Wikipedya

Wikipedya
Logo Wikipedya la reprezante yon glòb enkonplè ki konpoze de devinèt moso sou li yo enskri glif ki soti nan diferan sistèm ekriti ; pifò koresponn ak lèt ​​W oswa ak son "wi", "wo" oswa "wa".
Detay sou pòtal ki gen plizyè lang wikipedia.org, ki montre edisyon Wikipedya ki pi apwovizyone yo.
Adrès	www.wikipedia.org
Eslogan	Ansiklopedi gratis la
Komèsyal	Non
Ekri an	pwogramasyon
Piblisite	Non
Kalite sit la	Ansiklopedi sou entènèt
Lang	339 lang (san konte anglè senp)
Enskripsyon	Gratis ak opsyonèl
Pwopriyetè	Wikimedia Foundation
Direktè piblikasyon	Jesyon kolaboratif
Kreye pa	Jimmy Wales ak Larry Sanger
Lansman	15 janvye 2001
Eta aktyèl	Aktif

Wikipedya  se yon ansiklopedi inivèsèl ak nan plizyè lang ki te kreye pa Jimmy Wales ak Larry Sanger 15 janvye 2001 . Se yon travay gratis, sa vle di tout moun lib pou redistribiye li. Jere kòm yon wiki sou sitwèb wikipedia.org gras avèk lojisyèl MediaWiki, li pèmèt tout itilizatè entènèt yo ekri ak modifye atik, sa ki te fè li yo rele l ansiklopedi patisipatif . Nan kèk ane sèlman, li te vin ansiklopedi ki pi konplè ak pi konsilte nan mond lan.

Logo Wikipedya a reprezante yon glòb ki manke moso ki konpoze ak puzzle moso sou ki gen glif ki soti nan diferan sistèm ekriti; pi korespondan ak lèt ​​W oswa son "wi", "wo" oswa "wa".

Detay ki soti nan pòtal plizyè lang wikipedia.org, ki montre edisyon Wikipedya ki pi laj yo.

Òganizasyon Ameriken san bi likratif Fondasyon Wikimedya ki baze nan San Francisco se gadyen mak komèsyal Wikipedya. Li finanse jesyon sit entènèt ansiklopedi a.

Anglè se te premye lang yo te itilize, ak Wikipedya anglè a gen plis pase sis ak yon demi milyon atik an 2022. Wikipedya fransè gen prèske de milyon edmi atik nan menm ane a. Wikipedya egziste nan plis pase 300 lang, nan yon aparans ini, men ak gwo varyasyon nan kontni yo.

Siyifikasyon non an

Vreman vre, etimolojikman, tèm nan Wikipedya » se yon mo ki soti nan fizyon de tèm : wiki, kalite sit entènèt kolaboratif (ki soti nan mo Awayi wikiwiki ki vle di " vit ), refere a lefèt ke ansiklopedi a toujou vle di ke yo dwe rapidman amelyore ak toujou ap aktif nan mòd operasyon li yo, ak -pedia, ki sòti nan mo grèk παιδεία, paideia, " enstriksyon », « edikasyon ". Nouvo pwojè sa a te dwe itilize pou bay kontni tèks lè l sèvi avèk yon metòd ki pi fleksib, Lè sa a, pètèt pèmèt Nupedia yo dwe manje, apre yo fin pase nan filtè a nan yon komite ekspè. Wikipedya se yon konesans ka toujou ap evolye.

Karakteristik Wikipedya

Pwojè Wikipedya gen twa (3) karakteristik prensipal ki ka eksplike poukisa li inik :

• Premyèman pwojè sa a se redaksyon yon ansiklopedi. Wikipedya se pa yon diksyonè tankou Wiksyònari.
• Dezyèmman pwojè a se yon wiki. Yon wikiwiki pèmèt tout moun pou yo ka edite yon paj. Wikipedya se premye ansiklopedi jeneral ki itilize teknik sa a.
• Nou ka reyitilize enfòmasyon yo : n ap itilize Lisans dokimentasyon lib GNU an. Se yon lisans ki otorize tout moun kopye, chanje epitou distribye enfòmasyon ki sou Wikipedya yo, daprè sa Lisans dokimantasyon lib GNU an di. Nou oblije kenbe menm lisans sa a pou kopi konfòm yo ak pou kopi modifye yo, menm jan nou oblije di enfòmasyon sa yo vini de Wikipedya epitou kiyès ki ekri yo.

Istwa

Logo Nupedia .

Nan mwa mas 2000 , nan kad aktivite konpayi Bomis, kote li te actionnaire majorite [2], Jimmy Wales te mete yon ansiklopedi ki rele Nupedia sou entènèt, kontni ki te plase anba yon lisans Nupedia Open Content ki te pèmèt Bomis kenbe copyright. Konpayi sa a te anplwaye Larry Sanger kòm yon editè . Kòm Nupedia travay ak yon komite syantifik, ogmantasyon nan kantite atik la te trè dousman . 2 janvye 2001, Larry Sanger dyaloge ak pwogramè Ben Kovitz, ki eksplike l konsèp wiki a. Etandone fristrasyon ki te koze ak pwogrè dousman Nupedia a, Larry Sanger pwopoze Jimmy Wales pou l kreye yon wiki anba Lisans Piblik Jeneral GNU pou ogmante vitès devlopman atik yo, sa ki lakòz lansman fòmèl Wikipedya jou ki te 15 janvye. 2001

Jimmy Wales, ko-fondatè Wikipedya.

