Yon kan refijye se yon kan tanporè ki te konstwi pa gouvènman oswa ONG (tankou Kwa Wouj) pou resevwa refijyes. Li se yon espas imanitè atifisyèl, ki baze sou yon sistèm iben pou yon peryòd limite apre yon dezas natirèl oswa yon kriz politik. Kèk kan kapab akomode jiska plizyè milye moun.

Kan refijye pou Rwandase nan lès Repiblik Demokratik Kongo apre Jenosid Rwandan
Moun granmoun aje nan kan refijye Khazer nan nò Irak. Novanm 2016.
Tant refijye an Irak (atis Seb Toussaint)
Foutbòl Dimanch nan kan Dzaleka (Malawi), an 2019.

Fonksyon modifye

Kan refijye yo vize asire bezwen debaz viktim lagè oswa dezas:

  • manje, ijyèn;
  • sekirite (kont atakan, kont anviwònman an).

Lè rete a pwolonje, li enpòtan pou jwenn yon estrikti sosyal ak prepare pou retounen nan "lavi nòmal". Se poutèt sa li enpòtan pou enplike refijye yo nan jesyon kan an (distribisyon manje, prevansyon pwoblèm), mete lekòl, aktivite lwazi, elatriye.

Enpak modifye

Pou konprann epi swiv yon sitiyasyon kriz sou tan, evolisyon ak òganizasyon kan refijye yo ka kontwole pa satelit[1].

Kèk kan ki konnen modifye

 
Kan refijye moun Siryen yo nan lòt bò larivyè Jouden, 2013
  • Apre kreyasyon Eta Izrayèl la an 1948, plizyè santèn milye Jwif ki soti nan mond Arab ak Mizilman an te oblije kite peyi yo; gen moun ki emigre ann Izrayèl kote, akòz yon mank de apatman ase, yo mete yo nan kan refijye, yo rele nan lang ebre ma'abarot. Gen kèk ki pral pase ane la, san yo pa dlo kouran oswa elektrisite, nan kondisyon trè prekè. Kan transpò piblik sa yo tou akomode, byenke nan pi piti kantite, jwif Ewopeyen ki te siviv Shoah la. ma'abarot yo pral gradyèlman transfòme nan katye (bati pèmanans) oswa pafwa yo pral fòme vil poukont yo.
  • Apre egzod Tibeten an 1959, plis pase 150 000 Tibetan ap viv nan Lend, anpil ladan yo nan kan nan Dharamsala, Mysore, ak nan Nepal[2] . Dapre yon rapò ki te pibliye an 1997 pa doktè Japonè ki te mennen ankèt sou Dharamsala nan nò peyi Zend an 1992 e ankò an 1994, malnitrisyon nan kan refijye Tibeten yo te kòz 40% nan ka lanmò timoun ki poko gen 5 an. ane fin vye granmoun ak mòtalite tibebe a te 162 pou chak mil. Pousantaj sa a te pi wo pase sa Endyen yo. Sepandan, li klarifye ke enfòmasyon sa a pa reprezante yon sondaj klinik nan tout kan refijye yo, done yo pa reflete avèk presizyon kondisyon sante yo. Depi 1992, koleksyon done klinik ki soti nan kan refijye yo, santralize pa Delek Hospital, te konplètman operasyonèl. Depi dat sa a, refijye yo menm te anrejistre done sa yo[3]. Yon etid popilasyon ki te fèt pa Ministè Sante Gouvènman Tibeten an nan ekzil nan Dharamsala, peyi Zend ak University of Adelaide nan Ostrali te pibliye an 2002 nan Syans Sosyal ak Medsin. Etid sa a sou 65 000 Tibetan refijye nan diferan kan nan peyi Zend ak lè l sèvi avèk done yo kolekte ant 1994 ak 1996 estime mòtalite tibebe ant 20 ak 35 pou chak mil nan diferan rejyon yo, yon valè klèman ba[4].
  • Forè Calais, ki te konstwi apati 2002, te evakye plizyè fwa e ki ta gen 3 000 moun an total an Jiyè 2015[5]. Li abrite imigran k ap eseye antre nan teritwa Britanik, sitou ki gen orijin Afgan, Soudan, Pakistan, Somalyen ak Aram, men tou refijye k ap tann fen pwosedi Dublin yo, oswa moun k ap tann fen aplikasyon azil yo. pwosedi an Frans. Gen omwen 6.901 daprè prefekti a, depi 19 out 2016[6]. Li te evakye nan dat 24 oktòb 2016[7].
  • Kan Kakuma ak Dadaab nan Kenya. Dadaab se te, pandan yon tan, pi gwo kan nan mond lan, men gouvènman Kenya a ta renmen fèmen li[8].
  • Bidi Bidi (en), nan Uganda.
  • Kutupalong, nan Bangladèch

