Volunme IV Gwô Morceo

Ahytian pâr teixty-io modifye

Meissyei dânmy la sosyété Maurice Sixto reitournein aveik “chose et gens entendu, c’est-á-dire “ Baegail li tended, mound li tended, li viing’n – kahasei ti morceo aveik nwouh.-

Li parètd koo lyè ha Aveik


Gwô morceo


Leigb dinmanchy apré midi su chánmp-márs, puorto-preincy! S’uon kòté m’ té teilman reinmain, chack foys, khe m’ reivé, puorto-preincy, seid su chánmp-mars-la m’yé. Mein hein!


Seid t’uou Baegail pou yeon mound, t’al woêd: Su chánmp-mars-la, veiry triaz heir bdn’ apré midi. Guenllein pou touth mound, su hou ow ou sé peinte, sé peintury ow hou ou faêre hou ow ou guen doyt ha mounté chevalet ow laad hou ou ow al faêre peintury ow, si seid eicrivain, journalisty nwouh yeihe guenllein pou hou, s’hou ou ow sé poête ou beizwein alley party mounté n’an la lune-

Yah hou bon.


Veiry triaz heir kounzha ou woêy de ti meidanmy kh’apy’ deibouclé sorti, èh’, rue kapoys ak belly ti wobble su io, y’an-an ti meidanmy io y’an-an painmpan, y’apy’ sorti tifou, y’apy’ sorti ruèlly sainciry, y’apy’ sorti èh’, avnu ducòrs, y’apy’ sorti ruèlly pican, y’apy’ mounté rue la marry saùth bòurd Ann Sonnia, y’apy’ deibouclé sorti deirryère expozisyon bòurd tribuine, ti meissyei deirryèry-io y’an-an painmpan;

Kounmèrcy-lan réiuni, duiovan Para mouth oubyen duiovan Rex, hou woêd marchánd kola, marchánd creanme, marchánd suireitty, marchánd bon-bon woze tonma, marchánd pistachy, marchánd fresco, fresco apy’ gragjé kounman syreop touth kouleir apy’ viidé myèl, mouchy.


Kounmèrcy-lan; kanmpé!


M’ passé bòurd fountaine n’an, m’ woêy de ti meidanmy, khi viing’n pwonmainnain, pytity mound khi gaan monllein, yeo grah koo Vòleiry hou ‘ha di tinmound khi reìt’d kail mère, yeo pwoffitay pou yeo parlay ak ti mainnagjy-io too pandan s’d teinmp zha tinmound-io y’èha teirry y’apy’ jouay n’an peo mango touth baegail su pyed.

Ùou jour dinmanchy m’ sorti bòurd tribuine n’an, m’apy’ viing’n, m’ teindé èh’ m’apy’ gardé èh’ m’ woêy èh’ feuil sabliyé apy’ voleid hoo-ha di s’uon main èkh kâché kh’apy’ voyé konfity, vent-an bon m’apy’ viiny helpi seid kounzha’m, m’ teindé yeon n’honme kh’apy’ parleid, mein hein!

Yeon gargánny, hoo-ha di yeou radio l’ouvri deirnyé volluinme. M’ apy’ viiny, m’ viing’n, desceindre bòurd Para mouth, yeon parlé fort, yeon n’honme excited;


Leigb m’ river, m’ mandé yeou ti marchánd suireitty, m’ di ly kouteid nunc! Khi; citoyen zha kh’apy’ parleid kounzha?


Ly di’m…


-ah! Hunm! Hunm!


Mystieux s’uon n’honme yeo apy’ reilay Grùoh Mausso. Hunm!..


M’ di…


-oh! Zha y l’ gaan hein?


Ly di’m


Inmbein seid kounzha y l’ yheid oui! Fùor ll-l’ viing’n laad viing’n chantey nun baegail mound li crazed, mound li bate, chack dinmanchy seid kounzha. (mpuiahp!)

Hunm!

M’ di…

-ko teid-li?

-èha pah ll-l’ su banc an-an laad!


Li chytha su ùon banc, li gaan ùon pantaloon jaùne, yeon grùoh vestry pawl su li hou kounmpreinhein!


Li gaan hein ùon mwein ciinq plunme ‘ha reizeirvoyr khi pah marché khi taché su ùon; Mouchoyr crêpe de chine. Lunèt noyr ll-l’ n’an jaé y l’, teièt li cireid, he!

Hunm!