Vèsyon fransè Wikipedya a ofisyèlman kreye 23 mas 2001 . Li se premye vèsyon Wikipedya nan yon lang ki pa anglè, ki te swiv pa vèsyon an Alman ak katalan nan. Soti nan moman sa a, Larry Sanger ap travay an paralèl sou Nupedia ak Wikipedia. Li patisipe nan devlopman pi fò nan règ fonksyònman l. An fevriye 2002, yo te retire konpansasyon pou travay li pou Nupedia ak Wikipedia nan bidjè Bomis te resevwa lajan an. ; kòm yon rezilta li ofisyèlman demisyone nan dat 1 mas 2002 nan devwa li sou de pwojè yo . An 2003, pwogresyon Nupedia te stagnation, pandan Wikipedya t ap devlope trè rapid. 26 septanm 2003, Nupedia fèmen nèt ale ak kontni li yo entegre nan Wikipedya, ki kontinye ap elaji. Dapre Larry Sanger, Nupedia echwe akòz yon chèn editoryal twò ankonbran ak difikilte pou jwenn editè volontè.Vèsyon kreyòl ayisyèn kòmanse 29 out 2004.

20 jen 2003, Fondasyon Wikimedya kreye pou finanse sipò teknik Wikipedya .

Jimmy Wales entèveni nan fen 2005 sou atik "Wikipedya" nan Wikipedya angle, pou retire enfòmasyon ke Larry Sanger te yon ko-fondatè, paske Sanger te toujou yon anplwaye. Evènman sa a te bay anpil atik nan laprès nan lang angle, ansanm ak imaj komik sou sijè sa a .

Pandan 5 lan entènasyonal sou jounalis sou entènèt, Jonathan Dee, nan New York Times , ak Andrew Lih mansyone enpòtans ki genyen nan Wikipedya, non sèlman kòm yon ansiklopedi referans, men tou kòm yon resous nouvèl trè souvan mete ajou. Sepandan, yo te atire atansyon plizyè fwa sou pwoblèm editoryal entèn nan ansiklopedi a . Lè magazin Time te rekonèt " Ou"( You ) kòm Pèsonalite Ane 2006, rekonèt akselerasyon kolaborasyon sou entènèt ak entèraksyon dè milyon de itilizatè atravè lemond, li te site Wikipedia kòm youn nan twa egzanp sèvis Web 2.0, ak YouTube ak Myspace .

An 2017, Fondasyon Wikimedia, ki òganize done Wikipedya sou sèvè li yo, te lanse yon inisyativ pou " dirabilite yo nan lòd yo diminye enpak yo nan anviwònman an nan aktivite li yo

Piblikasyon

Ansiklopedi a pibliye sou sit la wikipedia.org, ki nan kèk ane vin youn nan pi konsilte nan mond lan. Se yon fondasyon Ameriken ki se Wikimedia Foundation ki finanse sèvè ki òganize sit la. Depi lansman ofisyèl li yo, Wikipedya te lajman editab pa pi fò nan lektè li yo. Yo pataje menm prensip ekriti debaz yo pa diferan vèsyon lang yo, men pratik ekriti yo dakò poukont yo pa itilizatè entènèt pou chak nan yo.

Plizyè lòt mwayen pou konsilte ansiklopedi a ak Entènèt te parèt, tankou sitwèb miwa , yon aparèy elektwonik devwe, WikiReader, oswa aplikasyon pou esmatfòn .

Soti nan 2012 rive fevriye 2018 , pwogram Wikipedya Zero te pèmèt distribisyon gratis ansiklopedi a ak pwojè ki gen rapò ak nan peyi émergentes yo . Gras a yon patenarya ak operatè telefòn mobil yo, aksè nan Wikipedia sou yon telefòn mobil pa te dedwi nan pakè a . Pwogram sa a te sispann akòz odyans la ba nan Wikipedya pou peyi yo konsène yo, ak pa apwopriye pou nouvo kalite aparèy telefòn.

Rechèch pou mwayen teknik ak ekonomik pou rann enfòmasyon Wikipedya aksesib pa lòt mwayen ki pa Entènèt la lye ak pwojè difizyon konesans ki pi laj posib.

Distribisyon papye ak CD/DVD

DVD vèsyon Alman an nan Wikipedya .

Atik sa nan ane 2003, se vwa moun, 52,8 minit.

