Jou Latè
Jou Latè a se yon selebrasyon anviwònman enpòtan sosyete sivil la. Selebre sou 22 avril, Jou Latè a se yon evènman mondyal anyèl kote plizyè evènman ki sipòte pwoteksyon anviwònman yo fèt ak kowòdone atravè Rezo Earth Day Network.[1]
Orijin
modifye,_Berkeley,_Jan_1970.jpg)
Premye jou Latè selebre sou 22 avril 1970 ki te dirije pa Senatè Wiskonnsin Gaylord Nelson ki ankouraje etidyan yo ogmante konsyantizasyon anviwònman an nan kominote yo, Jou Latè a make anivèsè nesans la nan pi gwo mouvman anviwònman an nan mond lan.
Selon Gaylord Nelson, non "Earth Day a" oswa "Jou Latè" te sanble "evidan ak lojik" ak sijere pa anpil, anpil moun, ki gen ladan yon zanmi nan relasyon piblik, direktè piblisite nan Nouyòk, Julian Koenig an 1969. Ane kote Koenig te nan komite ki òganize evènman sa a e li te remake menm son an ant birthday ak Earth day depi li te fèt.yon 22 avril, jou chwazi pou Jou Latè, relasyon an te sanble natirèl.
Anplis de sa, Denis Hayes, yon etidyan ki te patisipe nan devlopman premye Jou Latè a, te itilize tou deziyasyon sa a nan laprès ak kominikasyon, kidonk non an kole.
Pandan se tan, John McConnell (militan pasifis), yon aktivis pwoteksyon anviwònman, pwopoze yon lòt dat pou Jou Latè ki te 20 oswa 21 mas, jou ki koresponn ak ekinòks prentan, sa vle di renouvèlman pou li.[2]
Gaylord Nelson te pwopoze premye gwo demonstrasyon anviwonmantal sou teritwa ameriken an pou defye sèn politik la ak fòse ensèsyon pwoblèm anviwonmantal nan kad politik nasyonal la. « Se te yon pari, men li te reyisi [3] ", li sonje. Vreman vre, premye Jou Latè sa a te mennen nan kreyasyon Ajans Pwoteksyon Anviwònman Etazini (EPA) anba administrasyon Richard Nixon an 1970 ak pasaj lwa yo ". Clean Air, Clean Water, and Endangered Species ". An 1990, anba ejis nan ekolojis ameriken Denis Hayes, Jou Latè te vin yon evènman mondyal, ki mobilize 200 milyon moun nan 141 peyi ak aji kòm yon levye pou pwoblèm anviwònman mondyal.[3] Jou Latè a te bay yon gwo ogmantasyon nan kanpay konsyantizasyon reitilize ak resiklaj ak Somè Latè Nasyonzini an 1992 nan Rio de Janeiro.
.jpg)
An 2016, plis pase 170 pati yo te siyen Akò Pari (ki gen ladan Lachin, Etazini ak Inyon Ewopeyen an ) pandan Jou Latè.
An Frans ak Kebèk, Jou Latè travay pou bay moun ak òganizasyon zouti pou ankouraje yon chanjman nan aksyon anviwònman an. Pou sa, asosyasyon fransèz ak kebèkwaz yo ap mete sou pye yon kalandriye patisipatif sou entènèt pou tout moun ka rantre nan yon aktivite oswa enskri.[4]
Lafrans
modifyeAn Frans, sou 22 avril 1990, apre yon rankont avèk Denis Hayes, sou enstigasyon Konpayi Pwodiksyon Televizyon, ETC, e avèk sipò tout medya yo, Jou Latè te selebre pa plizyè santèn milye moun ki te rasanble plizyè milye aktivite gaye sou tout teritwa a. Jouk jounen jodi a, evènman sa a se pi gwo mobilizasyon anviwonmantal nan listwa Frans. Plizyè asosyasyon ki gen rapò ak Latè e anviwònman an chwazi dat sa a pou mete yon evènman an patikilye ; konsa, Sosyete Jeyolojik Lafrans (SGF) òganize nan dat sa a Jounen Nasyonal Jeyoloji.[5]
Kanada
modifyeSelebre, apre Jou Latè frankofòn, depi 1990 nan Kebèk, epi li te pran an 1995 pa yon òganizasyon non gouvènmantal lokal, Jou Latè te bay tèt li misyon pou sipòte moun ak òganizasyon nan tranzisyon anviwònman yo. An 2012, plis pase 300 000 moun te rasanble nan lari Monreyal pou fòme yon gwo pye bwa imen ak pi gwo manifestasyon ki te fèt nan Kebèk.
Jounen ekinòks ki fè eko Nasyonzini
modifyeAn fevriye 1971, Sekretè Jeneral Nasyonzini, U Thant, siyen pwoklamasyon Jou Entènasyonal Latè. Li se tradisyonèl yo selebre jou sa a lè yo sonnen nan moman ekinòks la klòch Lapè (klòch Japonèz lapè), yon klòch Japon bay Nasyonzini.
Patisipasyon
modifyeJou Latè nan ane 2000 la rive (gras a Entènèt la an patikilye) yon patisipasyon rekò. Nan 184 peyi yo, yo estime ke kantite patisipan yo afekte nan yon fason oswa yon lòt te sou lòd la nan kèk santèn milyon.
An 2006, plis pase 500 milyon moun te pran aksyon oswa te patisipe nan yon evènman pou Jou Latè.[6] Pandan ane yo, Jou Latè te vin pi enpòtan evènman patisipatif anviwònman an sou planèt la.
Nan lane 2020, mouvman an selebre 50yèm anivèsè li ak patisipasyon san parèy te espere, men akòz pandemi Covid-19 la pi fò nan evènman fizik te planifye yo pa te kapab fèt. Sepandan, yon mobilizasyon sou entènèt san parèy reyini moun ki soti toupatou nan lemonn gras ak #JourdelaTerreChezSoi [7] (#EarthDayAtHome).
Gade tou
modifye- Jounen mondyal meteyowolojik
- Jounen Mondyal Anviwònman
- Drapo Latè
- Earth Hour
- Jounen Aksyon Mondyal
Referans
modifye- ↑ (angle) en « Earth Day Network | Earth Day April 22, 2017 ». earthday.org. Earth Day Network. Retrieved 28 novanm 2017.
- ↑ (angle) en « Who Invented Earth Day? ». ThoughtCo. 23 fevriye 2016. Retrieved 28 novanm 2017.
- ↑ (franse) fr « Jour de la terre : la planète à l'honneur pendant 24 heures ». RTL.fr. 22 avril 2014. Retrieved 27 fevriye 2017.
- ↑ (franse) fr « Jour de la Terre – Le 22 avril et tous les jours! ». jourdelaterre.org. Retrieved 27 fevriye 2017.
- ↑ (franse) fr « Séances, réunions, journées parrainées ou organisées par la SGF : Journée nationale de la Géologie ». geosoc.fr geosoc.fr. Retrieved 22 mas 2019.
- ↑ (franse) fr « Jour de la Terre - Un 22 avril sur Terre ». voir.ca. Retrieved 22 avril 2014.
- ↑ "Campagne du Jour de la Terre Chez Soi"