Bibliyografi modifye

  • Michel Agier, Managing the undesirables: from refugee camps to humanitarian government, Flammarion, Paris, 2008, 349 p. (ISBN 978-2-08-210566-8) [1]
  • Center for Social Research and Action (CERAS), “Camps for migrants, emergency and suspicion”, Projet, Janvye 2009, no 308, p. 38-73
  • Alice Corbet, Fè nan kan yo: chanjman idantite nouvo jenerasyon refijye sahrawi yo ak transfòmasyon nan kan yo, School of Advanced Studies in Social Sciences, Paris, 2008, 398 p. (tèz doktora nan Antwopoloji Sosyal ak Etnoloji)
  • Kolektif sou direksyon Michel Agier, Clara Lecadet, Un monde camps, IRD Éditions/La Découverte, 2014 (ISBN 978-2-7071-8322-4)
Literati pou timoun

Kan refijye pa peyi ak popilasyon an modifye

Popilasyon ki anba manda UNHCR nan kan refijye yo ant 2006 ak 2014
Peyi Kan 2006 [9] 2007 [10] 2008 [11] 2009 [12] 2010 [13] 2011 [14] 2012 [15] 2013 [16] 2014 [17]
  Tchad Am Nabak 16 504 16 701 16 696 17 402 18 087 20 395 23 611 24 513 25 553
  Tchad Amboko 12 062 12 002 12 057 11 671 11 111 11 627 11 297 10 719 11 819
  Kenya Dagahaley Dadaab 39 526 39 626 65 581 93 179 93 470 122 214 121 127 104 565 88 486
  Tchad Djabal 15 162 15 602 17 153 15 693 17 200 18 083 18 890 19 635 20 809
  Yemen Al Kharaz 9 298 9 491 11 394 16 466 14 100 16 904 19 047 16 816 16 500
  Tchad Breidjing 28 932 30 077 32 669 32 559 34 465 35 938 37 494 39 797 41 146
  Malawi Dzaleka 4 950 8 690 9 425 10 275 12 819 16 853 16 664 16 935 5 874
  Tchad Farchana 18 947 19 815 21 183 20 915 21 983 23 323 24 419 26 292 27 548
  Kenya Hagadera Dadaab 59 185 70 412 90 403 83 518 101 506 137 528 139 483 114 729 106 968
  Soudan Girba 8 996 9 081 5 120 5 645 5 592 5 570 6 252 6 295 6 306
  Tchad Gondje 12 624 12 664 12 700 11 184 9 586 10 006 11 717 11 349 12 138
  Kenya Ifo Dadaab 54 157 61 832 79 469 79 424 97 610 118 972 98 294 99 761 83 750
  Tchad Iridimi 17 380 18 269 19 531 18 154 18 859 21 329 21 083 21 976 22 908
  Kenya Kakuma 90 457 62 497 53 068 64 791 69 822 85 862 107 205 128 540 153 959
  Soudan Kilo 26 11 423 12 690 7 133 7 610 7 608 7 634 8 310 8 303 8 391
  Tchad Kounoungou 13 315 13 500 18 514 16 237 16 927 18 251 19 143 20 876 21 960
  Bangladèch Kutupalong 10 144 10 708 11 047 11 251 11 469 11 706 12 404 12 626 13 176
  Tayiland Mae La 46 148 38 130 32 862 30 073 29 188 27 629 26 690 25 156 46 978
  Tayiland Mae La Oon 14 366 13 450 13 478 13 811 11 991 10 204 9 611 8 675 12 245
  Tayiland Mae Ra Ma Luang 12 840 11 578 11 304 13 571 11 749 10 269 9 414 8 421 13 825
  Tchad Mile 15 557 16 202 17 476 14 221 17 382 18 853 19 823 20 818 21 723
  Bangladèch Nayapara 16 010 16 679 17 076 17 091 17 547 17 729 18 066 18 288 19 179
