Zile Fewowe

Zile Fewowe yo se yon gwoupman zile nan Wayòm Dànmak, ansanm ak Dànmak ak Grinlann. Teritwa sa a fèt ak achipèl sibaktik Fewowe ki sitiye nan nò Oseyan Atlantik la, pa lwen lanmè Nòvejyen an, lèt la benyen Il Figloy sèlman nan kap nòdès li yo. Pwent nò zile yo nan Streymoy ak Eysturoy yo apeprè ekidistans ak Ekòs ak Islann. Achipèl la gen yon sipèfisi nan 1 400 km2 . Li gen, nan ane 2020, 52 110 moun, yo rele Fewoweyen.

Fòm gouvènman an se yon monachi konstitisyonèl palmantè (avèk Marguerite II, aktyèl Rèn Dànmark, kòm chèf leta) ; lang ofisyèl yo se fewoweyen ak danwa, lajan yo kouwòn fewoweyèn ak kouwòn danwaz, relijyon leta literanis (Legliz Literyèn nan Zile Fewowe), ak Kapital la ak pi gwo vil Tórshavn.

Zile Fewowe yo te yon pwovens otonòm nan Wayòm Dànmak depi 1948 ; yo gen yon gouvènman pa yo ki gen jiridiksyon sou tout zafè eksepte defans. Yon Minis Afè Etranjè te nonmen an 2008.

Toponimi ak etimoloji

Kòt lwès Suðuroy.

Istwa

Istwa ansyèn nan achipèl la mal konnen. Okipasyon imen ta ka soti nan IVyèm syèk la. Mwàn ibèno-ekosè te kapab rete la nan VIyèm syèk la ak prezante mouton ak kabrit la - men pwen sa a pa konfime.

Rechèch ki sot pase yo, ki te fèt nan analiz de jete mouton, dat tounen nan kòmansman Vyèm syèk la rive nan kolon, pwobableman soti nan zile britanik yo.

• 
  Koupon pou achte nan Zile Faroe yo repwodui yon kat jeyografik nan peyi Scandinavian yo nan 1573 (achipèl la parèt nan sant la nan imaj la).
• 
  Torshavn en 1839 par Barthélemy Lauvergne (1805-1871) « Atlas Pittoresque » de l'expédition de la Recherche.
• 
  La péninsule de Tinganes à Tórshavn, abritant le siège du gouvernement des Îles Féroé.
• 
  La vieille Christianskirkja (église de Christian) de Klaksvík. Dédiée à Christian X de Danemark, ce lieu de culte est consacré à la mémoire des marins qui ont perdu la vie pendant la Seconde Guerre mondiale.

Jewografi

Lokalizasyon

Zile Fewowe yo fòme yon achipèl ki gen dizwit (18) zile prensipal nan Nò Ewòp, ki chita nan Oseyan Atlantik Nò, 291 km nan lwès-nòdwès zile Shetland ak pa lwen Lanmè Nòvèj la. Yo santre sou 62°N ak 7°W.

Sipèfisi achipèl la rive nan 1 399 km2. Litoral la estime a 1 117 km  ; pa gen okenn kote ki plis pase 5  km de yon kòt. Achipèl la fini nan 882 m, nan Slættaratindur. Li pa gen okenn gwo lak oswa kouran dlo . Pwofondè alantou zile yo se ant 150 ak 200 m .

18 zile prensipal yo se Fugloy, Svínoy, Borðoy, Viðoy, Kunoy, Kalsoy, Eysturoy, Streymoy, Vágar, Mykines, Hestur, Koltur, Nólsoy, Sandoy, Skúvoy, Stóra Dímun , Lítla Dímun ak Suðuroy.

Klima

Pwen ki pi wo nan achipèl la : Slættaratindur a (882 m), Eysturoy

Dyagram Ombrothermic Torshavn (24 m anwo nivo lanmè)

̈ Daprè klasifikasyon Köppen, klima zile sa yo se sibaktik maritim. Karaktè oseyanik detèmine pa derive Nò Atlantik la : ete yo fre (tanperati mwayèn : 9,5 pou 11 °C ) ak ivè yo dou (tanperati mwayèn : 3 pou 4 °C) ; bwouya yo souvan ak van fò (vitès van an mwayèn se 16 a 22 km pa èdtan). Gen anviwon 260 jounen lapli pa ane an mwayèn. Mwayèn lapli chak ane sou kapital la se 1 280 mm epi li desann nan plis pase 3 000 mm sou mòn nò yo.