Pwojè distribisyon papye a te fèt an patikilye pou moun ki pa t gen mwayen pou konekte ak entènèt la. Reyalizasyon yon vèsyon Wikipedya an Angle sou papye, CD-ROM oswa DVD te inisye nan mwa Out 2003 pa Jimmy Wales . Jiska 2014, li te posib pou kòmande yon seleksyon atik Wikipedia yo rele "Liv" , enprime ak mare (pou ki « Wikimedia te resevwa 10 % sou lavant brit nan liv ). Pandan ane 2015, atis Michael Mandiberg te enprime 106 nan 7,473 volim ki koresponn ak vèsyon anglè ansiklopedi a nan kad yon pwojè ki rele " Enprime Wikipedya » . Vèsyon Alman an nan Wikipedia te vann sou CD-ROM, Lè sa a, sou DVD soti nan dezyèm mwatye nan 2004 : kantite 10 000 CD-ROM vann te depase an avril 2005. Nan mwa avril 2007, yon seleksyon apeprè 2 000 atik soti nan vèsyon anglè a te pibliye sou CD-ROM pa konpayi an frans Linterweb . An menm tan an, pwojè moulinWiki, inisye pa IESC-Geekcorps-Mali, te pwopoze yon vèsyon entegral ki gen ladan tout atik yo, san imaj yo, rasanble sou yon imaj ki gen kapasite nan 554  . Distribisyon yon DVD yon seleksyon atik Wikipedya an fransè te sijè a yon pwojè ki ekivalan a pwojè lang anglè a, men li pa rive reyalize. Yo te abandone tou yon pwojè pou distribye dokiman elektwonik ki ka enprime sou yon sijè,'' Les Cahiers de Wikipedia'' .

Konsilte Wikipedya san koneksyon

Egzanp yon rechèch san koneksyon sou Wikipedya avèk Kiwix.

Kiwix se youn nan prensipal lojisyèl gratis ki pèmèt yo konsilte Wikipedya nan yon òdinatè pèsonèl anba Windows, Mac OS, GNU/Linux, iOS oswa andwad nan mòd san koneksyon . Li pèmèt ou li yon fichye nan fòma ZIM ki genyen nenpòt vèsyon lang nan Wikipedya ak pi fò nan pwojè ki gen rapò ak li yo ( Wikiquote, Wikivwayaj, elatriye), tèks ak ilistrasyon enkli (gwosè fichye korespondan an varye selon vèsyon lang yo itilize) . Pwojè Afripedya te itilize lojisyèl sa a an patikilye : nan kanpis inivèsite ann Afrik ki gen koneksyon Entènèt pa t gen ase vitès pou pèmèt Wikipedya yo dwe konsilte sou entènèt, pwojè a te vize bay òdinatè plug-in ekipe ak tèminal Wi-Fi ak yon kopi lokal Wikipedya. Kiwix se tou itilize pa Fondasyon Dwa Moun nan Kore di Nò, kote vèsyon Koreyen an nan ansiklopedi a se kontrebann nan pa disidan .

Depi 2016, aplikasyon mobil ki gen corpus medikal ansiklopedi a te parèt tou sou Android, ankò gras ak Kiwix, sou non WikiMed.

Yon lòt fason yo wè Wikipedya offline se sèvi ak dumps(sovgad), ki disponib sou entènèt pou nenpòt moun ki ka telechaje. Yo sepandan patikilyèman ankonbran, souvan depase plizyè dizèn oswa menm dè santèn de jigokte epi yo mande pou yon sèten konpetans teknik yo dwe itilize

Konsiltasyon sou asistan pèsonèl yo

Yon vizitè nan tanp Medinet Habu konsilte atik la sou tablèt li a.

Aksè Wikipedya ofisyèl chaje otomatikman sou iPhone, Android, WebOS, Opera Mini, NetFront ( Sony Mobile, PlayStation ), oswa platfòm Wii. Kontrèman ak kontribitè anonim, itilizatè ki anrejistre yo ka modifye atik yo, wè lis siveyans yo, ajoute epi retire atik nan lis sa a, elatriye. Yon bouton ki sitiye nan pati anba a nan tout paj pèmèt ou chanje soti nan vèsyon an Desktop nan vèsyon an mobil ak vise vèsa.

Genyen tou pwogram lojisyèl ki pèmèt kontni Wikipedia yo dwe transfòme nan dosye rechèch sou PDA, tankou Webaroo ak Plucker. Aparèy elektwonik WikiReader la pèmèt tou konsiltasyon sou Wikipedya (nan 2012, aparèy sa a pa mache an Frans. )

Ou ka konsilte Wikipedya tou gras ak aplikasyon ofisyèl Android, ki disponib sou Play Store oswa aplikasyon ofisyèl iPhone, ki disponib sou App Store.

Karakteristik

Objektif pwòjè a

Wikipedya gen eslogan an: "Pwojè ansiklopedi lib distribye ke nenpòt moun ka amelyore". Ko-fondatè Jimmy Wales dekri pwojè sa a kòm " yon efò pou kreye ak distribye pi bon kalite ansiklopedi gratis bay chak moun sou planèt la nan pwòp lang yo » . Kidonk, Jimmy Wales te pwopoze kòm yon objektif ke Wikipedya te kapab reyalize yon nivo nan bon jan kalite omwen ekivalan a sa yo ' nan Encyclopædia Britannica . Sa a se yon egzanp kolaborasyon masiv san bi likratif . Yon lòt bò, Wikipedya pa vize prezante nouvo enfòmasyon, kidonk li sèlman vize ekspoze konesans deja etabli ak rekonèt, ki baze sou bon jan kalite sous segondè.

