Hérard Dumesle

Hérard Dumesle

Nesans	16 jen 1784 Okay
Lanmò	22 jen 1858 (ak 74 ane) Kinstòn
Nasyonalite	ayisyen
Peyi nesans	Ayiti

Hérard Dumesle, ki fèt 16 jen 1784 nan Okay (Ayiti) epi ki mouri 22 jen 1858 nan Kinstòn (Jamayik), se yon politisyen, powèt ak ekriven ayisyen.

Biyografi

Hérard Dumesle te yon militan aktif nan lavi politik ayisyèn an. Li te patisipe nan batay San Domingo nan lane 1805, nan batay Sibert (1ye janvye 1807) ak ekspedisyon militè nan mol la (1808-1810).

Nan lane 1819, Hérard Dumesle fonde nan Okay yon jounal L'Observateur, li se redaktè-an-chèf la.

Hérard Dumesle eli depite, li te lidè opozisyon palmantè a anba rejim Prezidan Jean-Pierre Boyer. Li te eskli nan palman ayisyen an, an 1833, aprè yon diskou revolisyonè. Hérard Dumesle ak sipòtè li yo te denonse eta a anemik nan ekonomi an nan peyi a ak depandans sou machandiz enpòte.

Yo menm tou meprize adezyon elit la nan kilti franse ak ankouraje Ayisyen yo fòje pwòp idantite nasyonal yo. Plent yo kont gouvènman an nan Jean-Pierre Boyer vize koripsyon, nepotis, repwesyon nan libète ekspresyon, ak politik pa dekrè egzekitif. Gwoupe ansanm nan yon fratènite, yo batize "Sosyete pou Dwa Moun ak Sitwayen", gwoup jèn milat yo te mande pou yo mete fen nan rejim Boyer ak pou etabli yon gouvènman pwovizwa.

Re-eli kat (4) ane pita, li te ankò ekspilse nan Asanble Nasyonal la nan Potoprens ak jete nan prizon. Lè yo lage li, li te eseye ankò prann plas li kòm yon depite, men echwe.

Jean-Pierre Boyer te rankontre yon gwo opozisyon kont politik li, ki te pwovoke ostilite popilè. Yon mouvman enzireksyonèl, kòmanse nan vilaj Praslin, pa lwen vil la nan Okay, ak dirije pa Charles Rivière Hérard, finalman te resevwa pi bon nan li : wè revòlt an touprè nan triyonf, Boyer demisyone nan prezidans la nan lane 1843. ak retrete nan Jamayik, pita, nan Lafrans, kote li mouri. Hérard Dumesle te youn nan lidè revòlt 1843 la, pou triyonf ke li te nonmen sekretè Deta pou Gè ak Relasyon Eksteryè (1e janvye 1844) pa nouvo Prezidan an Ayiti Charles Rivière Hérard.

Kèk mwa pita, gouvènman an nan Charles Rivière Hérard se pèdi pouvwa. Hérard Dumesle ak Prezidan Rivière-Hérard entèdi sou teritwa Repiblik Ayiti a ak yon dekrè 21 me 1844 te siyen pa nouvo Prezidan Philippe Guerrier. Hérard Dumesle mouri nan egzil nan Kingston sou 22 jen 1858.

Zèv li yo

Hérard Dumesle ekri plizyè liv.

• Macanda, rekèy pwezi an pwoz anlè Seremoni-an nan Bwa Kayiman ak sou glwa esklav rebèl François Mackandal
• Réflexions politiques sur la mission de Fontange et Esmangart, pibliye an 1816
• Voyage dans le Nord d’Haïti ou Révélation des lieux et des monuments historiques, pibliye an 1824

Lyen deyò

• Biyografi Hérard Dumesle sou haiti-reference.com
• Hérard Dumesle: premye ekriven ayisyen
• Le journal L'Oberservateur kreye pa Hérard Dumesle
• Pwoèt ayisyen sou encyclopédie Universalis