Louis XVI

Louis XVI
Pòtre Louis XVI.
Fonksyon
Wa nan franse
13 septanm 1791 – 21 septanm 1792 ( 1 an ak 8 jou)
Predesesè	Li menm (Wa Frans ak Navarre)
Siksesè	Repiblik fransè Louis XVII (pretann nan tit wayal)
Wa Frans ak Navarre
14 me 1774 – 13 septanm 1791 ( 17 an, 3 mwa ak 30 jou)
Predesesè	Louis XV
Siksesè	Li menm (wa nan franse)
Eritye fotèy Frans (Dofin nan Frans)
20 desanm 1765 – 14 me 1774 ( 8 an, 4 mwa ak 24 jou)
Predesesè	Louis-Ferdinand nan Frans
Siksesè	Louis-Stanislas nan Frans
Biyografi
Non nesans	Louis Auguste Bourbon
Dat nesans	23 out 1754
Lye nesans	Versailles, Frans
Dat lanmò	21 janvye 1793 (nan laj 38) (ak 38 ane)
Lye lanmò	Pari, Frans
Papa	Louis-Ferdinand nan Frans
Manman	Marie-Josèphe nan Saxony
Konjwen	Marie-Antoinette nan Otrich
Pitit	Marie-Thérèse, Louis-Joseph, Louis XVII, Sophie Pitit adopte : Armand, Ernestine, Zoé
Wa Frans

Louis XVI, ki fèt 23 out 1754 nan Versailles sou non Louis-Auguste nan Frans, duke nan Berry (1754-1765), e ki mouri sou guillotine nan 21 janvye 1793 nan Pari, se te Wa Frans ak Navarre soti 10 me 1774 rive 13 septanm 1791. Lè sa a, wa Fransè yo jiska 21 septanm 1792. Li te dènye wa Lafrans pandan peryòd sa yo rele Ansyen Réjim.

Pitit Dofen Louis nan Frans ak Marie-Josèphe nan Saxony, li te vin Dofen sou lanmò papa l. Marye nan 1770 ak Marie-Antoinette nan Otrich, li moute twòn nan 1774, nan laj diznèf, sou lanmò granpapa Louis XV.

Li te eritye yon wayòm sou wout fayit, li te lanse plizyè refòm finansye, an patikilye minis Turgot, Calonne ak Jacques Necker te fè, tankou pwojè yon taks dirèk egalitè, men ki tout echwe devan bloke palman an, klèje a, noblès la ak tribinal la. Li chanje lwa moun yo (abolisyon tòti, sèvaj, elatriye) e li ranpòte yon gwo viktwa militè kont Angletè, grasa sipò aktif li pou separatis Ameriken yo. Men, entèvansyon fransè a nan Amerik la te fini kraze wayòm nan.

Louis XVI se pi byen konnen pou wòl li nan Revolisyon fransè a. Sa a te kòmanse an 1789 apre konvokasyon Estates Jeneral yo pou refinanse Leta. Depite yo nan Twazyèm lan, ki reklame sipò nan pèp la, pwoklame tèt yo "Asanble Nasyonal" ak defakto mete yon fen nan monachi a absoli nan dwa divin. Okòmansman, Louis XVI dwe kite Palè Vèsay - li rete dènye monak ki te rete la - pou l al Paris, e sanble li dakò pou l vin yon monak konstitisyonèl.

Men, anvan konstitisyon 1791 la te pibliye, fanmi wa a te kite kapital la epi yo te arete nan Varennes. Echèk vòl sa a te gen yon gwo enpak sou opinyon piblik la, jiskaprezan pa trè ostil souveren an, e li te make yon fann ant konvansyonèl yo.

Lè l vin wa konstitisyonèl, Louis XVI nonmen epi gouvène ak plizyè ministè, Feuillant answit Girondin. Li te kontribiye aktivman nan deklanchman yon lagè ant monachi absoli yo ak revolisyonè yo, nan mwa avril 1792. Pwogresyon lame etranje ak monachis nan direksyon Pari te pwovoke, pandan jounen 10 out 1792, seksyon repibliken yo ranvèse li abolisyon monachi a mwa ki vin apre a. Nan prizon answit jije koupab nan entèlijans ak lènmi an, moun ki rele pa revolisyonè yo "Louis Capet" se kondane a lanmò ak guillotine sou plas de la Révolution nan Pari. Rèn nan ak sè wa Élisabeth rankontre menm sò a kèk mwa apre.

Men, wayote pa t disparèt avè l: apre yo fin ale ann egzil, de ti frè l yo te gouvènen Lafrans sou non Louis XVIII ak Charles X, ant 1814 ak 1830. Pitit gason Louis XVI, ki te nan prizon nan prizon Tanp lan, te genyen. Monarchis yo te rekonèt kòm Wa Lafrans sou non « Louis XVII », anvan yo disparèt, san yo pa janm te gouvènen.