Nati

Yerachi nan prensip Wikipedya. Anba a nan piramid la koresponn ak kantite aspè ki pi enpòtan (nan kantite moun ki enplike)

" Wikipedya » se yon mo ki fèt soti nan « wiki ", yon sistèm jesyon kontni sit entènèt ki fè li fasil pou ekri nan paj yo gade, ak " pedia ki soti nan mo " ansiklopedi , prezan nan anpil lang, tankou anglè ak kèk òtograf Latęn. Moun ki pale fransè, ansanm ak kèk lòt vèsyon lang, sèvi ak yon " e tou de nan non tape ak nan logo Wikipedya ; pifò lòt kominote rete soude ak ekri "Wikipedya ».

Wikipedya pwodui an kolaborasyon sou entènèt la atravè yon " rezo koperativ » oto-òganize epi san fwontyè lengwistik . Sistèm wiki Wikipedya a pèmèt tout vizitè yo kreye ak modifye paj imedya, menm san yo pa anrejistre. Wikipedya te premye ansiklopedi jeneral ki te louvri, gras ak sistèm sa a, modifikasyon atik li yo bay tout itilizatè entènèt . Pa gen okenn atik ki konsidere kòm konplè, ak Wikipedya prezante tèt li kòm yon ansiklopedi kontinyèlman amelyore. Siveyans konstan chanjman yo ouvè tou pou tout moun atravè sistèm wiki la. Pa gen okenn sistèm validation yerarchize ; tou ansiklopedi a se objè a nan anpil malantandi ak kritik sou bon jan kalite a ak fyab nan kontni li yo, ak objè a nan syans sou anglè, lang ki pi devlope.

Bouton pou modifye kontni Wikipedya.

Youn nan prensip fondatè Wikipedya se netralite nan pwennvi.

Pwojè a gen pou objektif pou inivèsèl, fè fas ak tout domèn konesans, enkli kilti popilè . Li fèt tou pou plizyè lang ak gratis nan vèsyon sou entènèt li a, yon fason pou ankouraje aksè a konesans pou plis moun ke posib.

Wikipedya disponib anba yon lisans gratis, sa vle di tout moun lib pou kopye l, modifye l epi redistribiye li gratis e pou yon frè. Nosyon kontni gratis sa a soti nan lojisyèl gratis, ki te fòmile anvan Wikipedya pa Free Software Foundation. Jiska 2009, kontni tèks Wikipedya a te pibliye anba GNU Free Documentation License (GFDL). Apati 2009, li prensipalman lage anba Lisans Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 (CC BY-SA 3.0 ), ak GFDL la vin tounen yon lisans segondè ki disponib nan sèten kondisyon. Modifikasyon itilizatè yo pibliye anba tou de lisans, epi enpòte kontni sèlman anba lisans Creative Commons BY-SA 3.0 otorize, men li pa pèmèt reyitilizasyon jeneral paj ki afekte yo anba lisans GFDL . . Lòt medya (imaj, son, videyo , elatriye) yo disponib anba plizyè lisans.

Tout lang konbine, dè santèn de sit entènèt itilize tout oswa yon pati nan kontni an nan Wikipedia . Chak sit ki gen yon kopi Wikipedya gen pwòp politik editoryal li. ; nan Wikipedya, kontribitè yo te devlope anpil règ ak rekòmandasyon pou vize bon jan kalite

Kontni ansiklopedi a gen pou objektif pou respekte " netralite nan pwen de vi ", defini pa Jimmy Wales kòm reyalite a nan « dekri deba a olye ke patisipe nan li [30] » . Nenpòt kontribitè nan yon atik Wikipedya dwe fè efò pou pa janm pran pati nan yon diskisyon rezone ke li rapòte. Netralite nan pwen de vi konsiste nan prezante objektivman lide yo ak reyalite yo rapòte pa verifye ak notwa sous ekstèn, poukont yo nan prejije yo nan editè yo nan atik yo. Sou Wikipedya, règ ekriti yo vize adapte moun rasyonèl, menm si yo pa toujou dakò. Politik netralite Wikipedya a di ke atik yo ta dwe adrese tout kote nan yon pwoblèm kontwovèsyal, epi yo pa deklare oswa vle di ke nenpòt pwennvi se sipoze kòrèk. Netralite pwennvi pa vle di, sepandan, yon reprezantasyon egal nan tout opinyon, ak Wikipedya bay plis espas nan opinyon yo pi lajman aksepte.