  Tayiland Nu Po 13 131 13 377 11 113 9 800 9 262 15 982 15 715 7 927 13 372
  Tanzani Nyarugusu 52 713 50 841 49 628 62 184 62 726 63 551 68 132 68 888 57 267
  Tchad Oure Cassoni 26 786 28 035 28 430 31 189 32 206 36 168 33 267 35 415 36 466
  Etyopi Shimelba 13 043 16 057 10 648 10 135 9 187 8 295 6 033 5 885 6 106
  End Tamil Nadu 69 609 72 934 73 286 72 883 69 998 68 152 67 165 65 674 65 057 -
  Tchad Touloum 22 358 23 131 24 935 26 532 24 500 27 588 27 940 28 501 29 683
  Tchad Treguine 14 921 15 718 17 260 17 000 17 820 19 099 19 957 20 990 21 801
  Soudan Um Gargur 9 845 10 104 8 180 8 715 8 641 8 550 8 947 10 172 10 269
  Tayiland Um Pium 19 464 19 397 14 051 12 494 11 742 11 017 10 581 9 816 16 109
  Soudan Wad Sherife 33 371 36 429 13 636 15 626 15 819 15 481 15 472 15 318 15 357
  Etyopi Fugnido 27 175 18 726 - 20 202 21 770 22 692 34 247 42 044 53 218
  Tchad Gaga 12 402 17 708 20 677 19 043 19 888 21 474 22 266 23 236 24 591
  Pakistan Gamkol - 37 462 33 499 33 033 35 169 32 830 31 701 31 326 30 241
  Pakistan Gandaf - 13 609 12 659 12 497 12 731 13 346 12 632 12 508 12 068
Modèl:Soudan du Sud Gendressa - - - - - - 14 758 17 289 17 975
Modèl:Wanda Gihembe 17 732 18 081 19 027 19 407 19 853 19 827 14 006 - 14 735
Modèl:Liberya Bahn - - - - - 5 021 8 851 8 412 5 257
  Etyopi Bambasi - - - - - - 12 199 13 354 14 279
  Pakistan Barakai - 30 266 28 851 28 597 32 077 28 093 26 739 25 909 24 786
  Etyopi Tongo - - - - - 9 605 9 518 10 399 11 075
  Tchad Yaroungou 15 260 13 352 16 573 11 925 10 544 10 916 11 594 - -
Modèl:Soudan du Sud Yusuf Batil - - - - - - 36 754 39 033 40 240
Modèl:Jòdani Zaatari - - - - - - - 145 209 84 773
  Pakistan Thall - 17 266 15 602 15 269 15 419 13 468 12 976 12 847 12 247
  Tayiland Tham Hin 7 767 6 007 5 078 - 4 282 7 150 7 242 - 7 406
Modèl:Nepal Timai 10 413 10 421 9 935 8 553 7 058 - - - -
  Pakistan Timer - 13 919 12 080 11 839 11 764 11 161 8 665 8 603 8 690
Modèl:Aljeri Tindouf 90 000 90 000 90 000 90 000 90 000 90 000 90 000 90 000 90 000
  Pakistan Old Akora - 41 647 37 757 37 019 42 872 37 736 36 693 36 384 34 789
  Pakistan Old Shamshatoo - 66 556 58 773 58 804 61 205 54 502 53 573 52 835 48 268
Modèl:Namibi Osire 6 486 7 730 8 122 8 506 - - - - -
Modèl:Ouganda Pader - - 196 000 90 000 38 550 6 677 - - -
  Pakistan Padhana - 10 564 10 403 10 380 11 393 10 075 9 892 9 775 9 362
  Pakistan Panian - 65 033 62 293 61 822 67 332 58 819 56 820 56 295 53 816
  Pakistan Pir Alizai - 16 563 14 710 13 802 15 157 10 243 9 771 9 204 7 681
Modèl:Nepal Sanischare 21 285 21 386 20 128 16 745 13 649 10 173 9 212 6 599 -
  Pakistan Saranan - 24 625 24 272 24 119 26 786 21 927 21 218 20 744 18 248