Hoo-ha di s’uon changny li teid bail teièt la pou cirei teièt la, nitlo (n’tlo) apy’ koo… ak graisse apy’ koulay deirryère (Mpuiahp!)

Èha! Apy’ meted kaùzé èha teirry. Athord m’ teindé y l’ di kounzha…


-hou ou woêy mwein meinme!


M’apy’ di nwouh, yeou baegail! Mwein meinme nwouh woehe laad. Hunm! Hunm! Hunm!


M’ pah mounds khi feat kounzha-kounzha nunc. Jour’m feat, papa’m fourred yeon zeipeingue an-an òr n’an braah gauchy mwein, yeon zeipeingue an-an òr n’an braah drwoyte mwein, li ba anm yeou prwein bourick.

Hou ow marchánd pistachy khi di:

-He-he! He-hey!

  • Chánmp-mars!

Èha laad kòté, gaan, kaùzé papa!

Hunm!

Ho! Ho! Hey!

Mein moochera di-li, gaan yeon prwein bourick.

-madanme zha hou ow ou woêy anm, di-ou laad, seid zha oui! Hunm!

Qitté anm, racounté-ou yeou baegail, yeou la veilly noèl.

M’apy’ desceindre bòurd ti post belly aira ha!

Ha a a!

M’apy’ praál feité. Gaan ùon ti kaporal, khi saùth, n’an post-la.

Ho!

Li di’m kounzha:

-oh! Èha la fain n’honme zha fain, kòté-ou praalé?

-hou ou pah kaha, mandé-m’ de baegail *kounzha, mw’n pah tinmound. Kounman faêr!

Pou hou ow ou reité-m’ n’an la rue pou hou ow ou mandé’m, kòté-m’, m’praalé? Li di’m…

-oh! Oh! Hunm!

M’ pah t’, kounnein, ou té guen too zha su hou nunc.

Li di…

-inmbein seid par s’d khe ou pah cheirché kounnein khi mound kh’apy’ passé pou hou ou parlé aveick li, seid Grùoh Mausso week, kh’apy’ passé laad.

Li di…

-ho! Ho!


Li feed zha y l’ prwoché su mwein, prwoched ll-l’ prwochéa mw’n dap m’preind ni, m’ souqé zha tank-koo ti: yeon pyed ti pounme malcadi. M’barré y l’, duiovan’m, m’ sé ak li, m’ réci entré n’an post-la, tay guen triaz lotd, m’quagué kuorp’m su muran, teid guen yeou tab, m’ peité yeou pyed tab, m’ seinmain pyed tab èha la wondebadet, m’ voyé pyed tab su io!


Ùon leigb hunm! Hunm! Èkh river, m’ largué io tank-koo hou ou woêy kanson-io èkh su blahi ha lotd bòurd ha, yeo touth kouché too longuy helpi m’al faêr wouth mwein.


He! He! He! Moocher zha s’uon

louisjeanbeaujéi!

Ho! Ho!

  • Ha!

-mwein meinme m’ kougn zha, m’apy’ di’w hou week, madanme. Mein pandan l’apy’ di zha m’ reinmarqé

(mpuiahp!)

Khe gaan yeon ti gjeinry dharma khi kanmpé n’an ùou poteo, li pah trwòp lwein ùon ti gjeinry dharma de service, mein settee ùon ti gjeinry dharma faibe, ti chapy l’i n’an teièt li, portrayed yeou Haran sort, yeo bliyay su tab marble marché anmba (mpuiahp!)

Èha! Kabrit entré n’an jardein ni ti baton ni an-an anmba braah l’i hou ow ou kounmpreinhein! Helpi Mystieux apy’ guarded… M’ woêy s’uon n’honme kh’apy’ voyé ti torìa, l’apy’ vowed Pointe!

Li di encore…

-hou ou woêy mwein meinme, m’ pah janm, biases teièt duiovan mound; Gaan ùon auto khi viing’n reité laad ùou jour, su chánmp-mars-la!

M’ té! (mpuiahp!) m’ té chytha su ùon banc-an laad hou ow ou kounmpreinhein, pandan s’d teinmp zha l’apy’ mounted pyed cushion ni khi su!

Anmba palteo ah, sanz ll-l’ pah mountreid ll-l’ week!

Ùou auto èkh teed guen. Èha! Triaz ti Mystieux laaddan, triaz ti bourgjéoire. Yeo peirmaytte io y’apy’ viing’n faêre hardiyess-io laad parlay anmppily, m’ fey io desceindre n’an auto ah m’ fey yeo maytth agjénou mandé pardon, mandé grand-mound, mandé chief pardon, m’ baha io ùou seal kraal pou l’historia Baegayi-io p’apy’ janm bliyay.