Afilyasyon kiltirèl

Dapre objektif li yo ak fonksyonman li, pwojè Wikipedya a fè pati yon seri filyasyon kiltirèl:

• konsèp nan copyleft , envante pa Don Hopkins ak popilarize pa Richard Stallman nan Free Software Foundation, pa ki yon otè otorize nenpòt itilizatè yo kopye, modifye ak distribye travay li, men nan menm kondisyon yo nan itilizasyon, ki gen ladan nan modifye. oswa vèsyon pwolonje (gade an patikilye Wikipedya:Dwa dote ak istwa lojisyèl gratis ) ;
• pratik nan travay kolaborasyon sou entènèt la, devlope an patikilye nan mitan syantis òdinatè pa disip nan lojisyèl gratis  ;
• laissez-faire kòm yon modèl òganizasyon, ki vle di yon dwa patisipasyon egal pou tout moun, kèlkeswa laj, konpetans, sèks oswa orijin, ansanm ak yon minimòm de règ, ki ka inyore yon lòt kote si yo entèfere ak travay .

C a" ranvèse se senbòl pou copyleft, kòm opoze ak copyright .

Yon lòt bò, Wikipedya byen lwen Encyclopédie ' Ansiklopedi oswa diksyonè rezone nan syans, atizay ak metye pa dezi li genyen pou l prezante enfòmasyon net, alòske travay ki fèt pa Denis Diderot ak Jean Le Rond d'Alembert te karakterize pa kontrè. angajman fò li kont obscurantis . Liv istoryen Roger Chartier fè remake, sepandan, ke Wikipedia "se ki baze sou kontribisyon yo miltip nan yon kalite sosyete nan moun envizib nan lèt"pandan y ap obsève sa"Diderot pa ta siman aksepte senp jukstapozisyon atik, san pye bwa konesans oswa lòd rezone, ki karakterize [li]» .

Pwojè frè yo

Siksè Wikipedya te pouse kominote a devlope lòt sit pa pran mekanis fonksyònman li yo :

Wikimedia Commons

Kontni gratis

Bibliyotèk miltimedya sa a sèlman ofri kontni gratis, ki pibliye swa anba yon lisans gratis oswa nan domèn piblik Ozetazini, nan peyi orijin travay la, ak nan peyi kontribitè a ajoute li sou sit la. Baz done sa a rasanble pi fò nan dyagram, foto, videyo ak son gratis yo itilize pou ilistre atik Wikipedya nan diferan vèsyon lang li yo. Kreye 7 septanm 2004, Wikimedia Commons gen plis pase trant milyon fichye nan kòmansman 2016. Politik lisans gratis li yo te fòse mond legal la pran pozisyon sou dwadotè zèv ki pa moun ki te kreye pandan selfie makak la.

Piblikasyon

Wikimedia Commons kolabore ak bibliyotèk medya yo pou yo ka gaye koleksyon imaj gratis yo pi plis, sitou atravè Wikipedya. An Desanm 2008, achiv federal Bundestag Alman yo te telechaje 80 000 images sou sit sa a , answit nan mwa avril bibliyotèk Tè Saxony la te bay 250 000 images , epi, nan Novanm 2009, mize etnografik la. Amstèdam Tropenmuseum te telechaje 35 000 images konsènan Endonezi . Imaj sa yo, anpil nan yo ki gen valè istorik, yo itilize kòm ilistrasyon pou atik Wikipedya, sit entènèt ak jounal sou entènèt. Kalite kolaborasyon sa a ofri bibliyotèk ak mize sa yo pi gwo difizyon nan koleksyon imaj yo, ak yon revizyon nan koleksyon sa yo pa itilizatè entènèt ki montre erè tankou deskripsyon kòrèk oswa konfizyon ant otè omonim, epi ki pèmèt koreksyon an nan otorite yo, biyografi kout idantifye otè. nan yon koleksyon achiv.

Lòt wiki yo

• Wiksyonè ( Wiktionary ), yon diksyonè ak thesaurus kreye nan lane 12 desanm 2002 ;
• Wikiquote, yon koleksyon sitasyon (27 jen 2003 ) ;
• Wikiliv ( Wikibooks ), yon seri manyèl pratik (resèt pou kwit manje, manyèl òdinatè ak fotografi...) (10 jiyè 2003 ) ;
• Wikisous, yon koleksyon tèks nan domèn piblik (23 novanm 2003 ) ;
• Wikinews, yon sit nouvèl (Desanm 2004 ) ;
• Wikispecies, yon anyè moun k ap viv (2004) ;
• Wikiversity ( Wikiversity ), yon kominote edikasyon ki te kreye an 2006 ;
• Wikivwayaj, yon gid vwayaj sou entènèt (Oktòb 2012 ).

Kreye an 2001, Meta-Wiki se yon wiki ki itilize pou kowòdone tout pwojè sa yo, epi pou sèvi pou kominikasyon ant kominote lengwistik Wikipedya yo, sa yo ki nan pwojè frè yo, ak Fondasyon Wikimedya .

Kontni

Òganizasyon ak operasyon

Paj dakèy nan vèsyon an angle Wikipedya 20 oktòb 2010 .