  Soudan Shagarab 21 999 22 706 14 990 16 562 24 104 27 809 37 428 34 147 34 039
  Etyopi Sheder - - 6 567 7 964 10 458 11 326 11 882 11 248 12 263
  Etyopi Sherkole 13 958 8 989 - - - 8 962 7 527 9 737 10 171
  Pakistan Surkhab - 12 225 11 877 11 789 12 304 7 422 7 214 7 012 5 764
Modèl:Boukina Faso Mentao - - - - - - 6 905 11 907 10 953
  Tanzani Mtabila - 90 680 45 247 36 009 36 789 37 554 - - -
  Pakistan Munda - 13 274 11 386 11 225 12 728 10 341 10 100 9 941 9 388
Modèl:Bouwonndi Musasa - 6 764 5 984 6 572 6 153 6 330 6 500 6 829 7 001
Modèl:Zanbi Mwange 21 179 17 911 14 429 5 820 - - - - -
Modèl:Ouganda Nakivale 25 692 33 176 42 113 52 249 - - 64 373 - 66 691
  Pakistan New Durrani - - - - 10 458 14 397 12 438 14 978 -
  Pakistan Oblan - 11 564 9 624 9 560 10 065 9 474 9 331 9 294 9 015
Modèl:Liberya PTP - - - - - - 9 353 12 734 15 300
Modèl:Ouganda Rhino Camp 18 493 14 328 5 582 - - - 4 266 - 18 762
Modèl:Ouganda Rwamwanja - - - - - - 29 797 - 52 489
Modèl:Liberya Little Wlebbo - - - - - - 8 399 10 009 8 481
Modèl:Tanzanie Lugufu 75 254 45 308 28 995 - - - - - -
  Tanzani Lukole 39 685 25 490 - - - - - - -
Modèl:Thaïlande Mai Nai Soi - 19 103 19 311 - 12 252 12 244 11 730 9 725 12 414
  Bangladèch Mai Ayni - - - 15 762 12 255 14 432 15 715 18 207 17 808
Modèl:Irak Makhmour 11 900 10 728 10 912 - 11 101 10 240 10 552 10 534 -
Modèl:Mozanbik Maratane 5 019 - - - 6 646 9 576 7 398 7 707 -
Modèl:Ouganda Masindi - - 55 000 55 000 20 000 6 500 - - -
Modèl:Zanbi Mayukwayukwa 10 636 10 660 10 474 10 184 - - 10 117 11 366 -
Modèl:Moritani M'bera - - - - - - - 66 392 48 910
Modèl:Zanbi Meheba 13 732 13 892 15 763 14 970 - - 17 708 17 806 8 410
  Etyopi Melkadida - - - - 25 491 40 696 42 365 43 480 44 645
  Tchad Abgadam - - - - - - - 21 914 21 571
  Etyopi Adi Harush - - - - 6 923 15 982 23 562 25 801 34 090
Modèl:Ouganda Adjumani 54 051 52 784 21 714 28 000 7 365 - 9 279 11 986 96 926
Modèl:Soudan du Sud Ajuong Thok - - - - - - - 6 691 15 015
Modèl:Djibouti Ali Adde 6 739 6 376 8 924 - 14 333 19 500 17 354 17 523 18 208
Modèl:Ouganda Amuru - - 234 000 98 000 35 475 6 779 - - -
  Etyopi Awbarre / Teferiber - 8 581 11 045 12 293 13 120 13 426 13 331 13 752 12 965
  Pakistan Azakhel - 25 649 24 258 23 963 26 342 21 398 21 231 21 132 20 191
Modèl:Jòdani Azraq - - - - - - - - 11 315
  Pakistan Badaber - 36 614 30 327 30 107 31 345 28 729 26 227 25 589 23 918
Modèl:Nepal Beldangi 1 & 2 52 997 52 967 50 350 42 122 36 761 33 855 31 976 24 377 18 379
  Tchad Belome - - - - - - - 23 949 26 521
  Etyopi Bokolmanyo - - - 21 707 14 988 38 501 40 423 41 670 41 665
Modèl:Country data Gana Buduburam 36 159 26 179 14 992 11 334 - - - - -