  • Oh! Oh!
  • He! Hey!

Marchánd pistachy-la di hunm! -Meissyei! Bon moocher zha ha! Hou ow ou pah guen feinme?


-ah! Mwein meinme èh’! leigb’m m’entré la kail mwein reilé-m’, m’ reilé y l’ seilman ll-l’; pipit su li, lei… leigb kounzha ly innerved mwein, m’ preind teièt ly, m’ frappé y l’ n’an touth panneo kail-la.

  • He! He! Hey!
  • Ho! Oh! Ho!


-ùon leigb-ùou lotd foys m’apy’ passé su chánmp-mars la laad.


Athord chack foys li bail baegail zha-ah-io tinmound khi su paten khi su bicycleitty io yeo woay seid pou ti gjeinry dharma n’an l’apy’ vowed kaùzéa leigb y’apy’ Pasay bòurd cot ti gjeinry dharma n’an yeo pasay chuiap! Yeo di:


-Ba-li, burry lava ah! Ti gjeinry dharma n’an pah di yeon mot. Mystieux di encore…

-ùon jour dinmanchy m’ té saùth n’an Yeou fhanmacie su lalue ah laad m’apy’ praál kail yeon zaanmi mwein, m’ guen yeou serviette de baingje n’an kou mwein m’ praál preind yeon baingje, leigb’m river su chánmp-mars –la laad. Helpi gaan yeon (gu’ùon) n’honme khi di mwein, mound kh’apy’ ockuipé chánmp-mars-la laad.

Oh! Ho!

  • -‘ha pah moocher apy’ marché su zebra-la, kòté ow hou ou teindé seid pah an l’air n’an zòreil ow hou teindé seid anmba ow hou ou teindé?

Anvan ow viing’n laad fùor ow faêre toilette hou pou ow ou kaha teindé zha mound apy’ di-ou?

M’ di:

Ho!

Seid ùou hardiyess khi mêlée ak yeon grainy permeate! Koo ow hou ou kappahabm woêd mwein pou hou ou gardé mwein pou hou ou di’m zha ah. M’ fey zha m’ fwoncé su li, m’ dap m’ preind ni m’ lever ll-l an l’air, m’ t’apy’ frappé y l’ èha teirry hauteir anm m’ lever ll-l’ la week mein m’viin soungjé bon Duié m’ fey part li, m’ manllais desceindre ni anvan anm m’ frappé y l’ èha teirry. Teid guen yeou feinme infirmyèze khi t’apy’ passed meinme l’heira, ly praál holpital! Ly (feinme infirmyèze la) teilman saiziry, ly koori l’alled.

Ti Mystieux-io, yeo di: -ba li, burry lava ha! Mpuiahp! Mystieux di encore: -m’t’appraál Goonayivb, m’t’appraál reiglé ùou baegail, leigb’m, m’ river bòurd post pont leister ah kaanmyon an preind yeon pàne, yeon pàne haouzing. M’ desceindre, m’ té guen yeon mango, yeon mango francick! Athord m’apy’ kalé mango ’m, m’apy’ mangjé l’i bòurd ti post pont leister ah;

Gaan yeon kaporal khi pareittre.

Li di’m kounzha:

-oh! Ho!

Zha ha qité park la pou y l’ al mangjé mango ansanmby aveick freire y l’ io helpi seid duiovan porte ixia y l’ viing’n salt!

Hunm!

M’ di: oh! Oh!

Seid kounzha nwouh parleihe ak mound bòurd icith!

Li di:

-Hou ou pah preind nouvèl gaàrd bòurd post pont leister …

-m’ di y l’ nwouh…

Hou ou pah preind nouvèl Grùoh Mausso too hou ou ow meinme! Hou ou kounmpreinhein nwouh pah respecteihe teièt n’hou

Hunm!

Leigb’m, m’ di zha ha, li teid guen yeou baton anmba braah ll-l’ li harleed baton an l’apy’ entré su mwein, m’ dap m’ preind ni, m’ passé zha yeou seal kalòtt m’ fey touth s’ak n’an zòreil li sorti al faêre ponmald pou li.

Ba-li, bull lova ah!

Leigb èh’ …

Foys zha ha ti gjeinry dharma n’an Dessalines part li gaan leigb mounté y l’ too n’an gjeinry part li.