Apre yo te fin konsidere l 'swa yon trèt nan peyi a oswa yon mati, istoryen franse yo jeneralman adopte yon pwennvi nuans sou pèsonalite a ak wòl Louis XVI, jeneralman dakò ke karaktè li n pa te jiska sikonstans yo eksepsyonèl nan peryòd revolisyonè a.

Nesans ak fanmi

Penti pa François Hubert Drouais : Duke nan Berry, Louis-Auguste, ak ti frè l 'Konte Provence, Louis-Stanislas.

Louis-Auguste nan Frans te fèt nan Palè Versailles 23 out 1754 a 6:24 a.m.

Li se senkyèm pitit ak twazyèm pitit gason Dofin Louis nan Frans (1729-1765), katriyèm lan ak dezyèm madanm li Marie-Josèphe nan Saxony (1731-1767). Soti nan inyon an nan koup sa a te fèt yon total de uit timoun :

1. Louis (1748),
2. Louis (1749),
3. Marie-Zéphyrine (1750-1755),
4. Louis-Joseph (1751-1761),
5. Marie-Josèphe (1752),
6. Xavier (1753-1754),
7. Louis-Auguste (1754-1793),
8. Louis-Stanislas (1755-1824),
9. Louis-Xavier (1756),
10. Charles-Philippe (1757-1836),
11. Marie-Clotilde (1759-1802),
12. Louis-François (1762),
13. Élisabeth (1764-1794).

Soti nan yon premye maryaj ak Marie-Thérèse nan Espay, Louis te gen yon pitit fi Marie-Thérèse.

Anpil moun la pou wè arive fenk fèt la: obstetrisyen fanmi wayal Jard la; Chanselye Guillaume de Lamoignon de Blancmesnil, Jean-Baptiste de Machault d'Arnouville ak Kontwolè Jeneral Finans Jean Moreau de Séchelles, pòtè, gad kò ak sentinèl la. Dofin nan, nan yon ròb, akeyi tout moun ki di: « Antre, zanmi m, antre vit, wè madanm mwen akouche. »

Yon ti tan anvan akouchman an, Binet, premye valet dofen an, te voye yon pikè nan Petite Écurie bay Louis XV, granpapa fiti ti bebe a, pou l anonse l nesans iminan lè wa a te rete rezidans, Choisy-le-Roi. Jis apre nesans la, Dofin la voye youn nan squires li yo, Mesye de Montfaucon, fwa sa a pou anonse nouvèl nesans aktyèl la. Sou wout la, Montfaucon te pase pikè a ki, li te tonbe sou chwal li epi li te mouri yon ti tan apre, pa t 'kapab delivre premye mesaj la. Se poutèt sa, ekirè a te pote de mesaj yo ansanm bay wa a: sa ki te fèt pou vini an ak sa ki te fèt la. Kidonk enfòme, Louis XV te bay pikè a 10 louis ak 1,000 liv bay ekirè a anvan li ale imedyatman Versailles.

Touswit apre nesans la, Sylvain-Léonard de Chabannes (1718-1812) te antere ti bebe a nan legliz Notre-Dame de Versailles, omonè wa a.

Lè wa a antre nan chanm nan, li sezi tibebe ki fèk fèt la epi li ba li non Louis-Auguste anvan imedyatman nonmen li Duke nan Berry. Yo te konfye ti bebe a imedyatman bay Comtesse de Marsan, gouvènè timoun yo nan Lafrans, anvan ke Louis François Anne de Neufville de Villeroy, Duke nan Villeroy ak kòmandan gad kò wa a mennen l nan apatman li.

Nouvèl la nan nesans la anonse souveren yo nan Ewòp ki se alye nan kouwòn lan kòm byen ke Pap Benedict XIV. Anviwon 1 p.m., wa ak Rèn Marie Leszczyńska ale nan yon Te Deum nan chapèl chato la. Klòch legliz Pari yo te kòmanse sonnen e, nan aswè, yo te tire fedatifis soti nan plas lame a epi yo te limen pa men wa a pa mwayen yon « fize k ap kouri » soti nan balkon.

Jèn ak preparasyon pou pouvwa (1754-1774)

Nan lonbraj la nan Duke nan Bourgogne

Louis-Auguste, Duke nan Berry pa Jean-Martial Fredou, ant 1760 ak 1762.

Tibebe ki fèk fèt la soufri nan yon sante olye frajil pandan premye mwa yo nan lavi li. Yo di sou li ke li gen yon « tanperaman fèb ak valetudinary ». Enfimyè li, ki se metrès Marquis de La Vrillière tou, pa bay ase lèt. Nan ensistans Dofine a, li ranplase pa Madame Mallard.

Soti 17 me pou rive 27 septanm 1756, Duke nan Berry ak gran frè li, Louis-Joseph, duke nan Bourgogne, te voye nan Chato nan Bellevue sou konsèy doktè Jenèv Théodore Tronchin, pou yo te respire yon lè ki pi an sante pase nan Versailles.

