Vilayè Kosovo

Vilayet Kosovo — an Osmanli Turkish: (ota) ولايت قوصوه; an Tik: (tr) Kosova Vilayeti; an Albanyen: (sq) Vilajeti i Kosovës; an Masedonyen: (mk) Косовска Покраина; an Sèb: (sr) Косовски вилајет — se te yon vilayè nan Anpi Otoman . Kreye an 1877, li te aboli nan 1913. Kapital li te Üsküp, jodi a Skopje.

Istwa

Fanmi Albanyen ki soti Skopje alantou 1910.

Monastery Patriarchal Peć an 2014.

Professè ak elèv lekòl pwofesè Bulgarian nan Skopje, 1908.

Vilayet Kosovo a, ki soti nan yon refòm nan vilayè Prizren, se yon pati nan teritwa yo reklame pa nasyonalis Albanyen yo nan lig la nan Prizren ki, apati 1877, te reklame yon estati otonòm nan Otoman an. Anpi. Lig la rankontre nan Prizren nan Kosovo, delegasyon vilayet la ap dirije pa Iljaz Pashë Dibra (sq).

Apre Gè Ris-Tik 1877-1878 ak Entèvansyon Ostralyen, Sanjak Noviazar te detache ak vilayet la; li te atache nan Administrasyon Ostralyen-Ongri nan Bosni-Erzegovin anvan yo te retounen nan Anpi Otoman an 1908.

Ant 1903 ak 1911, rejyon slav yo nan vilayet la te diskite ant plizyè gwoup rebèl ki te vle rache yo nan otorite Otoman, komitadjis pwo-Bulgari Masedwann nan ORIM alantou nan Boris Drangov (en) ak tchetniksèb yo alantou Đorđe Ristić Skopljanče (en).

Revòlt Albanyen an 1910 (en), ki te dirije pa Isa Boletini, gen konsantre prensipal li nan Kosovo. Revòlt Albanyen an 1911 (en) sitou konsène rejyon Malësia (en), nan dèyè Shkodër, men revòl Albanyen an 1912 (en) ankò santre sou Kosovo, li enspirasyon nan pwogram otonomi ke Deputy Hasan Prishtina te pwopoze a. . Ensije yo mande pou yo tabli lekòl nan lang Albanè, pou yo kreye lekòl segondè ak lekòl agrikòl, sèvis militè sèlman sou teritwa kat vilayet Albanè yo eksepte nan tan lagè, ak nominasyon sèvitè sivil ki pale Albanè. Gouvènman Otoman an te aksepte pi fò nan demann sa yo men Premye Gè Balkan an (1912-1913) te anpeche aplikasyon yo.

Pandan lagè ki te pete nan Oktòb 1912, Pejë Detachment (en), sitou reprezante pa Modèl:21yèm lan. divizyon infanterie kòmande pa Cavit Pasha, se bat pa lame Montenegren an. Batay Kumanovo (23-24 oktòb 1912), nan lès vilayet la, te mete lame Sèb la kont Lame Otoman Vardar (en) ki bat e ki dwe fè bak nan direksyon Monastir (Bitola).

Dapre Trete Lond (1913), pwovens lan te divize ant Peyi Wa ki nan Montenegwo, ki te kenbe rejyon an nan Pejë (Peć), ak sa ki nan Sèbi, ki mete yon fen nan dominasyon Otoman ak vilayet la nan Kosovo.

Tèritwa

Vilayè la te lokalize ant:

• vilayè Bosni;
• prensipalite Sèbi;
• vilayè nan Niš, Salonik, Monastir ak Scutari;
• prensipalite Montenegwo.

Soudivizyon

Vilayet Kosovo a, kat jeyografik Otoman, 1907

Vilayet la te divize an sandjaks:

• Skopje sanjak ((tr) Üsküp Sancağı)
• sanjak nan Pristina ((tr) Pristine Sancağı)
• sanjak nan Peć ((tr) İpek Sancağı)
• sanjak Prizren ((tr) Prizren Sancağı)
• sandjak Noipazar ((tr) Yeni Pazar Sancağı)
• sanjak nan Pljevlja ((tr) Taşlıca Sancağı)
• sanjak nan Sjenica ((tr) Seniçe Sancağı)

Kat

• 
  Vilayet la jiska 1878
• 
  Vilayet nan 1881 rive 1913

Pèsonalite

• Personalite vilayè Kosovo
• 
  Isa Boletini (1864-1916), ensije Albanè ki fèt nan Boljetin (Zvečan)
• 
  Boris Drangov (en) (1872–1917), ensije Masedwanyen ak sòlda Bulgari ki fèt nan Skopje
• 
  Hasan Prishtina (1873-1933), depite nan palman an Otoman an epòk minis Albanè ki fèt nan Pristina
• 
  Tanasije Pejatovic (1872-1903), premye direktè Pljevlja high school (en)
• 
  Đorđe Ristić Skopljanče (en) (1881-1911), ensije Sèb ki fèt nan Peć
• 
  Yahya Kemal Beyatlı (1884-1958), powèt ak diplomat Tik fèt Skopje.
• 
  Mè Teresa (1910-1997) mè te kite a laj 18 an pou l al viv ak pòv yo nan peyi Zend; Pri Nobèl Lapè an 1979, beatifye an 2016

Nòt ak referans

Sou lòt pwojè yo :

Vilayè Kosovo, sou Wikimedia Commons