Wikipedya òganize pou gwoupe atik ki ekri nan menm lang, ki fòme vèsyon Wikipedya nan lang sa a. Paj Wikipedia yo gwoupe nan diferan espas non, tankou " Gwo », « Diskisyon », « Asistans "oswa" Itilizatè » . espas " Gwo » gen atik ansiklopedi, ki ka plase nan youn oswa plizyè kategori, ki ka òganize dapre yon yerachi ki sanble ak yon pyebwa ak tematik (pa egzanp « peyi Ewopeyen yo ", Lè sa a," Itali ", Lè sa a," vil peyi Itali ") .

Paj yo lye youn ak lòt pa lyen entèn ki pèmèt lektè a deplase nan ansiklopedi . Lòt lyen ipèrpèt pèmèt navigasyon ant diferan vèsyon lang yo oswa mennen nan pwojè sè li yo, pou egzanp bay yon definisyon yon mo sou Wiksyonè a oswa yon galeri imaj sou Wikimedia Commons . Yon klik sourit sou ilistrasyon Wikipedya yo mennen nan yon paj deskripsyon fichye miltimedya a ki endike an patikilye non otè a ak lisans li pibliye.

Lyen ekstèn mennen nan sous enfòmasyon sou entènèt pou sipòte atik la . Atik tou souvan bay lyen ekstèn nan referans oswa dokiman sou entènèt pou plis envestigasyon. Lyen sa yo klase kòm pa swiv (" pa swiv ”) pou crawlers motè rechèch, dekouraje ensèsyon lyen pou rezon piblisite . Yo nan lòd yo asire lonjevite nan lyen ki mennen nan sous sa yo, Achiv Entènèt la repare prèske 9 milyon lyen kase nan 2018 .

Nan chak paj, onglè pèmèt aksè nan fonksyon modifikasyon, swa atravè yon editè vizyèl, oswa atravè kòd sous la, wikicode . Yon istwa pèmèt lis otè yo ak konsilte modifikasyon yo siksesif nan atik la pa editè li yo. Modifikasyon sa yo idantifye pa adrès IP editè a oswa pa psedonim li si li te idantifye tèt li davans

Nan chak paj, gen onglè ki pèmèt aksè nan fonksyon modifikasyon, swa atravè yon editè vizyèl, oswa atravè kòd sous la, wikicode . Yon istwa pèmèt lis otè yo ak konsilte modifikasyon yo siksesif nan atik la pa ekriven li yo. Modifikasyon sa yo idantifye pa adrès IP editè a oswa pa psedonim li si li te idantifye tèt li davans

Chak atik tache ak yon paj diskisyon ki pèmèt editè ak lektè yo diskite ak deba sou ekri atik la .

Kominote diferan lang editè Wikipedya yo te devlope pwòp règ yo, konvansyon ak prensip ki gide ekri atik . Men, yo tout respekte prensip fondasyon ansiklopedi a

Kouvèti tematik

Analiz estatistik yo, chèchè Inivèsite Carnegie Mellon ak Sant Rechèch Palo Alto, etidye eta aktualite Wikipedya nan lang angle apati janvye 2008 . Pann nan montre yon dominasyon klè nan atik kiltirèl. Pousantaj sa yo se janvye 2008, varyasyon ki nan parantèz yo reprezante evolisyon yo depi jiyè 2006. Antretan, kantite paj ak kategori plis pase double:

Kouvèti tematik nan Wikipediy angle apati janvye 2008.

• kilti ak atizay : 30 % (+210 %)
• Biyografi ak moun : 15 % (+97 %)
• Jewografi ak kote : 14 % (+52 %)
• Sosyete ak syans sosyal : 12 % (+83 %)
• Istwa ak evènman yo : 11 % (+143 %)
• Syans natirèl ak fizik : 9 % (+213 %)
• Teknoloji ak syans aplike : 4 % (-6 %)
• Relijyon ak sistèm kwayans : 2 % (+38 %)
• Sante : 2 % (+42 %)
• Matematik ak lojik : 1 % (+146 %)
• filozofi ak panse : 1 % (+160 %).

Rekonpans

Jimmy Wales k ap resevwa Prim Quadriga 2008 la.

Ou ka wè tout seri rekonpans Wikipedya yo nan Wikipedya:Meta, sou paj etajè Twofe a . Wikipedya te resevwa de prim nan mwa me 2004. Premye a se te yon Golden Nica pou Kominote dijital, ki te akòde pa Ars Electronica ak sòm 10 000  ak yon envitasyon pou fè nan PAE Cyberarts Festival nan Otrich pita nan ane sa a. Dezyèm lan se te yon Webby Awards nan kategori " kominote ”, prezante pa Akademi ' Arts ak Syans Digital, ki baze nan New York . Wikipedya te nominasyon tou pou yon prim Webby nan kategori " meyè pratik ". Nan mwa septanm 2004, vèsyon Japonè Wikipedya te resevwa Prim Kreyasyon Entènèt nan men Asosyasyon Piblisite Japonè yo. Prim sa a, nòmalman bay moun reyèl pou gwo kontribisyon nan entènèt la an Japonè, te aksepte pa yon kontribitè depi lontan nan Wikipedya Japonè a. Nan dat 26 janvye 2007, " Wikipedya Lektè brandchannel yo te rele tou katriyèm pi bon mak, ki te resevwa 15 % nan vòt an repons a kesyon an " Ki mak ki te gen plis enpak sou lavi nou an 2006  ? Nan mwa septanm 2008, Wikipedya te akòde 2008 Quadriga Prize, tou bay Boris Tadić, [[]] (en) ak Pyè Gabriel . [[]] (en) te bay Jimmy Wales prim lan . An 2009, Webby Awards te klase kreyasyon Wikipedya an 2001 kòm youn nan " moman ki pi enpòtan nan lavi entènèt la nan dis dènye ane yo »