Menm jan ak frè l 'yo, Duke nan Berry te gouvène pa komtesse de Marsan, gouvèrnè pou timoun wayal yo. Lèt la favè, sou yon bò, Duke nan Bourgogne kòm eritye fòtèy la, ak sou lòt men an Konte Provence, ki moun li prefere frè l 'yo. Santi li neglije, Duke nan Berry pa janm pote l vre nan kè l epi, yon fwa li te kouwone wa, li te toujou refize patisipe nan fèt li te òganize pou fanmi wa a, timoun li, ekri ak istwa sen. Paran yo byen sipèvize edikasyon sa a, Dofine anseye yo istwa relijyon yo ak lang ak moral Dofin yo. Li anseye yo an patikilye ke « tout moun egal selon dwa nati ak nan je Bondye ki te kreye yo ».

Kòm pitit pitit wa a, Duke nan Berry te lye, menm jan ak frè l yo, nan yon sèten kantite obligasyon ak rituèl: yo te asiste ni antèman wayal yo (ki pa t manke ant 1759 ak 1768) ak maryaj yo nan pèsonaj enpòtan yo nan la. tribinal epi yo dwe akeyi malgre jèn yo souveren etranje yo ak mesye Legliz yo an patikilye. Kidonk nan mwa me 1756, twa nouvo kadinal te vizite yo : « Bourgogne (5 ane) te resevwa yo, te koute diskou yo ak arange yo, pandan ke Berry (22 mwa) ak Provence (6 mwa), gravman chita sou fotèy, ak rad yo ak ti bouchon yo, te imite jès ansyen yo ».

Lè yo grandi, pitit pitit wa yo dwe pase soti nan jupon gouvènè yo nan men yon gouvènè ki responsab tout aktivite edikasyon. Apre li te fin reflechi sou Konte de Mirabeau (papa nan fiti revolisyonè a), Dofin te chwazi pou pitit li yo an 1758 yon nonm ki pi pre lide monarchik: Duke nan La Vauguyon, Prens Carency ak kanmarad Lafrans. Dènye a pral rele elèv li yo « Kat F yo »: Fen (Duke nan Bourgogne), Fèb (Duke nan Berry), Fo (Konte Provence) ak Franc (Konte Artois). La Vauguyon jwenn asistans pa kat depite: Jean-Gilles du Coëtlosquet (tuteur), André-Louis-Esprit de Sinéty de Puylon (gouvènè adjwen), Claude-François Lizarde de Radonvilliers (tuteur adjwen) ak Jean-Baptiste du Plessis d'Argentré (lektè). Dofin a mande La Vauguyon pou l konte sou Sent Ekriti yo ak sou modèl Idoménée, ewo Télémaque Fénelon a : « W ap jwenn la tout bagay ki apwopriye pou direksyon yon wa ki vle ranpli tout devwa wayote yo parfe ». Dènye aspè sa a privilejye paske fiti Louis XVI la (ak ti frè l yo), ki pa destine pou mete kouwòn lan, yo pa antre nan biznis, yo pa aprann li gouvène.

Koutim tribinal se te pou timoun wayal yo te pase de gouvènè a nan gouvènè a laj 7 an. Se konsa, Duke nan Bourgogne te remèt Duke nan La Vauguyon nan premye me 1758, yon ti tan anvan setyèm anivèsè nesans li, kidonk kite rad timoun pou rad gason. Separasyon sa a ak gouvèvèns li difisil pou li menm jan ak pou li, epi Duke nan Berry la tris tou pou kè kase sa a toudenkou. Duke nan Bourgogne se admire pa paran l 'ak pa tribinal la. Entelijan ak asire w nan tèt li, li se pa mwens kaprisyeuz ak konvenki nan siperyorite li. Yon jou li poze moun ki pwòch li yo kesyon, li di yo: « Poukisa mwen pa fèt Bondye ? » Tout bagay sanble montre ke li pral yon gwo wa. Yon evènman trivial, sepandan, pral chanje desten fanmi wa a: nan sezon prentan an nan 1760, Duke nan Bourgogne tonbe soti nan tèt la nan yon chwal katon ki te ofri l 'kèk tan anvan. Li kòmanse bwete epi doktè yo dekouvri yon boul nan anch li. Operasyon l ap sibi a pa fè anyen. Apre sa, chèf la kondane pou l rete nan chanm li epi etid li yo sispann. Li vle konsole pou l jwenn ti frè li a, Duke nan Berry. Kidonk, depi 1760, pwochen wa a te pase eksepsyonèlman nan men gouvènè a anvan li te rive nan laj 7 an. La Vauguyon te rekrite yon dezyèm sous-presèpteur pou li à tizay mekanik. Eta sante Duke nan Bourgogne te vin pi mal, sepandan, epi nan Novanm 1760 li te dyagnostike ak tibèkiloz doub (pulmonè ak zo). Tribinal la dwe fè fas a reyalite yo: lanmò chèf la se kòm iminan kòm li se inevitab. Paran l yo twouve yo nan “yon doulè ki pakab yon moun pa ka imajine. Nan yon ijans, timoun nan te batize nan dat 29 novanm 1760, te fè premye kominyon li nan demen epi li te resevwa ekstrèm onksyon nan dat 16 mas 1761 anvan li te mouri nan odè sakre nan 22 mas ki vin apre a, nan absans ti frè l, tou kabann pa yon gwo lafyèv.

