Vitès

Ede nou soutni yon pwojè diksyonè kreyòl, yon kreyasyon lib :

Wiksyonè kreyòl

Nan fizik, vitès se yon grandè ki mezire rapò evolisyon nan tan. Egzanp: Vitès sedimantasyon, vitès reyaksyon chimik.Vitès se yon distans yon objè vwayaje pou chak inite tan.

Nan domèn fizik mekanik (sinematik), vitès se yon grandè vektoryel ki mezire, pou yon mouvman, rapò distans sou tan.

Vitès nan sinematik

Vitès kurviliy se yon distans $d$ li fè nan yon inite de tan $t$. Vitès kurviliy se yon mezi eskalè (ki pa genyen direksyon)

$v={\frac {d}{t}}$

Vèktè vitès ou vitès nan lespas ki vèktè

${\vec {v}}={\frac {\vec {\mathrm {d} r}}{\mathrm {d} t}}$

Grandè vèktè, sè divizion distans sou tan e direksyon se direksyon mouvman kò.

Fòmèlman, vèktè vitès se derive pozisyon kè bazé sou tan. lè nou su li pa genyen konsuzyon, nou rele vèktè-vitès simpleman "vitès". Isi, vitès, se yon grandè vektoryel.

Inite

Inite intènasyonal vitès se "Mèt pa segond" (m.s-1 ou m/s). Pou machin, inite vitès, se "kilomèt pa e" (km/h) ( 1 km/h = 0.277778 m/s ), inite anglo-saxon ki tele Milalè (MPH; mi/h) ( 1 mi/h = 0.44704 m/s ). Nan marin, nou utilize yon inite ki rele neu ki vle di yon mil marin par e. Yon neu signifye 0.5144 m.s-1. Nan avyasyon, nou mezire vitès an "Mach". Mach 1, sé la vitès di son. Vitès son li varye selon presyon e tanperatu lè, mè sou latè, Mach 1 se egal a 340 m.s-1

Vèktè vitès

Vèktè-vitès instantane ${\vec {v}}$ yon kò don pozisyon nan tan $t$ genyen valè ${\vec {x}}(t)$ kalkile kon derive

${\vec {v}}={\frac {\mathrm {d} {\vec {x}}}{\mathrm {d} t}}$

Akselerasyon se derive vitès nan tan e vitès se derive distans nan tan.

Akselerasyon se yon chanjman vitès nan yon peryòd tan. Akselerasyon mwayen $a$ de yon kò ki chanje vitès de $v_{i}$ a $v_{f}$ pandan yon peryiod tan $t$ ka kalkyke ak formul:

$a={\frac {v_{f}-v_{i}}{t}}$

Vèktè akselerasyon enstantane ${\vec {a}}$ yon kò don pozisyon nan tan $t$ li done pa ${\vec {x}}(t)$ li ye:

${\vec {a}}={\frac {\mathrm {d} {\vec {v}}}{\mathrm {d} t}}={\frac {\mathrm {d} ^{2}{\vec {x}}}{\mathrm {d} t^{2}}}$

Vitès final yon kò ki genyen vitès inisyal $vi$ e li akselere ak yon akselerasyon konstant de $a$ sou yon peryiod tan $t$ li ye:

$v_{f}=v_{i}+at\,$

Vitès mwayen yon kò ki sibi yon akselerasyon konstan se:

$v_{m}={\frac {v_{f}+v_{i}}{2}}$

Pou twouve deplasman $d$ yon kò ki akselere sou yon peryiod tan $t$

$d=t\times {\frac {v_{i}+v_{f}}{2}}$

Si nou konnen selman vitès inisyal:

$d=v_{i}t+{\frac {at^{2}}{2}}$

Si nou genyen distans ee akselerasyon me no pa genyen peryiod tan:

$v_{f}^{2}=v_{i}^{2}+2ad$

Enèji sinetik yon kò ki deplase, li ye depandan mas li e depandan kare vitès li:

$E_{c}={\tfrac {1}{2}}mv^{2}$

Referans

• Pou konnen plis ...