  Etyopi Buramino - - - - - - 35 207 40 114 39 471
Modèl:Bouwonndi Bwagiriza 2 896 4 526 6 159 10 105 9 289 9 480
Modèl:Nigè Abala - - - - - - 11 126 12 216 12 938
  Pakistan Chakdara - 17 420 16 427 16 069 18 752 13 354 11 242 11 184 10 704
  Kenya Ifo 2 Dadaab - - - - - 64 945 69 269 65 693 52 310
  Kenya Kambioos Dadaab - - - - - 10 833 18 126 20 435 21 035
  Tchad Dogdore - - - - 19 500 19 500 19 500 - -
Modèl:Soudan du Sud Doro - - - - - 28 709 - 47 422 50 087
  Tchad Dosseye 2 277 6 158 8 556 9 607 9 433 9 724 9 922 15 766 21 522
  Pakistan Girdi Jungle - 29 783 29 717 29 716 31 642 22 740 22 340 22 065 17 376
Modèl:Nepal Goldhap 9 602 9 694 8 315 6 356 4 764 - - - -
Modèl:Boukina Faso Goudebo - - - - - - 4 943 9 287 9 403
  Tchad Goz Amer 19 261 20 097 21 640 21 449 24 608 25 841 27 091 30 105 31 477
  Tchad Goz Beïda - - - - 73 000 73 000 60 500 - -
Modèl:Ouganda Gulu - - 156 000 44 000 9 043 - - - -
Modèl:Yemen Al-Mazrak - - - - - 12 075 12 308 12 416 -
  Etyopi Hilaweyn - - - - - 25 747 30 960 37 305 38 890
  Etyopi Hitsats - - - - - - - 10 226 33 235
Modèl:Ouganda Impevi 23 331 22 061 7 453 - - - - - -
Modèl:Nigè Intikane - - - - - - - 11 221 12 738
Modèl:Sri Lanka Jaffna - 10 522 - - 9 108 6 436 - - -
  Pakistan Jalala - 16 160 14 115 13 854 16 094 14 042 13 421 13 278 12 968
  Etyopi Kobe - - - - - 26 033 31 656 36 488 39 214
  Pakistan Koga - 10 766 10 458 9 264 9 183 9 216 8 893 8 738 8 404
  Pakistan Kot Chandna - 15 130 15 037 15 012 17 787 15 100 14 889 14 664 13 796
  Etyopi Kule - - - - - - - - 46 314
  Pakistan Jalozai - 83 616 32 155 30 955 100 748 32 499 57 771 22 076 -
  Pakistan Kababian - 14 729 11 291 12 335 13 214 12 504 12 167 11 664 11 044
  Pakistan Kacha Gari - 26 721 24 554 28 365 - - - - -
Modèl:Zanbi Kala 19 143 16 877 12 768 - - - - - -
Modèl:Soudan du Sud Kaya - - - - - - - 18 788 21 918
Modèl:Ouganda Kyaka II 16 410 18 229 14 750 17 442 - - 18 055 - 22 616
  Etyopi Kebribeyah 16 399 16 879 16 132 16 496 16 601 16 408 16 009 15 788 -
Modèl:Iran Rafsandjan 12 715 - - 6 630 6 852 - - - -
  Pakistan Khaki - 16 267 16 010 15 933 16 221 15 768 14 939 14 698 14 101
Modèl:Nepal Khudunabari 13 506 13 226 13 254 12 054 11 067 9 032 - - -
Modèl:Bouwonndi Kinama - - 8 447 9 369 9 480 9 759 9 796
Modèl:Ouganda Kitgum - - 164 000 122 000 12 290 7 070 - - -
Modèl:Wanda Kiziba 17 978 18 130 18 323 18 693 18 888 18 919 15 927 - -
  Pakistan Khairābād-Kund - 14 674 11 686 11 669 11 839 12 921 12 961 - -
Modèl:Ouganda Kyangwali 19 132 20 109 13 434 20 606 - - 21 280 - 40 023
Modèl:Gine Laine 11 406 5 185 - - 4 187 - - - -
  Etyopi Leitchour - - - - - - - - 47 711
Modèl:Botswana Dukwe - - - - - - - - 2 833[18]