Eritye kouwòn franse

Lanmò Duke nan Bourgogne te fè eksperyans kòm yon trajedi pou Dofin la ak Dofine la. Dènye a pral deklare: « pa gen anyen ki ka rache nan kè m doulè ki grave la pou tout tan ». Duke nan Berry a enstale nan apatman yo nan gwo frè l 'yo.

18 oktòb 1761, menm jou ak frè l Louis-Stanislas, Louis Auguste te batize pa Achevèk Charles Antoine de La Roche-Aymon nan chapèl wayal Palè Vèsay, an prezans Jean-François Allart, prèt pawas Legliz Notre-Dame de Versailles. Parenn li se granpapa Auguste III nan Polòy ki reprezante pa Louis-Philippe, Duke nan Orléans, e Marenn li se Marie-Adélaïde nan Frans.

Louis-Ferdinand nan Frans, papa Louis XVI.

Louis-Auguste deja distenge pa yon gwo timidite; kèk wè li kòm yon mank de karaktè, tankou Duke nan Croÿ an 1762: « Nou remake ke nan twa Timoun yo nan Lafrans, se sèlman Msye Provence te montre lespri ak yon ton rezolisyon. Msye Berry, ki te pi gran e sèl ki te nan men mesye yo, te sanble anpil ti kras ». Sepandan, pafwa li te montre tèt li alèz devan istoryen ak filozòf ki te parèt nan tribinal. Li demontre tou imè ak repati. La Vauguyon ak predikatè Charles Frey de Neuville menm remake nan jenn gason an ase kalite pou fè l yon bon wa.

Entelektyèlman, Berry te yon elèv ki gen don ak konsyans. Li ekselan nan matyè sa yo: jewografi, fizik, ekriti, moral, lwa piblik, istwa, dans, desen, kloti, relijyon ak matematik. Li te aprann plizyè lang (Laten, Alman, Italyen ak Angle) e li te goute kèk gwo klasik nan literati tankou Jerusalem Delivered, Robinson Crusoe oswa Athalie pa Jean Racinea. Papa l 'te kanmenm entransigent e pafwa anpeche l' nan lachas nan mwendr detant. Yon etidyan etidyan, li te pasyone sou plizyè disiplin syantifik. Dapre istoryen franse Ran Halevi : « Louis XVI te resevwa edikasyon yon 'Pwens Syèk Limyè. Li te yon monak eklere ». Pwofesè Istwa Philippe Bleuzé ak Muriel Rzeszutek presize ke: « Louis XVI te konnen Latin, Alman, Panyòl, metrize angle parfe, pratike lojik, gramè, diskou, jeyometri, astwonomi. Li te gen yon kilti istorik ak jeyografik ki pa ka nye ak konpetans nan ekonomi ». Yo kwè ke « li te trè enfliyanse pa Montesquieu, ki te enspire l 'ak yon konsepsyon modèn nan monachi detache ak dwa divin ».

Destine Duke nan Berry te sou yo dwe fache yon lòt fwa ankò pa yon evènman trivial. Nan dat 11 out 1765, Dofin, papa l, te fè yon vizit nan Abbey Royallieu epi li te retounen Versailles anba lapli. Nan sante ki te deja prekè e ki te abiye ak yon frèt, li te sezi ak yon lafyèv vyolan. Li jere fè tribinal la transpòte nan Chato nan Fontainebleau pou yon chanjman nan peyizaj, men pa gen anyen ede ak kondisyon li vin pi mal pandan mwa yo. Apre yon agoni 35 jou, dofen an te mouri 20 desanm 1765 a laj 36 an.

Sou lanmò papa l, Duke nan Berry te vin Dofin an Frans. Li gen 11 ane epi li destine imedyatman pou l reyisi wa a, granpapa l, ki gen 56 an.

