Fliks ki pa pilmonè

Nan fonetik atikilatwa, mekanis fliks zè sèvi nan emèt son yo ki pou pawòl la ka se bagay ki divize nan plizyè tip yo, selon sa li fè apèl oubyen ki pa pou poumon yo.

fliks pilmonè a sèvi nan atikilasyon pou vwayèl yo e pou majorite dividal konsònn yo, kalifye pou rezon sa a pou konsòn pilmonè. Tout lang yo nan mond lan itilize tip de konsòn sa a yo, e grand majorite a, kote ayisyen e tout lang ewop la, pa gan lòt ke li.

fliks pilmonè a se jeneralman egresif, sa vle di sòti nan poumon yo pa bouch la oubyen nen an. Sepandan atikilasyon an ka itilize yon fliks engresif, sa vle di antre, nan kèk entèjeksyon yo ann ka gen sipriz (tankou « Oh ! »). Toutfwa, youn diferans fonolojik ki pote sou direksyon ki pou fliks la pa gen ankenn lang ki Ka di li pa sèvi avè l, e pa konsekan direksyon ki pou fliks e poutan pa genyen l nanalfabè fonetik entènasyonal la; bagay sa a se toutfwa nan ekstansyon alfabè fonetik entènasyonal.

fliks ki pa pilmonè se pi ra e l genyen plizyè tip yo, sèvi nan atikilasyon poubann konsòn ki pa pilmonè.

• fliks glotal yo se yo k pwodui pa yon sipresyon oubyen yon depresyon anndan yon kavite nan bouch la kreye ant glòt la ki fèmen e yon pwen atikilasyon ann aval, nan l'I yon sipresyon oubyen depresyon, nan pede resòbe li britalman, bay yon son. Nan ka yon fliks kreye pa sipresyon, sa se tou wè s'onkonsòn ejektif ; nan ka youn fliks kreye pa depresyon, se tou wè s'on konsòn enjektif. Tou de tip yo fè yo pati klas ki pi laj la nan konsòn glotalize a (ki konte egalman kèk konsòn pilmonè yo). Yo gen pou tandans konsantre nan kèk rejyons nan mond lan : ejektiv yo se yo ki kouran nan lang ki kokaz, lang Amerik pou Nò, nan tout lang maya pou Amerik santral, nan kèk lang Amerik pou Sid (And, kòn Sid), nan tout lang Etyopi e nan tout lang koyizan ann Afrik ostral ; tout enjektiv yo rankontre sitou nan tou lang afriken, Azi pou Sid-Ès e Amazoni.
• fliks bouch la, sèvivi nan atikilasyon bann klik, se yo ki pwodui pa depresyon nan nannan youn kavite pou bouch la kreye pa mete ann kontak pou do lang ak palè mou (veloum) (pou klik nan fliks velè) oubyen anvan pou lang e youn lòt pwen pou bouch la (palè di, dan yo, lèv, elt. pou klik yo nan fliks laminal wè siblengwal). N rankontre fliks sa a yo esansyèlman nan tout lang koyizan e tout lang ngouni ann Afrik ostral.

Emisyon pou son yo ki pa pilmonè yo enplike ke pwodiksyon yo se endepandan pou respirasyon ; men nan fè yo, sèl klik yo (velè oubyen labyal yo) pa anpeche respirasyon e kapab atò pwodui paralèlman nan sa a la, respirasyon detan nazal la.