Feminis

Feminis se yon seri mouvman politik, sosyal ak kiltirèl ak lide ki gen pou objektif ankouraje egalite ant fanm ak gason nan kanpay pou dwa fanm yo, e sa, sou prensip fondamantal ke gason ak fanm yo egal epi yo ta dwe konsidere yo konsa nan sosyete a.

Selebrasyon Jounen Entènasyonal Dwa Fanm nan Bangladèch, sou inisyativ yon sendika travayè fanm yo (2005 ).

Jounen Entènasyonal Fanm nan Nikaragwa (1988).

Grafiti feminis anonim "Demokrasi nan peyi a ak nan kay la" nan Bucharest (2013)

An 1872 Alexandre Dumas fils te itilize tèm "feminis" la ak yon siyifikasyon pejoratif nan yon ti liv anti-feminis, Lè sa a, li te itilize epi pibliye apati 1882 pa Hubertine Auclert, militan feminis ak franse sifrajis, ki te ba li siyifikasyon aktyèl li. Sepandan, lide liberasyon ak emansipasyon fanm yo gen rasin yo nan Limyè a epi yo refere a ansyen mouvman oswa lit ki te fèt nan lòt kontèks istorik.

Mouvman feminis la pwodui, selon epòk la, diferan kouran panse ak revandikasyon prensipal espesifik.

Objektif prensipal premye vag feminis la ki te kòmanse nan mitan XVIIIe syèk la se te pou gason ak fanm vin egal devan lalwa.

Dezyèm vag feminis la, ki te entèvni nan fen ane 1960 yo ak nesans Mouvman Liberasyon Fanm (MLF) ak Women's Lib, konsa devlope plizyè konsèp ki gen entansyon rann kont pou espesifik relasyon dominasyon gason yo egzèse sou fanm yo. Se pandan peryòd sa a ke konsèp patriyachi yo te refòmile, yo te devlope seksis epi yo te mete aksan sou esfè prive a kòm yon plas privilejye pou dominasyon maskilen:« le privé est politique ». Revandikasyon ki afekte kontwòl kò fanm yo (avòtman, kontrasepsyon) yo mete nan premye plan men, pi lajman, se konstriksyon nouvo relasyon sèks sosyal ki mande pou dezyèm vag feminis. Nan pèspektiv sa a, nosyon "sèks" gen entansyon "denatiralize" relasyon ki genyen ant sèks yo.

Apati ane 1990 yo, twazyèm vag feminis la refere a yon seri gwo revandikasyon aktivis feminis ki soti nan gwoup minorite yo, nan kad Feminis Nwa. Twazyèm vag sa a, ki te fèt Ozetazini, se pa de lòt vag anvan yo pa vle vin mwens blan, mwens boujwa, mwens oksidantal ak plis enklizif nan pouswit defans dwa fanm yo nan entegre nan li minorite deja neglije sa yo. kòm moun ki andikape yo, moun k ap fè kay, moun rasyalize, travayè sèks yo ak manm kominote LGBTQ+, elatriye..

Istwa

Tèm "feminis" la depi lontan yo te atribiye a Charles Fourier. An 1872 Alexandre Dumas fils, sèvi ak li nan yon fason ironik pou kalifye patizan dwa fanm yo ekri nan L'Homme-femme: «  Les Feministes, passez-moi ce néologisme, di : Tout sa ki mal la soti nan pa vle rekonèt ke fanm yo egal ak gason, ke yo dwe bay yo menm edikasyon ak dwa ak gason yo » . Tèm sa a te pran an 1882 e li te popilarize pa militan feminis Hubertine Auclert, premye ki te pwoklame tèt li "feminis", ki ba li sans modèn li nan batay pou dwa fanm .

Se pandan Revolisyon fransè a, ak afimasyon dwa natirèl, mouvman revandikasyon sosyal ak politik li deziyen an te kreye. Nan premye mwatye XVIIIe syèk la, mouvman feminis la parèt an liy pwentiye, san yo pa reyisi federasyon òganizasyon dirab. Li ankouraje gwo boulvèsman politik yo nan syèk la, pandan ke revandikasyon li yo reparèt. Objektif laj "premye vag feminis" sa a se enstitisyon refòm, pou gason ak fanm vin egal ego devan lalwa: dwa pou edikasyon, dwa pou travay, dwa pou kontwole byen yo ak dwa fanm pou vote se prensipal revandikasyon peryòd sa a.