Dofin nan Frans

Fen edikasyon

Louis-Auguste se kounye a Dofin, men chanjman estati sa a pa egzante l pou l kontinye edikasyon l, okontrè. La Vauguyon an rekrite yon asistan anplis pou anseye Dofin nan moralite ak lwa piblik: Papa Guillaume François Berthier. Gouvènè a ankouraje Duke nan Berry pou panse pou tèt li lè li aplike metòd egzamen gratis pou li. Pou fè sa, li mande l pou l ekri dizwit maksim moral ak politik ; Dofin a travay la ak efikasite epi li jere defann an patikilye komès lib, rekonpans sitwayen yo oswa menm egzanp moral ke wa a dwe montre (yon alizyon mens vwale nan escapad yo nan Louis XV). Liv la te rekonpanse pa La Vauguyon, ki menm te fè l enprime. Dofin a te menm ekri yon liv kote ide gouvènè li te enspire yo te gen rapò: Refleksyon sou entèvyou mwen ak Duke La Vauguyon; an patikilye, li te fòje vizyon li sou monachi a lè l te deklare, pa egzanp, wa yo menm « yo responsab tout enjistis yo pa t kapab anpeche ». Manman l 'tanpere enpilsyon liberal sa a nan enstile nan li menm plis presèp relijyon Katolik la; se konsa dofen an te resevwa Sentsèn konfimasyon an nan dat 21 desanm 1766 e li te fè premye kominyon li nan dat 24 desanm ki vin apre a. Ap grandi, Berry te kòmanse ale pi plis epi li te pran monte cheval. Li te kòmanse devlope tou yon pasyon pou mont ak seris, de pastan ki pa t ap janm kite l. Pè Jacques-Antoine Soldini vin ranfòse edikasyon relijye jenn gason an.

Edikasyon aktyèl Dofin a pral fini ak « etablisman » li, sa vle di maryaj li. Sa a pral selebre nan Versailles sou 16 me 1770 ak jèn Marie-Antoinette nan Otrich. Nan okazyon sa a, Papa Soldini te voye Dofin a yon lèt long konsèy ak rekòmandasyon pou lavi lavni l ', ak an patikilye sou « move lekti yo » pou evite ak sou atansyon a yo dwe peye nan rejim li. Finalman, li ankouraje l pou l toujou rete ponktyèl, bon, afab, fran, ouvè men pridan nan pawòl li a. Soldini ta vin tounen konfeseur Dofen an ki te vin wa.

Maryaj ak Marie Antoinette nan Otrich

Archiduchesse Marie-Antoinette nan Otrich.

Étienne-François de Choiseul te prevwa maryaj Dofin a depi ane 1766 lè wa fiti a te sèlman 12 an. Wayòm Lafrans la te parèt febli nan Lagè Sèt Ane a, Sekretè Deta a te jwenn lide pou yo alye ak Otrich kont pwisan Wayòm Grann Bretay la saj. Wa a te konvenki nan pwojè a, epi nan dat 24 me 1766, anbasadè Ostralyen an nan Pari te ekri Achiduchesse Marie-Thérèse ke li « ka nan moman sa a konsidere kòm deside ak asire maryaj Dofen an ak 'Archiduchesse Marie Antoinette la ». Men, manman Dofin, Marie-Josèphe, a te sispann pwojè a yon fason pou l te kenbe tribinal Vyènn nan an sispansyon, « ant laperèz ak espwa ». « Sispann » se tèm ki apwopriye a, depi li te mouri kèk mwa apre, sou 13 mas 1767. Lè sa a, pwojè maryaj la te mete tounen sou tab la.

Yon ti tan apre lanmò Dofine Marie-Josèphe, Marquis de Durfort te voye nan yon misyon nan Vyèn pou konvenk Achiduchesse a ak pitit gason l 'nan benefis politik yo nan sendika sa a. Negosyasyon yo te dire plizyè ane, epi imaj Dofin te bay la pa t toujou briyan: Florimond de Mercy-Argenteau, anbasadè Ostralyen nan Pari, te fè l wè an patikilye ke « lanati sanble te refize nenpòt kado bay Mesye Dofin la. , […], pa figi l ak remak li, chèf sa a sèlman anonse yon sans trè limite, anpil wont e pa gen okenn sansiblite ». Malgre opinyon sa yo, e malgre laj jèn moun ki konsène yo (15 ane pou Louis-Auguste ak 14 an pou Marie-Antoinette), Empress te wè nan maryaj sa a enterè peyi l ', li bay konsantman li. Nan dat 17 avril 1770, Marie-Antoinette te renonse ofisyèlman siksesyon nan fotèy Otrich la e, 19 avril, yo te selebre yon seremoni maryaj nan Vyèn, Marquis de Durfort te siyen sètifika maryaj la nan non Dofin la.

Marie-Antoinette te pati pou Lafrans le 21 avril 1770 pandan yon vwayaj ki te dire plis pase 20 jou akonpaye pa yon pwosesyon ki te gen anviwon karant machin. Pwosesyon an rive nan Estrasbou sou 7 me. Seremoni « bride handover » pral dewoule nan mitan Rhine a, ekidistant ant de bank yo, sou Île aux Épis. Nan yon paviyon ki te bati sou ilo sa a, jènfi a te chanje rad Otrich li pou rad fransè, anvan l te ale atravè Rin, nan direksyon yon pwosesyon fransè ak bò kote Kontess de Noailles, nouvo dam li a. Reyinyon ant Dofin a ak pwochen madanm li te fèt 14 me 1770, nan Pont de Berne, nan forè Compiègne. Wa a, dofen an ak tribinal la la pou akeyi pwosesyon an. Sou desandan li soti nan cha a, Dofine Marie-Antoinette nan lavni bese tèt devan wa a epi li prezante pa Duke nan Berry a, ki moun ki ba li yon bo sekrè sou yon souflèt la. Lè sa a, cha wa a mennen wa a, dofen an ak pwochen madanm li nan Chato nan Compiègne, kote yo òganize yon resepsyon ofisyèl menm aswè a pou prezante dauphine nan lavni bay manm prensipal yo nan tribinal la. Nan demen, pwosesyon an kanpe nan Kamèl Saint-Denis kote Madame Louise te pran retrèt pou kèk mwa, apre sa li ale nan Chato de la Muette pou prezante fiti madanm li bay Konte Provence ak Konte Artois, kote li rankontre nouvo ak dènye pi renmen wa a, Kontess Barry.