Li southni revolver ha par s’d khe revolver ha hou ou guen l’inmpreisyon si revolver ha teid harlé y l’ ti gouty l’i t’apy’ meité y l’ chytha su cinmeint an, li mounted revolver ha, li fourred baton-an anmba bra-li, li rangjed ti chap l’i, li woêted Kabrit khi té n’an jardein ll-l’ lan helpi l’avanced, l’apy’ avanced su Grùoh Mausso su banc-an, mein yeon n’honme decided deirnyé tinmound ak paten ak bicycleitty-io yeo al pasay par deirryèry ti gjeinry dharma n’an pou hou yeo woay s’ak apy’ passé, yeo beizwein woay laubbeil leigb èh’ ti gjeinry dharma n’an rived hunmgrhu!

Su banc-an bòurd cot Grùoh Morceo

ha li di:


-gardé nunc, ’ha èha! Èha khi mound hou ou llé ha hein?

Hunm! Ha!

-leigb ’w hou ou mandé ‘m ak khi mound mwein llé ow hou ou kounmpreinhein hunm! M’ sé yeon Ahytian du payi, m’guen la loy diùl mwein helpi yeou lotd baegail encore m’ pah n’inmportre khi hunm! Èh’!

Athord li southni revolver l’i

…m’ pah n’inmportre khi ow hou ou kounmpreinhein boeif pou waha savanne pou waha fùor èkh hou ou koweir m’guen drwoyt parlé. Gjeinre dharma n’an di:

-khi gjeinre yeo reilay ’w hein?

-yeo reilay ‘m Enmanuel par s’d khe ‘m, m’ té feity pou noèl…

-m’ pah beizwein kougn deitail zha ah!

-mein, mein yeo baha’m ti nun Gwô morceo. Hunm! Hunmg!

-inmbein gardé nunc hardiyess zha ah fiiny teindé.

-khi hardiyess zha ah?

-hardiyess par ’w la parlé anmppily zha ah, zha ah fiiny.

Ow hou ou arreité!

-pou khi zha m’- arreitéa?

-m’ pah guen zha pou ’m di-ou!

Èh’ lever viite pou ‘w hou ou marché. Par s’d khe baton ow hou ou woêy èkh n’an main ‘m n’an, m’ kaha peitdu y l’ ùou kòté n’an kuorp’w.

Ha! Touth Kounmèrcy-la-paid, ow hou pah teindé ùou ti, bruit, y’apy’ gardé puis khe yeo kounnayn gjeinre n’honme zha parleyed, leigb ti gjeinre dharma n’an rived duiovan ni li praál pliyé li helpi y l’ fourred ll-l’ n’an porch deirryère li. Hgrhunm!

Gwô Morceo woêd seid seiryeux li di hi! -inmbein s’ak guenllein m’ ‘ha marché puis khe prizon pah faith pou chein seid pou peichaid la teirry dries braah balanceay y l’ faith m’ ‘ha marché seilman leigb’m river ow hou ou kounmpreinhein m’ byen ak chief y’èha woay khi mound mwein llé too…

-feinmein diùl ow hou oui sanz zha m’ ‘ha feinmein ll-l’ pou-ou-hou ow mwein meinme. Hou! Ou té doué pou-ou-hou ow ou deirrappé deija oui.

Gwô Morceo bat deirryère li helpi li deirrapped, li meted ll-l’ an-an advent.

Mpuiahp!

Èh’ èh’ pùocùo teindé enrien, Gaan yeon ti gasson khi viing’n cot yeou marchánd pistachy!

Li di:

-vaànd mwein ciinq kobe pistachy

-hi ti hi! Gasson ow hou ùou gjeinre

inmeirguedan week hou ou woêy s’ak apy’ passé, ou apy’viine mandé ‘m ciinq kobe pistachy pardon kuorp’w papa’w pah vitrillé. Marchánd fresco ha meinme di:

-mwein meinme! M’ té kounnein! Leigb ùon n’honme apy’ pleaded parlé anmppily!

M’ kounnein, èh’ fyòl ti bouteil fyòl guenllein bouchon ni, bouteil kola dix gaan bouchon ll-l’, bouteil rhunm gaan bouchon ni, m’ kounnein danmijeanne gaan bouchon ni ow hou ou joueinne bouchon hou!

Mpuiahp!

Pou ti gjeinre d'arma n’an ka teindé, li woêd s’ak porte la victohà laad, mound n’an seid autorité y l’ yheid, li kh’apy’ prwotegjé’w pou-ou-hou apy’ parlé anmpîl kounzha. Li reiconneintry seid aveick ll-l’ ow hou ou apy’ parlé!