Filmografi modifye

  • The camp of the forgotten, fim dokimantè ki te dirije pa Marie-Christine Courtès ak My Linh Nguyen, Grand Angle Productions, 2004, 52 min (DVD)
  • Children of Exile, fim dokimantè ki te dirije pa Christopher Quinn, Newmarket Films, Culver City, Kalifòni, National Geographic Films, 2007, 90 min (DVD)
  • Lavi nan kan refijye yo, pa Marc-Antoine Pérouse de Montclos, konferans ak direktè syantifik, pwodiksyon The University of All Knowledge, distrib. SFRS, CERIMES, 2007, 73 min (DVD)
  • Le Petit Vietnam, fim dokimantè ki te dirije pa Philippe Rostan, Filmover Productions, 2006, 52 min (DVD)

Lyen ekstèn modifye

Sou lòt pwojè yo :

Nòt ak referans modifye

  1. 4810-Syrian-refugee- camps-on-Turkish-territory-web-report Kan refijye moun lavil Aram sou teritwa Tik yo obsève pa satelit
  2. Prevalans maladi mantal ak tòti pami refijye Tibetan: Yon revizyon sistematik
  3. (angle) en Koji Sowa, Tsewang Nishikura, ak Kiyohiro Maruki, A Rapò de vizit nan kan refijye Tibetan nan Dharamsala, nan Nò peyi Zend. Maladi ak pwogram medikal nan tout kan refijye yo, 1997 Entènèt, 3 rd World Congress Japan, Health, sou sitwèb JICEF (Japan International Cultural Exchange Foundation) : « Malnitrisyon reprezante 40% nan lanmò timoun ki poko gen senk ane ak mòtalite tibebe a se 162 pou chak 1,000 (...) Piske enfòmasyon ki anwo yo pa reprezante done ki sòti nan yon sondaj klinik sou tout moun. kan refijye yo, done yo pa nesesèman reflete avèk presizyon kondisyon sante chak kan men yo ede nou konprann tandans maladi nan sosyete refijye yo. Depi 1992, koleksyon done klinik debaz yo nan tout kan refijye yo, ak Lopital Delek nan sant la, te an plen swing. Depi kounye a, refijye yo menm ap anrejistre done yo ».
  4. (angle) en Shushum Bhatiaa, Tsegyal Dranyia ak Derrick Rowley, Yon etid sosyal ak demografik sou refijye Tibetan nan peyi Zend, 2002, Social Science & Medicine , 54, p. 411-422.
  5. (en) Rory Mulholland, « Kriz Calais: Boutik reparasyon bisiklèt. , moske ak yon legliz Otodòks - vil kote imigran yo tann pou yo travèse Grann Bretay »
  6. « Kantite migran ki nan "forè" Calais pa janm tèlman wo », sur lemonde.fr
  7. Roland Gauron, « LIVE - Calais: 2,318 migran yo te evakye nan "forè a" », Le Figaro,‎
  8. « Refijye yo mande lidè Kenya yo pou yo repanse fèmti kan Dadaab », The Guardian ,‎ .
  9. http://www.unhcr.org/static/statistical_yearbook/2006/annextables.zip
  10. http://www.unhcr.org/static/statistical_yearbook/2007/annextables.zip
  11. http://www.unhcr.org/static/statistical_yearbook/2008/08-TPOC-TB_v5_external_PW.zip
  12. http://www.unhcr.org/static/statistical_yearbook/2009/2009-Statistical-Yearbook-Annex-Tables.zip
  13. http://www.unhcr.org/static/statistical_yearbook/2010/2011-SYB10-annex-tables.zip
  14. http://www.unhcr.org/static/statistical_yearbook/2011/2011_Statistical_Yearbook_annex_tables_v1.zip
  15. http://www.unhcr.org/static/statistical_yearbook/2012/2012_Statistical_Yearbook_annex_tables_v1.zip
  16. http://www.unhcr.org/static/statistical_yearbook/2013/annex_tables.zip
  17. http://www.unhcr.org/statisticalyearbook/2014-annex-tables.zip
  18. United Nations High Commissioner for Refugees, « Botswana Fact Sheet », sur UNHCR (consulté le )