Kimbois

Kimbois (kenbwa an kreyòl gwadloupyen, tjenbwa an kreyòl Matiniken, dominiken ak kreyòl Sen Lisiyen, ak tyenbwa an kreyòl gwadloupyen ) se yon tèm jenerik ki deziyen yon seri kwayans ak pratik majik-relijye ki prezan nan Gwadloup, Dominik, Matinik, Sent . Lisi ak Giyàn. Tout tradisyon sa yo soti apati senkretis ant Ameriken Endyen, Ewopeyen, Afriken, ak Endou tradisyon. Kimbois souvan konpare ak vodou an Ayiti, santería oswa palo monte nan Kiba, candomblé oswa kimbanda nan Brezil, ak obeah nan West Indies yo ki pale angle.

Defini kimbois : ant maji, medsin ak relijyon

Zòn jewografik

Kimbois yo te devlope istorikman nan Ti Zantiy yo, Gwadloup ak Matinik, epi yo toujou prezan nan nasyon zile tankou Dominik ak Sent Lisi . Apre rive nan anpil West Indian nan Giyàn nan XIX la syèk, li vin tabli tou nan popilasyon kreyòl Giyàn . Nan zile kote kolonizasyon franse te swiv pa yon peryòd kolonizasyon Britanik, pratik majik-relijye kreyòl yo refere tou kòm obeah .

Nan ka espesifik Dominik ak Sent Lisi (ak nan yon pi piti mezi peyi Tobago ), obeya ak kimbois genyen yon fenomèn sibstansyèlman idantik, pote ansanm ak divès kalite varyete pratik ak dives lot enfliyans. Se poutèt sa youn ka sèvi ak youn oswa lòt nan de tèm yo, selon kontèks la . Ekivalans sa a pa aplike pou lòt zile yo kolonize pa Britanik yo ( Jamayik, Barbad, Grenada, Saint Kitts, elatriye).

Nan Sent Lisi, obeya ko-egziste ak yon lòt sistèm majik-relijye, Kélé, ki pi resan epi ki pi striktire, yo enpòte pa yowouba angaje (kouramman rele djiné oswa nèg-djiné, sa vle di " nèg- Ginen") nan dezyèm mwatye XIX syèk la .