Hunm!

Ha!

Marchánd pistachy la di:

-Mystieux hey!

Si yeon mound kouteid parwòl n’an bouchy Ahytian ow hou pah teindé gjeinre n’honme lan t’apy’ parleid laad gaàrd n’honme lan koo lyè ha li portred tinmound khi èlcoly kail direicteir Sauvais khi praál péleirynagje belle air gardé ti marché n’honme lan seid yeon, yeon tinmound kh’apy’ mainnein boeif week laad.

Ho! Ho!

Hey he!

Mwein meinme zha ‘m, m’ reigrèt seid feinme li di; li teid kougn frappé teièty-io n’an touth panneo kail-la yeo pah t’d laad juodiha pou yeo tay woêd zha. Seid zha week par s’d khe monk cheèr si ùon mound kouteid vent n’an deirryère ti mal èha-la chail ow hou ou èha bail bourick zha ah porte.

Ho! Ho!

Gardé alley n’honme n’an laad. Leigb n’honme n’an fiiny sonnein nun vaillan ni su touth chánmp-mars la laad.

Ha ah! Seid kounmplinman pou ti gjeinre dharma n’an, li meit’d zha n’an l’ordre.

Ha ah! Oui

Mwein reigrèt mound li teid kougn batty-io yeo pah t’d laad par s’d khe ow hou ou woêy icith puorto-preincy s’uon, plein mango, plein peo mango èha peo fil n’an la rue ah. Ow hou ou pah kougn leigb ow hou ou apy’ fey yeou bytail seid vrai ow hou ou pah kougn khi l’heir ow hou ou apy’ glissé nunc èh’ seid mwein èkh di-ou seid toujou kounzha zha passé baton èkh bat chein noyr ha seid toujou l’i èkh bat chein blank-an.

Kounmpreihansyon text-la modifye

  1. Khi zha ’w reinmarqé n’an gjeinre Maurice Sixto preizantéid teixty-la?
  2. Èha s’d khe baegail li woêd zha yheid?
  3. Khi zha Gwô Morceo t’apy’ feed?
  4. Èha s’d khe Gwô Morceo vaillan vrai?
  5. Leigb Gwô Morceo woêd seid seiryeux zha y l’ faêre?
  6. Èha s’d khe marchánd-io pah t’d preind seid vrai?
  7. Ti gjeinre d'arma n’an teid preind n’an Crapo nail?
  8. Èha s’d khe n’ t’apy’ preind n’an Crapo nails zha?
  9. Mound khi parlé anmppily faibe pah vrai?
  10. S’ak faêre n’ woêd zha?
  11. Mound khi suive fort pah vrai?
  12. Leigb tinmound-io apy’ pasay cot ti gjeinre d'arma n’an y’apy’ ba-li fawouchy zha y l’ faêre?
  13. Èha s’d khe leigb mound apy’joureihe-nwouh n’apy’ reipounnd?
  14. Khi èha s’d khi vlé tank-koo Gwô Morceo?
  15. Èh’ khi èha s’d khi vlé tank-koo ti gjeinre d'arma n’an?
  16. Èha s’d khe ti gjeinre d'arma n’an faêre vyolansy su Gwô Morceo?
  17. Èha s’d khe ti gjeinre d'arma n’an malt arreité Gwô Morceo?
  18. Seid byen pou mound di-li faêre zha y l’ pah faêre su mound just pou y l’ avidly y l’?
  19. Si ti gjeinre d'arma n’an pah t’d arreité Gwô Morceo èha s’d khe marchánd-io pah t’apy’ bon gjeinre koweir?
  20. Èha s’d khe n’apy’ deinmanti mound kh’apy’ bail manti?
  21. Èha s’d khe seid verity Grùoh Mausso t’apy’ bail?
  22. Khi zha marchánd pistachy-la di leigb gjeinre d'arma n’an finds arreité Grùoh Morceo?
  23. Èha s’d khe zha y l’ kounstaté n’an fein an seid vrai?
  24. Èha s’d khe n’ doué gaan kountrúôle bouchy nwouh?

Kougn zha byen leinguy seid zoutti pou deivoulopman. Yeon leinguy pâ ka an-an kountreed seins kountre l’i meinme. Si zha faith seid khe reiguy etynmoulogjick-io pâ reispektay. Koo y l’ respectei leinguy lan apy’vahleed terrain.