Pòtre Dofin Louis-Auguste ak madanm li Dofine Marie-Antoinette, ak Archiduc Maximilien-François.

Maryaj ofisyèl la te selebre jou apre a, 16 me 1770, nan chapèl Palè Versailles, nan prezans 5,000 envite. La, Marie-Antoinette travèse sal la nan miwa nan konpayi an nan wa a ak mari l 'avni nan chapèl la. Se Charles Antoine de La Roche-Aymon, Achevèk Reims, ki beni maryaj la. Dofin a, mare ak kòd ble nan Lòd Sentespri a, mete bag la nan dwèt madanm li epi li jwenn siy seremoni asansan nan men wa a. Lè sa a, mari oswa madanm yo ak temwen yo siyen rejis pawas yo. Nan apremidi, Parisyen yo ki te vini an gwo kantite ale nan maryaj la gen dwa mache nan pak la nan chato la kote jwèt dlo yo te aktive. Fedatifis ki te pwograme pou aswè a te anile akòz yon tanpèt vyolan. Dine a òganize nan nouvo oditoryòm nan chato la; se repa a akonpaye pa 24 mizisyen abiye nan style la Tik. Konjwen yo manje trè littlea. Yon ti tan apre minwi, yo akonpaye yo nan chanm nan maryaj. Achevèk la beni kabann lan, Dofin a resevwa chemiz lamarye li nan men wa a ak Dofine nan men Marie-Adélaïde nan Bourbon, fanm ki te marye ki pi wo plase nan tribinal la. Odyans lan ale nan lè yo dòmi nan konjwen yo, wa a lanse kèk remak ribèl ak lamarye a ak Veterinè cheval yo kite pou tèt yo nan. Maryaj la pa fini lannwit sa a, men sèt ane pita.

Maryaj la te kontinye selebre nan jou sa yo: mari oswa madanm yo te asiste opéra (Persée pa Lully), pyès teyat (Athalie, Tancrède ak Sémiramis). Yo louvri bal ki te òganize nan onè yo nan dat 19 me. Fèstivite yo fini 30 me, lè fedatifis yo te planifye soti nan plas Louis XV (kote kèk ane pita wa Louis XVI ak madanm li yo pral guillotine). Se sèl Dofine ki te fè vwayaj la, wa a te vle rete Versailles e Dofin la te bouke ak fèt sa yo. Pandan Marie-Antoinette ak Mesdames parèt sou Cours la Rèn, yo mande yo pou yo tounen. Li pa t jis nan demen Dofine te aprann sa ki te pase: pandan fedatifis la, yon dife pete nan rue Royale, kreye yon mouvman nan panik; anpil moun te pase machin yo te kouri sou yo ak chwal yo pilonnen yo. Rapò ofisyèl la mete 132 moun ki mouri ak plizyè santèn blese. Nouvo marye yo sezi. Tousuit Dofin la te ekri Lyetnan Jeneral lapolis Antoine de Sartine: « Mwen te aprann malè ki te rive nan okazyon mwen an; Mwen penetre pa li. Yo pote m nan moman sa a sa Wa a ban m chak mwa pou ti plezi m yo. Mwen ka sèlman genyen sa. Mwen voye l ba ou: ede moun ki pi malere yo ». Lèt la akonpaye pa yon sòm 6,000 liv.

Sijè delika nan konsomasyon nan maryaj

Konsomasyon maryaj Dofin a, byen lwen ke yo te yon zafè prive, pral byen vit tounen yon zafè nan Leta: nan liyaj li a, se non sèlman fanmi li, men se tout monachi a ke fiti wa a dwe perpétuer. Men, konsomasyon sa a pa pral efikas jiskaske 18 out 1777, plis pase 7 ane apre maryaj la nan dofen an.

Poukisa yon tann konsa? Dapre ekriven Stefan Zweig, Louis-Auguste se sèl responsab. Viktim yon malfòmasyon nan ògàn jenital yo, li ta eseye chak swa pou akonpli devwa matrimonyal li, pou gremesi. Echèk sa yo chak jou refè nan lavi tribinal la, ak Dofin ki tounen wa a pa kapab pran desizyon enpòtan ak larenn lan konpanse pou malè li nan bal ak pati yo. Otè a menm fè konnen wa a pa « kapab fè virilite » e se poutèt sa li enposib pou li « konpòte l tankou yon wa ». Lè sa a, toujou dapre otè a, lavi koup la te retounen nan nòmal jou Louis XVI finalman deye aksepte fè konfyans operasyon.

