Prefiks Sistèm entènasyonal inite yo
Prefiks Sistèm Entènasyonal Inite yo senplifye manyen valè nimerik kantite fizik ki pi piti oswa pi gwo pase inite Sistèm entènasyonal. Prefiks sa yo reprezante pouvwa 1 000 (103), eksepte deka- ak deci- (10 ak 110, swa 101 ak 10−1) ak èkto- ak santi- (100 ak 1100, oswa 102 ak 10−2).
Prefiks sa yo etabli pa Biwo Entènasyonal Pwa ak Mezi sou fòm rezolisyon konferans jeneral li yo, ki jeneralman fèt chak kat ane. Rezolisyon sa yo ofisyèlman prefiks ki deja egziste oswa kreye nouvo (pou pouvwa ekspozan ki pi wo yo nan valè absoli).
Istwa
modifyeprefiks inite yo yo site pou premye fwa — soti nan mili- rive kilo- — nan yon rapò Biwo Pwa ak Mezi franse a nan . Yo te adopte ofisyèlman nan lwa 18 jèminal ane III ()[1]. Apre pwogrè nan domèn elektrisite ak magnetism, (en) British Association for the Advancement of Science te kreye an 1874 CGS system la. , ki gen ladann prefiks ki soti nan mikwo- rive mega-[2]. Kreyasyon Sistèm Entènasyonal Inite yo an 1960, nan okazyon Modèl:11yèm Konferans Jeneral Pwa ak Mezi, fikse règ pou sèvi ak prefiks yo epi fè yo ofisyèl piko-totera. -; prefiks femto- ak atto- yo te defini an 1964; peta- ak exa- an 1975; yocto-, zepto-, zetta- ak yotta- an 1991; ak quecto-, ronto-, ronna- ak quetta- an 2022[3],[4].
Lis
modifye| Prefiks[alpha 1] | Nimewo matche | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Non | Senbòl | Dat | Puisans | Notasyon desimal | Non nimewo | ||
| nan 10 | nan 1 000 | Echèl long[alpha 2] | Echèl kout | ||||
| Keta | K | 2022 | 1030 | 1 00010 | 10 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 | Kentilyon | Nonilyon |
| Wona | R | 2022 | 1027 | 1 0009 | 10 000 000 000 000 000 000 000 000 000 | Kwadrilya | Oktilyon |
| Yota | Y | 1991 | 1024 | 1 0008 | 10 000 000 000 000 000 000 000 000 | Kwadrilyon | Septilyon |
| Zeta | Z | 1991 | 1021 | 1 0007 | 1 000 000 000 000 000 000 000 | Bilya | Septilyon |
| Egza | E | 1975 | 1018 | 1 0006 | 1 000 000 000 000 000 000 | Trilyon[alpha 3] | Kentilyon |
| Peta | P | 1975 | 1015 | 1 0005 | 1 000 000 000 000 000 | Bilya | Kwadrilyon |
| Tera | T | 1960 | 1012 | 1 0004 | 1 000 000 000 000 | Bilya[alpha 3] | Biya |
| Giga | G | 1960 | 109 | 1 0003 | 1 000 000 000 | Bilya | Bilya |
| Mega | M | 1960 | 106 | 1 0002 | 1 000 000 | Million | |
| Kilo | k | 1795 | 103 | 1 0001 | 1 000 | Mè | |
| Hecto | h | 1795 | 102 | 1 0002/3 | 100 | Santèn | |
| Deca | da | 1795 | 101 | 1 0001/3 | 10 | Dè dizèn | |
| (okenn) | — | — | 100 | 1 0000 | 1 | Inite | |
| Desizyon | d | 1795 | 10−1 | 1 000−1/3 | 0.1 | Dezyèm | |
| Santim | c | 1795 | 10−2 | 1 000−2/3 | 0.01 | Santyèm | |
| Milli | m | 1795 | 10−3 | 1 000−1 | 0.001 | milyèm | |
| Mikwo | µ | 1960[alpha 4] | 10−6 | 1 000−2 | 0.000001 | Milyonyèm | |
| Nano | n | 1960 | 10−9 | 1 000−3 | 0.000000001 | Bilyonyèm[alpha 3] | Bilyonyèm |
| Pico | p | 1960 | 10−12 | 1 000−4 | 0.000000000001 | Bilyonyèm | Trilyonyèm |
| Femto | f | 1964 | 10−15 | 1 000−5 | 0.000000000000001 | Bilyonyèm | Kwadriyonyèm |
| Atto | a | 1964 | 10−18 | 1 000−6 | 0.000000000000000001 | Trilyonyèm | Kintilyonyèm |
| Zepto | z | 1991 | 10−21 | 1 000−7 | 0.000000000000000000001 | Trilyonyèm | Sèktilyonyèm |
| Yocto | y | 1991 | 10−24 | 1 000−8 | 0.000000000000000000000001 | Kwadriyonyèm | Septilliyonyèm |
| Ronto | r | 2022 | 10−27 | 1 000−9 | 0.000000000000000000000000001 | Kwadriyonyèm | Oktilyonyèm |
| Kèk | q | 2022 | 10−30 | 1 000−10 | 0.0000000000000000000000000000001 | Kintilyonyèm | Nonilliyonth |
Egzanp
modifye- 5 cm = 5 × 10−2 m = 5 × 0,01 m = 0,05 m
- 3 MW = 3 × 106 W = 3 × 1 000 000 W = 3 000 000 W
- Mas latè a se apeprè 5,97 Rg (5,97 × 1027 g, oswa 5,97 × 1024 kg)
- mas Jipitè a se apeprè 1,90 Qg (1,90 × 1030 g, oswa 1,90 × 1027 kg)
Nòt ak referans
modifyeNòt
modifye- ↑ Sa yo se prefiks an franse. Nan lòt lang yo jeneralman diferan sèlman pa diakritik yo (pa egzanp, "e" olye de "é" nan Angle).
- ↑ echèl long yo itilize isit la se referans an Ewòp (eksepte Grann Bretay) ak nan peyi ki pale fransè. echèl kout yo itilize prensipalman Etazini, Brezil, Grann Bretay ak lòt peyi ki pale angle (eksepte Kanada).
- ↑ 3,0 3,1 et 3,2 Anglè (en) trillion pafwa transkri kòm "bilyon" olye pou yo tradui nan "bilyon", ak menm jan an tou (en) milya nan "bilyon" olye de "milya". Kanta senbòl "ppb" ((en) part per billion), sa vle di an franse "pati pa milya".
- ↑ Rekonesans an 1948 nan micron CGPM te anile an 1967. Moun ki pale angle souvan itilize miniskil u olye de µ , pa egzanp nan dyagram elektwonik (kote nou jwenn uF ak uH olye de µF ak µH pou mikrofarad ak microhenry), klavye QWERTY pa toujou genyen karaktè sa a.
Referans
modifye- ↑ (en) Mezi tout bagay. — Odise sèt ane ki te transfòme mond lan, (ISBN 978-0-349-11507-8) .
- ↑ Taylor et Thompson 2008, p. 16.
- ↑ Taylor et Thompson 2008, p. 29.
- ↑ « Rezolisyon 3 nan [[:Modèl:27th]] (2022) ».
- ↑ BIPM 2019, p. 31.