Se poutèt sa achipèl la pa fè pati Aktik la si nou refere a liy Köppen (sa vle di izotèm + 10 °C pou mwayèn tèmik mwa ki pi piti a).

De (2) kouran dominan yo, cho sou sifas la (ki koresponn ak ekstansyon Gulf Stream la ) ak frèt nan pwofondè (ki soti nan Lanmè Nòvejyen an), melanje nan yon fason ke dlo sa yo rich nan eleman nitritif ak atire pwason.

Jeyoloji

Kòt yo nan ane 1767 pa navigatè Yves de Kerguelen Trémarec .

Politik

Gouvènman

Gouvènman Zile Fewowe gen pouvwa egzekitif nan zafè lokal yo. Lidè li yo rele Løgmaður (literalman " moun nan lalwa ") se ekivalan a yon premye minis. Lòt manm gouvènman an rele landsstýrismaður (" moun nan komite nasyonal la ").

Palman an

Løgting se palman an monokameral nan Zile Fewowe. Li gen 33 manm eli pa vòt inivèsèl pou kat (4) ane.

Relasyon ak Dànmark

Zile Fewowe yo te anba kontwòl Danwa depi 1388. Depi 1948, achipèl la te yon pwovens otonòm epi li resevwa siyifikatif sibvansyon anyèl nan men Dànmark. Kòm yon teritwa endepandan, Zile Fewowe se yon manm Konsèy Nòdik la . Zile Fewowe yo pa rekonèt pa Nasyonzini kòm yon nasyon endepandan.

Relasyon ak Inyon Ewopeyèn

Kòm klèman espesifye nan de (2) Trete Wòm yo, Zile Fewowe yo pa fè pati Inyon Ewopeyen an. Anplis, Trete adezyon Dànmark a presize ke sitwayen Danwa ki abite nan zile Fewowe yo pa sitwayen nan Inyon Ewopeyen an. Achipèl la pa kouvri pa Konvansyon Schengen men pa gen okenn kontwòl koutim lè w ap vwayaje ant Zile Fewowe ak yon peyi manm nan zòn Schengen, Zile Fewowe yo se yon manm Inyon Nòdik paspò depi 1966.

Ekonomi

Vestaravag.

Mouton Zile Fewowe : kèk 80 000 zanimo ap viv prèske lib sou achipèl la.

Demografi

Sou 1e janvye 2020, Zile Fewowe te gen yon popilasyon 52 110 moun. Achipèl la ap fè eksperyans yon bès nan popilasyon an, ak anpil jèn rete nan Dànmark oswa aletranje apre etid yo, men tou, yon move balans ant gason ak fanm. Kidonk nan ane 2013, pou gwoup laj 25-59 ane, popilasyon an te 11 092 gason kont 9 865 fanm, diferans sa a te eksplike pa yon pi gwo egzòd fanm.

Kilti

Dòfen blan yo te chase pandan moulen an epi yo te aliye sou yon dok nan Hvalba, out 2006.

Lang yo itilize se fewoweyen ki pi pre islandè pase danwa .

Peyi a gen yon bibliyotèk nasyonal, Bibliyotèk Nasyonal Fewowe .

Galri foto

• 
  Viðareiði .
• 
  Gasadalur .
• 
  Hvalba .
• 
  Vagar .
• 
  Litla Dimun .
• 
  Lopra (en).
• 
  Tvøroyri, zile Suðuroy .
• 
  Vágur, zile Suðuroy .
• 
  Legliz Porkeri ( 1847 ), zile Suðuroy .
• 
  Pò Klaksvík (dezyèm vil nan achipèl la), zile Borðoy .
• 
  Sørvágur, Vágar Island ak Mykines Island nan background nan.
• 
  Mykines .
• 
  Elèv ki nan kostim pwomosyon (2003).
• 
  Lachas balèn pilòt .

Lyen deyò

• Sitwèb ofisyèl Zile Fewowe