Poutan, daprè Simone Bertière, youn nan byograf Marie-Antoinette yo, enfimite fizik sa a pa t lakoz lontan abstinans konjwen yo, piske Dofin an pa t soufri nan okenn enfimite nan kalite sa a. Byensir, depi Jiyè 1770 (sa vle di sèlman de mwa apre maryaj la), wa Louis XV te pwofite absans tanporè Dofin a pou l te rele Germain Pichault de La Martinière, yon chirijyen renome nan epòk la. Li poze l de kesyon medikal byen presi: « Èske jèn prens lan soufri fimoz e èske li nesesè sikonsi l? Èske ereksyon li antrave pa yon fren twò kout oswa twò fò ke yon senp konjesyon serebral lansèt la ka lage? ». Chirijyen an klè: « Dofin a pa gen okenn defo natirèl ki opoze maryaj la. Menm chirijyen an ta repete li dezan apre, li di ke pa gen okenn obstak fizik ki kanpe nan wout la nan konsomasyon ». Enperatris Marie-Thérèse nan Otrich te sezi sou sijè a, li refize kwè ke pitit fi li a ta ka lakòz echèk sa a, li di « mwen pa ka konvenk tèt mwen ke se sou pati li ke li manke ». Nan mwa desanm 1774, lè l te vin wa, Louis XVI te fè tèt li egzamine ankò, fwa sa a pa Joseph-Marie-François de Lassone, doktè tribinal; epi an janvye 1776, doktè Moreau, yon chirijyen nan Hôtel-Dieu nan Pari, te bay travay pou egzamine souveren an ankò. De doktè yo fòmèl: operasyon an pa nesesè, wa a pa gen okenn malformation.

Doktè Lassone ak Moreau poutan pwopoze plizyè rezon pou reta marital sa a, premye a pale de yon « timidite natirèl » monak la ak dezyèm nan yon kò frajil ki poutan sanble « pran plis konsistans ». Lòt otè, tankou byograf Bernard Vincent, denonse koutim nan tribinal la ki, ajoute timidite wa a ak frajilite kò li, te kapab sèlman retade moman siprèm nan. Vreman vre, mari oswa madanm yo ap viv nan apatman separe, epi sèlman wa a gen dwa vizite madanm li lè li rive akonpli devwa matrimonyal. Yon fwa li te vin wa, Louis XVI te rete nan apatman menm pi lwen madanm li pase anvan, ak vini ak ale nan madanm li te toujou anba gade nan kourtizan kirye, an patikilye nan travèse salon an nan je Bull la.

Akonplisman devwa matrimonyal la pral bay fwi nan kat okazyon depi koup wayal la pral gen anpil pitit, san bliye yon foskouch nan Novanm 1780: Marie-Thérèse (fèt an 1778), Louis-Joseph (fèt an 1781), Louis-Charles (fèt an 1785) ak Marie-Sophie (fèt an 1786). Apre kat nesans sa yo, mari oswa madanm yo p ap kenbe relasyon marital ankò. Echèk sa yo ak nouvo abstinans sa a pral bay wa a imaj yon wa ki sijè a volonte madanm li. Wout la long nan konsomasyon te sal imaj la nan koup la sou tan. Epi ekriven Simone Bertière afime: « yon chastete volontè, ki respekte Sentsèn konjigal la, te kapab pote nan kredi l [Louis XVI] apre libètinism granpapa l. Men, ridikil ane ki pa ka fè pitit yo ap rete kole ak imaj li, alòske larenn lan p ap refè apre pouswit ensousyan li pou plezi adiltè ».

Lanmò Louis XV

Pòtre wa Louis XV, nan fen lavi l.

Louis XV te mouri nan Versailles le 10 me 1774 a laj 64 an, nan variol. Premye sentòm maladi a te parèt sou 27 avril anvan an. Jou sa a, wa a nan Trianon e li te planifye pou ale lachas ak pitit pitit li a, Duke nan Berry. Santi lafyèv, monak la swiv lachas la abò yon cha ki te trase chwal. Kèk èdtan apre, kondisyon li te vin pi mal epi La Martinière te bay lòd pou l retounen Versailles. Li te sibi san koule la, men sa pa te pwodui okenn efè; de jou apre, nan dat 29 avril, doktè yo fè konnen wa a te pran variol, tankou plizyè manm fanmi li anvan (sitou Hugues Capet oswa Gwo Dofin). Pou evite kontajyon, dofen an ak de frè l 'yo kenbe lwen chanm wa a. Figi wa a kouvri ak pustul sou 30 avril. Pa gen okenn ilizyon ankò sou eta sante li, li rele konfeseur li a, Pè Louis Maudoux, nan nuit 7 me a. Extreme Onction te administre l 'nan aswè a nan 9 me.

