Wikipedya:Konteni evazif
Konteni evazif, sou Wikipedya, se yon kalite mo ki eseye maske yon mank netralite pandan li implicite pran pati, pou mank de presizyon ak klate, sou orijin tèz avanse yo.
Kontni evazib pa ase espesifik pou yo ka verifyab. Li se patikilyèman itilize lè yon editè vle prezante yon opinyon nan yon atik men li pa gen sous sou ki baze li.
Rekonèt kontni evite
modifye- Pari se pi bèl vil nan mond lan.
Fraz sa a presi, menm si li eksprime yon pwen de vi. Men yon tantativ pou fè li sanble ak Wikipedya:Netralite opinyon:
- Dapre kèk moun, Pari se pi bèl vil nan mond lan.
Koulye a, fraz la se evazif akòz mo "kèk" la: ki moun li ye? Konbyen ki genyen? Ki kote yo soti? Kilè yo ekri?
Kidonk opinyon an, toujou prezan, akonpaye pa yon "dapre kèk" ki fè li vag epi kite li menm jan pa verifye jan anvan. Sòf si ou mete yon non nan opinyon sa a, site sous li a, fraz la sèlman repete odi oswa, petèt, eksprime opinyon kontribitè a nan yon fason vag, enpresiz, lè l sèvi avèk sentaks endirèk.
Okontrè, fraz la:
- George Gershwin te deklare ke "gen sèlman de sijè posib pou chante: lanmou ak Pari".
akonpaye pa referans egzak sitasyon an, li egzak epi li net.
Kontni evite pa jeneralizasyon
modifyeSa yo se ekspresyon ki kite li klè de sa n ap pale.
- Jeneralize "nou" ak dérivés li yo: sa vle di mo yo kache idantite ajan yo ke nou ap refere yo.
- Gen plis peyi pòv pase peyi rich
- Gen kèk di...
- Pifò moun panse ke...
- Yon minorite kenbe sa...
- Tout moun konnen sa...
- Dènye rechèch la montre ke...
- Ekspresyon yo nan "vwa pasif la"
- Opinyon sa a lajman konsidere kòm...
- ...gen kèk moun ki rele...
- Plis sournwa, "nominalizasyon". Teknik ki konsiste de deziyen yon konsèp kòm sijè a nan yon fraz (egzanp mo nan "...tion", nan "...ism"), evite oblije site sijè reyèl la nan aksyon an:
- Kowòdinasyon resous te pèmèt rediksyon enkonvenyan.
- → Kiyès ki kowòdone kisa, pou diminye ki deranjman?
- Nou note yon idantite fò nan Bretagne.
- → Ki moun ki di sa?
- Kowòdinasyon resous te pèmèt rediksyon enkonvenyan.
Pwèstans otorite ki elimine bezwen pou referans
modifye- Jeneralman aksepte ke...
- Li pwouve ke...
- Pa gen okenn dout ke...
- Tout bagay sijere ke...
Enprecision ak konotasyon
modifyeNou pral remake yon konstriksyon souvan nan fraz evazif: otè a konpanse pou enpresizyon nan kontni an nan fraz li a lè l sèvi avèk mo ki gen konotasyon fò.
- Kòm rezilta, lang syantis yo dekole.
- Sa a se 'kesyon inevitab la' ke anpil moun te poze tèt yo.
- Nan tout ka, evènman sa a te fè tounen deba ak laperèz.
Isit la:
- "Kòm yon rezilta" (mo fò) ak "lang yo dekole" (enfòmasyon vag)
- "kesyon inevitab" (mo fò) ak "anpil moun" (enpresiz)
- "Nan nenpòt ka" (afimasyon) ak "deba ak laperèz" (enpresiz)
Kontni ideyolojik
modifyeLekti yon deklarasyon pwovoke yon reyaksyon pi plis si li ofanse opinyon lektè a. Se poutèt sa, li bezwen pi presi, plis sipòte pa referans serye ak verifye. Se konsa, li ye:
- lide pran opinyon opoze a opinyon lajman aksepte: plis lide a aksepte, se plis konvenk agiman yo sipòte refute li yo dwe;
- Deklarasyon ki enplike yon moun oswa yon òganizasyon: yon ansiklopedi ka genyen eleman yo santi yo twoublan si yo baze sou sous, paske santiman an se yon evalyasyon pandan sous yo se reyalite;
- lide ki ofanse konviksyon pwofon, menm si yo egzat: nou ka toujou jwenn fòmilasyon ekspresyon net san kache laverite.
Sepandan, kontni ka evite menm san yo pa ofansif. Se sèlman lè sa a li gen mwens chans pou l soulaje.
Inexactitude tanporèl
modifyeSouvan, yon omisyon nan yon dat riske anpeche konpreyansyon yo genyen sou dewoulman an nan reyalite istorik, men youn nan ka yo fè sa.