palman an, e pami yo te gen moun ki te opozan Geffrard[3].

    Malgre enstabilite politik la, Geffrard te deside kandida pou yon dezyèm manda, li t ap konte sou bilan travay li ak enfliyans li nan mitan palmantè yo.

    Sistèm elektoral

    modifye

    Eleksyon prezidansyèl 1866 lan te fèt nan yon vòt endirèk, dapre dispozisyon konstitisyonèl ke Geffrard te mete sou pye. Prezidan an te eli pa yon asanble palmantè ki te gen ladan :

    • 21 senatè ;
    • 58 manm Chanm Depite yo.

    Sa fè yon total 79 gwo elektè ki te patisipe nan eleksyon an.

    Rezilta yo

    modifye

    Fabre Geffrard te ranpòte eleksyon an ak yon majorite absoli, kote li te jwenn 47 vòt sou 79. Menm si li te genyen, rezilta sa a te pi fèb pase viktwa l an 1859 kote li te gen 74 vòt. Rediksyon nan sipò sa a te montre yon deteryorasyon nan soutyen li nan mitan palmantè yo, sitou akoz divizyon entèn yo ak opozisyon nan mitan kèk palmantè endepandan.

    Plizyè lòt figi politik te kandida kont Geffrard, sa ki te montre yon mekontantman k ap grandi kont gouvènman li an. Pami kandida sa yo, nou jwenn :

    • Alibée Féry, otè dramatik ak powèt[4] (15 vòt) ;
    • Lysius Salomon, ansyen minis Finans anba Geffrard, ki te kite gouvènman an poutèt dezakò sou politik ekonomik li (7 vòt) ;
    • Pierre Théoma Boisrond-Canal, yon politisyen enfliyan e modere, ki t ap reprezante yon altènativ repibliken ak legalis (6 vòt) ;
    • Nicolas Léger, yon avoka ak politisyen ki te defann libète piblik yo (4 vòt) ;

    Kandida sa yo, menm si yo te fè ti pwogrè nan eleksyon an, te reflete yon opozisyon estriktire ki te anonse plis tansyon politik nan lavni.

    Kandida Pati politik Vòt %
    Fabre Geffrard Okenn 47 59,49
    Alibée Féry Okenn 15 18,98
    Lysius Salomon Okenn 7 8,86
    Pierre Théoma Boisrond-Canal Okenn 6 7,59
    Nicolas Léger Okenn 4 5,06
    Abtansyon 0 0,00
    Total 79 100

    Konsekans yo

    modifye

    Reeleksyon Fabre Geffrard an 1866 te make kòmansman yon dezyèm manda, men manda sa a te pi difisil pase premye a. Geffrard te oblije fè fas ak yon opozisyon k ap grandi nan tou de chanm Palman an, ak rebelyon ki te eklate nan kèk zòn.

    Otorite li te kontinye febli nan ane ki te swiv yo, sa ki te mennen li nan demisyon an 1867 anba presyon yon rebelyon jeneralize.

    Referans

    modifye
    1. « Geffrard, Fabre Nicolas (1803–1878) | Encyclopedia.com ». Retrieved 2024-12-04. 
    2. « Fabre Geffrard ». Retrieved 2024-12-04. 
    3. Étienne, Sauveur Pierre (2007). « Chapitre 4. Les élites politiques et la phase de désintégration de l’État haïtien (1859-1915) ». L’énigme haïtienne : Échec de l’État moderne en Haïti. Thématique Sciences sociales (in français) (Montréal: Presses de l’Université de Montréal): 133–155. ISBN 979-10-365-1388-6. 
    4. Monneveux, Philippe (2021-04-23). « La poésie haïtienne des origines à nos jours ». Sens public (in français). ISSN 2104-3272. 

    Lyen deyò

    modifye