Nan mwa janvye 2013, astewoyid (274301) Wikipedia te nonmen lonè ansiklopedi a

Nan lane 2015, Wikipedya te resevwa "Erasmus" ki te doue ak 150 000 euros .«pou kontribisyon patikilye li nan difizyon konesans. ».}}2015|langue=es}}.</ref>.

Wikipedya resevwa Prim Princess Asturies pou Koperasyon Entènasyonal nan mwa jen 2015 .

Nan lane 2019, espès Viola wikipedia te nome nan onè nan ansiklopedi a .

Finansman ak enpak ekonomik

Finansman

Wikipedya finanse pa donasyon itilizatè entènèt k ap konsilte ansiklopedi a. Wikipedya òganize yon rasanbleman anyèl, ki te anonse pa banyè ki prezan sou chak paj sou fòm " apèl pa Jimmy Wales oswa divès kontribitè. Malgre ke lajan yo resevwa yo pi wo chak ane pase ane anvan an , yo pa nesesèman ase pou balanse bidjè Fondasyon Wikimedya, ki gen tout pouvwa a Wikipedya, dapre rapò finansye yo .

Lajan ki nesesè pou bidjè a satisfè ak donasyon ki soti nan divès enstitisyon oswa konpayi ak sa yo resevwa pa moun ki rès ane a . Google ak Lè sa a, Amazon, ki eksplwate kontni an nan ansiklopedi a, se de premye jeyan entènèt yo, nan 2017 ak 2018 respektivman, bay Wikipedya, chak fwa nan kantite lajan yon milyon dola . Kontrèman ak yon gwo kantite sit, Wikipedia refize montre piblisite pou finanse operasyon li yo.

Enpak ekonomik

Dapre kèk metòd evalyasyon pwopriyete nan lane 2013, pri pou ranplase Wikipedya ta ka estime a 6,6 milliards ak $ 630 millions nan frè aktyalizasyon chak ane. ; ak benefis Wikipedya pou itilizatè a ta estime nan dè santèn de milya dola .

Enpak anviwònman an

Itilizasyon IT akonpaye pa yon konsomasyon enèji enkòpore ak konsiltasyon/modifikasyon yo kontribye nan konsomasyon dirèk enèji. An 2018, sèvè Wikimedia Fondasyon an, ki òganize done divès Wikipedya yo, te konsome 2,8  epi yo te sèlman apwovizyone ak 6. % enèji renouvlab . Se poutèt sa yo endirèkteman emèt 1 200 tonnes CO nan atmosfè a. Sa a ekivalan a emisyon 1 000 vwati vwayaje 10 000  pa ane, nan pousantaj 120  nan emisyon CO pou chak kilomèt. Apre akò klima Pari a nan 2015, fondasyon an te deside lanse yon sustainability initiative pou diminye enpak anviwònman aktivite li yo . Fondasyon an te deside tou fè yon etid chak ane sou enpak anviwònman li yo .

Gade tou

• Wikipedya ann anglè pou plis de detay (men ann anglè)

Bibliyografi

Atik

• Arazy O, Lifshitz-Assaf H, Nov O, Daxenberger J, Balestra M & Cheshire (2017) On the “how” and “why” of emergent role behaviors in Wikipedia. In Conference on Computer-Supported Cooperative Work and Social Computing
• Beaude, Boris (2004). L'encyclopédie collective. EspacesTemps.net, Mensuelles, 11 mars 2004.
• Laure Endrizi, L'Édition de référence libre et collaborative : le cas de Wikipédia, Institut national de recherche pédagogique (France), Cellule de veille scientifique et technologique, avril 2006, 32 p. [li sou entènèt (page consultée le 29 mas 2021)]
• en Fernanda B. Viégas, Martin Wattenberg, Jesse Kriss & Frank van Ham, Talk Before You Type: Coordination in Wikipedia, in Proceedings of the 40th Hawaiian International Conference of Systems Sciences, Big Island, Hawaii, janvye 2007, [PDF] texte intégral en ligne.
• Fernandez, Marc (2007). Wikipédia, le rêve de Diderot ? Philosophie magazine numéro 9, mai 2007.
• Firer-Blaess, Sylvain (2007). Wikipedia : présentation et histoire (18 juillet 2007).
• Firer-Blaess, Sylvain (2007). Wikipedia : entre communauté et réseau (25 juillet 2007), Wikipedia, modèle pour une société hyperpanoptique (1^e out 2007), Wikipédia : hiérarchie et démocratie (11 octobre 2007), www.homo-numericus.net, articles tirés d'un mémoire de fin d'étude : Wikipédia : le refus du pouvoir de l'Institut d'études politiques de Lyon, Wikipedia : exemple pour une future démocratie électronique?
• en Jurgens D & Lu T.C (2012) Temporal motifs reveal the dynamics of editor interactions in Wikipedia. In International Conference on Web and Social Media
• Foglia, Marc, & Huynh, Chang wa (2006). Wikipedia : perspectives, Encyclopédie de l'Agora, North Hatley (Québec), l'Agora recherches et communications, 20 mai 2006.
• Foglia, Marc. « Faut-il avoir peur de Wikipédia ? » in ETVDES, n^o 4104, avril 2009,

p. 463–472.