Anviwon 4 pm nan demen, wa a te fè dènye souf li. Duke Bouillon, Grand Chamberlain Lafrans, desann nan salon Œil-de-bœuf la pou l rele byen fò fòmil la: « Wa mouri, viv wa! » Lè monak tounèf la tande sa nan lòt bout chato a, li fè yon gwo rèl, li wè koutiyan yo ap kouri vin jwenn li pou salye l; pami yo, kontess Noailles, ki pral premye pou bay li tit Monwa. Wa a di : « Ala yon chay ! E mwen pa te aprann anyen! Li sanble pou mwen ke linivè a pral tonbe sou mwen! » Larenn Marie-Antoinette ta fè yon soupi: « Bondye mwen! pwoteje nou, nou gouvènen twò piti ».

Wa Frans ak Navarre (1774-1791)

Asansyon nan fòtèy la ak premye desizyon

Touswit apre lanmò Louis XV, tribinal la te pran refij tanporè nan Chato de Choisy-le-Roi, nan lòd pou evite nenpòt risk pou yo kontajye ak kite move atmosfè a nan chato Versailles la. Se nan okazyon sa a ke nouvo wa a te pran youn nan premye desizyon li yo: sa a nan vaksinasyon tout fanmi wa a kont variol. Objektif operasyon sa a se te administre yon dòz trè ba nan kò imen an soti nan sibstans ki kontamine, sijè a answit. vin iminitè pou lavi. Men, risk la reyèl paske yon dòz twò gwo ka lakòz maladi a kontra ak kidonk lakòz lanmò pasyan an. Sou 18 jen 1774, wa a Se poutèt sa te resevwa senk piki ak frè l 'sèlman de chak. Premye sentòm variol parèt byen vit nan wa a: li soufri ak doulè nan anbabra yo sou 22 jen, se sezi ak lafyèv ak kè plen sou 24 la; kèk bouton parèt sou 27 la ak yon ti suppuration ki te fèt sou 30. Men, lafyèv la tonbe sou 1ye jiyè ak wa a te definitivman soti nan danje. Se poutèt sa, operasyon an te yon siksè, tou de pou li ak de frè l 'yo, nan ki moun sentòm yo te prèske insansibl.

Louis XVI, wa Lafrans ak Navarre (1754-1793), te mete gwo kostim wayal la an 1779, pa Antoine-François Callet.

Pami premye desizyon remakab nouvo monak la, nou ka mete aksan sou twa lòt: li te fè Madame du Barry fèmen epi li te pran non Louis XVI e non pa Louis-Auguste I jan lojik ta vle li, pou l te plase tèt li nan. liy predesesè li yo. Finalman, li konvoke tout minis yo an plas, entandan pwovens yo ak kòmandan fòs lame yo nèf jou apre. Pou le moman, li izole tèt li nan biwo li pou travay, koresponn ak minis, li rapò ak ekri lèt bay monak Ewopeyen yo.

Ekonomi Peyi Wa ki nan Lafrans te nan resesyon depi 1770. Kidonk, Louis XVI imedyatman te kòmanse diminye depans tribinal: li redwi « depans manje » ak depans pandri, Depatman Menus-Plaisirs, ekip lachas yo tankou sa yo ki nan frich la. sèf ak kochon an, Ti Estable a (kidonk ogmante kota a soti nan 6,000 a 1,800 chwal), epi finalman kantite mousketèr ak jandam yo asiyen nan pwoteksyon an nan kinga a. Frè l 'Comte d'Artois a sispèk li nan avaris lè li rele. li « Wa Frans ak Navarre ». Wa a te pèmèt moun ki pi pòv yo benefisye de ekonomi sa yo lè li te fè 100 000 liv distribye bay Parisyen patikilyèman pòv yo. Anplis de sa, premye edik li a, ki te dat 30 me, te egzante sijè li yo nan « kado avenman lajwa », yon taks ki te prelve sou asansyon nan twòn nan yon nouvo wa, ak kantite lajan an nan ki montan a vennkat milyon liv. Dapre Metra, « Louis XVI sanble pwomèt nasyon an rèy ki pi dous ak pi ere ».

Nan kilti popilè

Sinema

• 2012 : Les Adieux à la reine pa Grégory Gadebois
• 2006 : Marie-Antoinette pa Sebastian Armesto
• 1996 : Beaumarchais, l'insolent pa Pierre Gérard
• 1961 : La Fayette pa Henri Tisot
• 1956 : Marie-Antoinette reine de France pa Jacques Bergerac
• 1938 : Marie-Antoinette pa Albert Dekker

Televizyon

• 2011 : Louis XVI, l'homme qui ne voulait pas être roi pa Matthieu Rozé
• 2006 : Marie-Antoinette pa Vincent Champoux
• 1989 : Les Jupons de la Révolution pa Vincent Solignac
• 1975 : Marie-Antoinette par Christian Plantu ak Gérard Caillaud