• en Konieczny, Piotr (2007) « Wikis and Wikipedia as a teaching tool », International Journal of Instructional technology and distance learning.
• en Konieczny, Piotr (2009) Wikipedia: community or social movement ? Interface — a journal for and about social movements. Article. Volume 1 (2) : 212 - 232 (novembre 2009).
• Lamprecht D, Dimitrov D, Helic & Strohmaier D (2016) Evaluating and improving navigability of Wikipedia: A comparative study of eight language editions. In International Symposium on Open Collaboration
• en Lehmann J, Müller-Birn C, Laniado D, Lalmas M & Kaltenbrunner (2014) Reader preferences and behavior on Wikipedia In Conference on Hypertext and Social Media,.
• en Leskovec J, Huttenlocher D & Kleinberg Governance in Social Media: A case study of the Wikipedia promotion process.[PDF]
• en Nov O (2007) What motivates Wikipedians ? Communications of the ACM, 50(11):60–64.
• Okoli V, Mehdi M, MesgariM, Nielsen M & Lanamäki F.A (2012) The people’s encyclopedia under the gaze of the sages: A systematic review of scholarly research on Wikipedia. SSRN 2021326,.
• O'Neil, Mathieu (2009). « Wikipédia ou la fin de l'expertise ? ». Le Monde diplomatique (in français). Retrieved 12 février 2010.  .
• Rosenzweig, Roy (2006) L'histoire peut-elle être " open-source" ? Les historiens et Wikipedia, traduction de Can History be Open Source? Wikipedia and the Future of the Past, Journal of American History, Modèl:Vol.93, numéro 1 (juin 2006),

p. 117–46.

• en Sanger, Larry (2005) The Early History of Nupedia and Wikipedia : A Memoir, in Chris DiBona, Mark Stone & Danese Cooper (dir.) Open Sources 2.0 : The Continuing Evolution, O'Reilly Media 2005, (ISBN 978-0-596-00802-4), texte intégral en ligne sur Slashdot : première partie, 18 avril 2005, deuxième partie, 19 avril 2005.
• en Spek, Sander, Postma, Eric, H. van den Herik, Jaap (2006). Wikipedia: organisation from a bottom-up approach, Computer Science, abstract, cs.DL/0611068, 15 novembre 2006, résumé et texte intégral en ligne.
• en Schroer, Joachim & Hertel, Guido (2007). Voluntary Engagement in an Open web-based Encyclopedia : Wikipedians, and Why They Do It, université de Wuerzburg, 8 janvier 2007, texte intégral en ligne.
• en Spoerri A (2007) What is popular on Wikipedia and why? First Monday, 12(4).
• en Stvilia B, M. B. Twidale, L. C. Smith, and L. Gasser (2008). Information quality work organization in Wikipedia. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 59(6):983–1001.
• Vandendorpe, Christian (2008). Le phénomène Wikipédia : une utopie en marche, Le Débat, n^o 148, janvier-février 2008,

p. 17–30.

• Lionel Barbe, « Wikipedia et Agoravox : Des nouveaux modèles éditoriaux ? », Document numérique et société : Actes de la conférence DocSoc, ADBS éditions, 2006, p. 171-184 [PDF] Lire en ligne.
• en Waller V (2011) The search queries that took Australian Internet users to Wikipedia. Information Research, 16(2).

Nòt ak Referans

Lyen deyò

• Site officiel
• Ressources relatives à l'audiovisuel :
  • Unifrance
  • (en) Internet Movie Database
• Notices dans des dictionnaires ou encyclopédies généralistes :

• Brockhaus Enzyklopädie
• Enciclopedia De Agostini
• Encyclopædia Britannica
• Encyclopédie Treccani
• Gran Enciclopèdia Catalana
• Hrvatska Enciklopedija
• Encyclopédie Larousse
• Swedish Nationalencyklopedin
• Store norske leksikon
• Notices d'autorité :

• Fichier d’autorité international virtuel
• International Standard Name Identifier
• Bibliothèque nationale de France (données)
• Système universitaire de documentation
• Bibliothèque du Congrès
• Gemeinsame Normdatei
• Bibliothèque nationale d’Israël
• Bibliothèque nationale de Suède
• Base de bibliothèque norvégienne
• Bibliothèque universitaire de Zagreb
• Bibliothèque nationale tchèque
• Bibliothèque nationale du Brésil
• World